Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۳۲۷
ویرایش
سفر شرعی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
P.motahari (بحث | مشارکتها) جز (←نماز مسافر) |
P.motahari (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
''' | '''سفر شرعی،''' در فقه اسلامی، به سفری گفته می‌شود که مسافر در آن باید نمازها را شکسته بخواند و نباید روزه بگیرد. در آیه ۱۸۴ [[سوره بقره]]، حکم روزه مسافر و در آیه ۱۰۱ سوره [[سوره نساء|نساء]]، حکم نماز مسافر بیان شده است. | ||
در کتاب‌های توضیح‌المسائل، هشت شرط برای تحقق سفر شرعی بیان شده است. ازجمله: مسافت سفر او دست‌کم، هشت [[فرسخ|فرسخ شرعی]] (بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) باشد و مسافت رفت او کمتر از چهار فرسخ نباشد. همچنین سفر او برای انجام کار حرام نباشد. | |||
یکی از احکام سفر این است که کسی که برای انجام کار حرام سفر می‌کند، باید نمازهایش را کامل بخواند و اگر در ماه رمضان است، روزه بگیرد. | |||
==تعریف == | ==تعریف == | ||
سفر شرعی سفری است که در آن، | سفر شرعی سفری است که نماز، در آن، شکسته است و روزه هم نباید گرفت.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۴، ص۴۶۹.</ref> طبق [[احکام شرعی|احکام فقهی]]، کسی که از محل زندگی‌اش خارج می‌شود، به‌لحاظر شرعی، با شرایطی، «مسافر» محسوب می‌شود و احکامی ویژه دارد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۸۳.</ref> | ||
== شرایط تحقق سفر شرعی == | == شرایط تحقق سفر شرعی == | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۴: | ||
# مسافت رفت‌وبرگشت او، دست‌کم، هشت [[فرسخ|فرسخ شرعی]] (بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) باشد و مسافت رفت او کمتر از چهار فرسخ نباشد. | # مسافت رفت‌وبرگشت او، دست‌کم، هشت [[فرسخ|فرسخ شرعی]] (بین ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر) باشد و مسافت رفت او کمتر از چهار فرسخ نباشد. | ||
# از | # از اولِ مسافرت قصد، پیمودن هشت فرسخ را داشته باشد. | ||
# بین راه از قصدش برنگردد. | # بین راه از قصدش برنگردد. | ||
# نخواهد بین پیمودن هشت فرسخ، از وطن خود بگذرد یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند. | # نخواهد بین پیمودن هشت فرسخ، از وطن خود بگذرد یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند. | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۴: | ||
== آیات قرآن و روایات درباره سفر شرعی == | == آیات قرآن و روایات درباره سفر شرعی == | ||
آیه ۱۸۴ [[سوره بقره]] درباره حکم | آیه ۱۸۴ [[سوره بقره]] درباره حکم روزه در سفر است. در این آیه آمده است: '''«هرکس از شما بیمار یا در سفر باشد، به‌همان تعداد، از روزهای دیگر روزه بگیرد.»''' | ||
برخی از فقها | برخی از فقها برای بیان حکم فقهی روزه مسافر به این آیه استناد کرده‌اند.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به علامه حلی، منتهی‌المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۹، ص۳۱۵؛ فاضل کاظمی، مسالک الافهام الی آیات الاحکام، ۱۳۶۵ش، ج۱، ص۳۳۲-۳۳۳.</ref> | ||
در آیه ۱۰۱ [[سوره نساء]] | در آیه ۱۰۱ [[سوره نساء]] هم از نماز در سفر سخن آمده است: '''«و چون در زمین سفر کردید، اگر بیم داشتید آنان که کفر ورزیده‌اند به شما آزار برسانند، گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید.»''' در برخی از کتاب‌های فقهی، به این آیه برای بیان حکم شرعی نماز در سفر استناد شده است.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به موسوی سبزواری، مهذب‌الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۹، ص۳۰۹؛ سبحانی، الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، ۱۳۸۱ش/۱۴۲۳ق، ج۱، ص۳۲۵.</ref> | ||
در کتاب [[ | در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل‌الشیعه]]، در بخش «نماز مسافر»، ۲۴۸ [[حدیث]] در باب احکام نماز مسافر نقل شده است.<ref>حر عاملی، وسایل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۴۵۱-۵۳۹.</ref> همچنین ۹۹ حدیث در بخش‌های مربوط به روزه مسافر آمده است.<ref>حر عاملی، وسایل‌الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۱۷۳-۲۰۹.</ref> | ||
==نماز مسافر== | ==نماز مسافر== | ||
{{اصلی|نماز شکسته}} | {{اصلی|نماز شکسته}} | ||
برخی از | برخی از احکام نماز مسافر به‌شرح زیر است: | ||
* مسافر باید نمازهای ظهر و عصر و | * مسافر باید نمازهای ظهر و عصر و عِشا را شکسته بخواند؛ یعنی دورکعتی بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۸۳.</ref> | ||
