Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، movedable، مدیران، templateeditor
۶٬۴۶۰
ویرایش
ناسخ التواریخ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
درج الگوی درجه بندی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (ویرایش Mutahirhusain (بحث) به آخرین تغییری که Roohish انجام داده بود واگردانده شد) |
(درج الگوی درجه بندی) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
محمد تقی لسان الملک سپهروی فرزند میرزا محمد علی از بزرگ زادگان [[کاشان]] است. او در سال ۱۲۱۶ق در کاشان متولد شد و تحصیلات خود را در همان شهر به انجام رسانید. سپهر از مورخان، ادیبان و شاعران عصر قاجار است که عمده شهرت او به‌خاطر تألیف کتاب "ناسخ التواریخ" است. وی در سال۱۲۹۷ق درگذشت. | محمد تقی لسان الملک سپهروی فرزند میرزا محمد علی از بزرگ زادگان [[کاشان]] است. او در سال ۱۲۱۶ق در کاشان متولد شد و تحصیلات خود را در همان شهر به انجام رسانید. سپهر از مورخان، ادیبان و شاعران عصر قاجار است که عمده شهرت او به‌خاطر تألیف کتاب "ناسخ التواریخ" است. وی در سال۱۲۹۷ق درگذشت.{{مدرک}} | ||
===گفتار محدث قمی === | ===گفتار محدث قمی === | ||
[[شیخ عباس قمی]] درباره سپهر و کتابش می‌نویسد: ''بدانکه، این بزرگوار غیر از میرزا محمد تقی کاشانی است که ملقب به «لسان الملک» و متخلص به «سپهر» است که در نویسندگی و سخنوری بحر زخّار و سپهری دوّار بوده چنانکه از مطالعه کتاب ناسخ التواریخ او معلوم می‌شود که در چه مرتبه از احاطه و طول باع و فصاحت و بلاغت و کثرت اطلاع بوده است''.<ref>قمی، فوائد الرضویة، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۷۰۲.</ref> | [[شیخ عباس قمی]] درباره سپهر و کتابش می‌نویسد: ''بدانکه، این بزرگوار غیر از میرزا محمد تقی کاشانی است که ملقب به «لسان الملک» و متخلص به «سپهر» است که در نویسندگی و سخنوری بحر زخّار و سپهری دوّار بوده چنانکه از مطالعه کتاب ناسخ التواریخ او معلوم می‌شود که در چه مرتبه از احاطه و طول باع و فصاحت و بلاغت و کثرت اطلاع بوده است''.<ref>قمی، فوائد الرضویة، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۷۰۲.</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
#'''مجلد ششم''': شرح حال [[امام حسین(ع)]] سومین امام شیعیان جهان | #'''مجلد ششم''': شرح حال [[امام حسین(ع)]] سومین امام شیعیان جهان | ||
در ادامه تألیف ناسخ التواریخ، لسان الملک سپهر بر آن بوده که در شرح حال هر یک از [[ائمه اطهار]]، کتاب مستقلی تألیف کند و در ذیل شرح حال امامان وقایع تاریخ جهان را نیز بنگارد. با درگذشت سپهر (۱۲۹۷ق)، فرزندانش دنباله رو راه او شدند، چنان که عباسقلی خان سپهر ملقب به مشیرافخم (لسان الملک ثانی بعد)، شرح حال [[امام سجاد(ع)]]، را نوشت و در ضمن نگارش شرح حال امام چهارم، اقدام به ترجمه کتاب «''وفیات الاعیان''» ابن خلکان نمود.{{سخ}} | در ادامه تألیف ناسخ التواریخ، لسان الملک سپهر بر آن بوده که در شرح حال هر یک از [[ائمه اطهار]]، کتاب مستقلی تألیف کند و در ذیل شرح حال امامان وقایع تاریخ جهان را نیز بنگارد. با درگذشت سپهر (۱۲۹۷ق)، فرزندانش دنباله رو راه او شدند، چنان که عباسقلی خان سپهر ملقب به مشیرافخم (لسان الملک ثانی بعد)، شرح حال [[امام سجاد(ع)]]، را نوشت و در ضمن نگارش شرح حال امام چهارم، اقدام به ترجمه کتاب «''وفیات الاعیان''» ابن خلکان نمود.{{مدرک}}{{سخ}} | ||
ناگفته نماند که میرزا محمد تقی خان سپهر در این میان اقدام به تألیف کتاب سوم از ناسخ التواریخ نمود، بدین معنی که تاریخ قاجاریه را در سه مجلد به دستور [[ناصرالدین شاه]] تألیف کرد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۲ و ۲۳.</ref> | ناگفته نماند که میرزا محمد تقی خان سپهر در این میان اقدام به تألیف کتاب سوم از ناسخ التواریخ نمود، بدین معنی که تاریخ قاجاریه را در سه مجلد به دستور [[ناصرالدین شاه]] تألیف کرد.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۲ و ۲۳.</ref> | ||
== ویژگی‌ها== | == ویژگی‌ها== | ||
میرزا محمدتقی خان لسان الملک سپهر از جمله مورخان [[شیعی]] است و در نگارش تاریخ پیامبر(ص) آرا و افکار علمای [[سنی|سنّی]] و [[شیعی]] را مد نظر گرفته و در تألیف، آنجا که آرا و عقاید علما یکی بوده، همان را نقل کرده و در صورت اختلاف آراء، نخست آرای علمای اهل سنّت و پس از آن آرای علمای شیعی، سپس به بیان اختلاف آرا و عقاید پرداخته است.{{سخ}} | میرزا محمدتقی خان لسان الملک سپهر از جمله مورخان [[شیعی]] است و در نگارش تاریخ پیامبر(ص) آرا و افکار علمای [[سنی|سنّی]] و [[شیعی]] را مد نظر گرفته و در تألیف، آنجا که آرا و عقاید علما یکی بوده، همان را نقل کرده و در صورت اختلاف آراء، نخست آرای علمای اهل سنّت و پس از آن آرای علمای شیعی، سپس به بیان اختلاف آرا و عقاید پرداخته است.{{مدرک}}{{سخ}} | ||
نثر سپهر در نگارش ناسخ التواریخ، نثر مرسل ساده، در بعضی موارد نقل عین نوشته‌های پیشینیان و یا متأثر از آن است، هر چند سبک نگارش وی برای دانشآموختگان امروز خالی از تکلّف نیست، اما باید اذعان داشت که نثر او نسبت به همگنان عصر خود ساده‌تر و بی‌تکلّفتر است، با وجود این اثر او مملو از کلمات و تعبیرات و اصطلاحات عربی است.{{سخ}} | نثر سپهر در نگارش ناسخ التواریخ، نثر مرسل ساده، در بعضی موارد نقل عین نوشته‌های پیشینیان و یا متأثر از آن است، هر چند سبک نگارش وی برای دانشآموختگان امروز خالی از تکلّف نیست، اما باید اذعان داشت که نثر او نسبت به همگنان عصر خود ساده‌تر و بی‌تکلّفتر است، با وجود این اثر او مملو از کلمات و تعبیرات و اصطلاحات عربی است.{{مدرک}}{{سخ}} | ||
سپهر بر خلاف مورخان دیگر که شرح حال و حوادث ایام ائمه اطهار را ذیل حوادث ایام خلفای [[اموی]] و [[عباسیان|عباسی]] نگاشته‌اند، او حوادث ایام خلفای اموی و عباسی را ذیل شرح حال ائمه اطهار آورده است و در نگارش ناسخ التواریخ اکثر قریب به اتفاق کتابهای اهل سنّت و شیعه را بررسی کرده و در ضبط اسامی اشخاص و امکنه دقت کافی مبذول داشته است.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۸.</ref> | سپهر بر خلاف مورخان دیگر که شرح حال و حوادث ایام ائمه اطهار را ذیل حوادث ایام خلفای [[اموی]] و [[عباسیان|عباسی]] نگاشته‌اند، او حوادث ایام خلفای اموی و عباسی را ذیل شرح حال ائمه اطهار آورده است و در نگارش ناسخ التواریخ اکثر قریب به اتفاق کتابهای اهل سنّت و شیعه را بررسی کرده و در ضبط اسامی اشخاص و امکنه دقت کافی مبذول داشته است.<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۸.</ref> | ||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||
مصحح کتاب در مقدمه اثر می‌گوید: «ناسخ التواریخ اثری است سترگ و بس بزرگ، و پیداست که سپهر و فرزندانش در تألیف آن رنجها و مرارتها کشیده‌اند و شب بیداریها داشته‌اند، پس نباید بدین اثر به دیده خرد نگریست. باید آن را ستود، و اگر با شیوه نگارش امروزی متفاوت است نباید بر سپهر خرده گرفت، چنان که [[سید جعفر شهیدی]] در دفاع از سپهر و اثرش گوید: | مصحح کتاب در مقدمه اثر می‌گوید: «ناسخ التواریخ اثری است سترگ و بس بزرگ، و پیداست که سپهر و فرزندانش در تألیف آن رنجها و مرارتها کشیده‌اند و شب بیداریها داشته‌اند، پس نباید بدین اثر به دیده خرد نگریست. باید آن را ستود، و اگر با شیوه نگارش امروزی متفاوت است نباید بر سپهر خرده گرفت، چنان که [[سید جعفر شهیدی]] در دفاع از سپهر و اثرش گوید: | ||