* مسافر از وقتی به حدترخص برسد، باید نمازهایش را شکسته بخواند؛ یعنی به‌اندازه‌ای از شهرش دور شود که دیوار آن را نبیند و صدای اذان شهر را نشنود.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۰۷.</ref> | * مسافر از وقتی به حدترخص برسد، باید نمازهایش را شکسته بخواند؛ یعنی به‌اندازه‌ای از شهرش دور شود که دیوار آن را نبیند و صدای اذان شهر را نشنود.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۰۷.</ref> | ||
* اگر در سفر، وقت نماز شد؛ اما هنوز [[نماز]] نخوانده بود و پیش از تمام‌شدن وقت نماز به وطن رسید، باید نماز را کامل بخواند. همچنین اگر هنوز سفرش را شروع نکرده بود و وقت نماز | * اگر در سفر، وقت نماز شد؛ اما هنوز [[نماز]] نخوانده بود و پیش از تمام‌شدن وقت نماز به [[وطن]] رسید، باید نماز را کامل بخواند. همچنین اگر هنوز سفرش را شروع نکرده بود و وقت نماز شد، اما نمازش را نخواند و به مسافرت رفت، اگر وقت نماز باقی است، باید آن را شکسته بخواند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۳۳.</ref> | ||
* چنانچه [[نماز قضا|نمازی قضا]] شود، همان‌گونه باید قضای آن خوانده شود؛ یعنی اگر باید شکسته می‌خوانده، لازم است شکسته قضا | * چنانچه [[نماز قضا|نمازی قضا]] شود، همان‌گونه باید قضای آن خوانده شود؛ یعنی اگر باید شکسته می‌خوانده، لازم است شکسته قضا شود، هرچند در سفر نباشد. و چنانچه باید کامل می‌خوانده، باید به‌صورت کامل قضا شود، هرچند در سفر باشد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۷۳۳.</ref> | ||
* کسی که به‌قصد انجام‌دادن کار حرامی مانند دزدی سفر می‌کند، باید نمازش را کامل بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۹۵.</ref> | * کسی که به‌قصد انجام‌دادن کار [[حرام|حرامی]] مانند دزدی سفر می‌کند، باید نمازش را کامل بخواند.<ref> بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۶۹۵.</ref> | ||
==روزه مسافر== | ==روزه مسافر== | ||
برخی | برخی از احکام [[روزه]] مسافر به این ترتیب است: | ||
* مسافری که باید نمازهای | * مسافری که باید در سفر، نمازهای چهاررکعتی را دورکعتی بخواند، نباید روزه بگیرد و مسافری که نمازش را تمام می‌خواند، مثل کسی که شغلش مسافرت یا سفر او [[سفر حرام|سفر معصیت]] است، باید در سفر روزه بگیرد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۹۵۱.</ref> | ||
* اگر | * اگر روزه‌دار بعدازظهر مسافرت کند، باید روزه‌اش را تمام کند. اگر پیش از ظهر مسافرت کند، وقتی به حَدِّترخص برسد، باید روزۀ خود را باطل کند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۹۵۳.</ref> | ||
* مسافرت در ماه رمضان اشکال | * مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد؛ ولی اگر برای فرار از روزه باشد، [[مکروه]] است.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۹۵۱.</ref> | ||
* اگر | * اگر مسافر، بعدازظهر، به وطنش یا جایی برسد که می‌خواهد ده روز در آن بماند، نباید آن روز را روزه بگیرد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۹۵۳.</ref> | ||
* ااگر مسافر پیش از ظهر به وطنش | * ااگر مسافر پیش از ظهر به وطنش یا به جایی برسد که می‌خواهد ده روز در آن بماند، چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده، باید آن روز را روزه بگیرد و اگر انجام داده، روزۀ آن روز بر او واجب نیست.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۸۱، ج۱، ص۹۹۴.</ref> | ||
==دیدگاه | ==دیدگاه اهل‌سنت== | ||
به‌گزارش [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|سیدعبدالحسین شرف‌الدین]]، [[اهل‌سنت]] روزه‌گرفتن در سفر شرعی را جایز می‌دانند؛ یعنی فتوایشان این است که مسافر مجاز است که روزه بگیرد یا نگیرد.<ref>شرف‌الدین، موسوعة الامام شرف‌الدین، ۱۴۳۱ق، ج۴، ص۵۶.</ref> در خصوص خواندن نماز در سفر هم | به‌گزارش [[سید عبدالحسین شرف‌الدین|سیدعبدالحسین شرف‌الدین]]، فقیهان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] روزه‌گرفتن در سفر شرعی را جایز می‌دانند؛ یعنی فتوایشان این است که مسافر مجاز است که روزه بگیرد یا نگیرد.<ref>شرف‌الدین، موسوعة الامام شرف‌الدین، ۱۴۳۱ق، ج۴، ص۵۶.</ref> در خصوص خواندن نماز در سفر هم همین حکم دارند؛ به‌جز حنفی‌ها و کوفیان که معتقدند باید شکسته خوانده شود.<ref>شرف‌الدین، موسوعة الامام شرف‌الدین، ۱۴۳۱ق، ج۴، ص۵۱.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||