''درباره ارزش علمی و تاریخی مطالب ناسخ التواریخ و اهمیت کار مؤلف، نباید عجولانه قضاوت کرد و مطالب کتاب را دقیق ناخوانده بر له یا علیه آن حکم داد. از آن گذشته باید دید روش تاریخنویسی در شرق از آغاز تا زمان مؤلف چگونه بوده است و نیز باید دانست که در عصر مؤلف و سالها پس از وی، یعنی تا زمانی که رابطه علمی بین شرق و غرب گسترش یافت و نویسندگان و دانشمندان ایران با روش تحقیق مغرب زمین آشنا گشتند، عامه مردم بلکه خواص و تحصیلکردهها تاریخ را چگونه تلقّی میکردند. اگر این مطالب را بررسی کنیم و این علل و عوامل را بسنجیم، خواهیم دانست که سپهر به چه کار بزرگی دست زده است''.{{سخ}} | ''درباره ارزش علمی و تاریخی مطالب ناسخ التواریخ و اهمیت کار مؤلف، نباید عجولانه قضاوت کرد و مطالب کتاب را دقیق ناخوانده بر له یا علیه آن حکم داد. از آن گذشته باید دید روش تاریخنویسی در شرق از آغاز تا زمان مؤلف چگونه بوده است و نیز باید دانست که در عصر مؤلف و سالها پس از وی، یعنی تا زمانی که رابطه علمی بین شرق و غرب گسترش یافت و نویسندگان و دانشمندان ایران با روش تحقیق مغرب زمین آشنا گشتند، عامه مردم بلکه خواص و تحصیلکردهها تاریخ را چگونه تلقّی میکردند. اگر این مطالب را بررسی کنیم و این علل و عوامل را بسنجیم، خواهیم دانست که سپهر به چه کار بزرگی دست زده است''.{{مدرک}}{{سخ}} | ||
مورخان در ضبط وقایع، ملاک‌هایی را که در [[علم حدیث]] و نقد روایت معتبر است رعایت میکردند و سپهر در کتاب خود از چنین اصلی پیروی کرده است، خود او در دیباچه جلد اول اعتراف می‌کند که انجام چنین مأموریت از عهده یک تن خارج است، لیکن شاه بدو گفته:{{سخ}} | مورخان در ضبط وقایع، ملاک‌هایی را که در [[علم حدیث]] و نقد روایت معتبر است رعایت میکردند و سپهر در کتاب خود از چنین اصلی پیروی کرده است، خود او در دیباچه جلد اول اعتراف می‌کند که انجام چنین مأموریت از عهده یک تن خارج است، لیکن شاه بدو گفته:{{سخ}} | ||
''سفیران همه کشورها در دربار هستند، هر گونه مطلبی که بخواهی و هر چند تن مترجم به کارت آید در اختیار تو گذاشته خواهد شد.''»<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۹ و ۳۰.</ref> | ''سفیران همه کشورها در دربار هستند، هر گونه مطلبی که بخواهی و هر چند تن مترجم به کارت آید در اختیار تو گذاشته خواهد شد.''»<ref>سپهر، ناسخ التواریخ، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۹ و ۳۰.</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
== کتاب تحریف‌ساز عاشورا == | == کتاب تحریف‌ساز عاشورا == | ||
عده‌ای از عاشوراپژوهان، بخش [[امام حسین(ع)]] از ناسخ التواریخ را مملو از تحریفات و اخبار دروغی دانسته و معتقدند که سپهر از منابع غیر معتبر استفاده کرده است. برخی از تحریفات از این قرار است: | عده‌ای از عاشوراپژوهان، بخش [[امام حسین(ع)]] از ناسخ التواریخ را مملو از تحریفات و اخبار دروغی دانسته و معتقدند که سپهر از منابع غیر معتبر استفاده کرده است.{{مدرک}} برخی از تحریفات از این قرار است: | ||
# هلال بن نافع و تبدیل وی از اشقیا به شهدا و اشتباه گرفتن با [[نافع بن هلال]]. | # هلال بن نافع و تبدیل وی از اشقیا به شهدا و اشتباه گرفتن با [[نافع بن هلال]]. | ||
# [[شهادت]] [[طرماح بن عدی]] و شمردن آن در [[شهدای کربلا]] | # [[شهادت]] [[طرماح بن عدی]] و شمردن آن در [[شهدای کربلا]] | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
{{کتاب‌شناسی پیامبر اکرم (ص)}} | {{کتاب‌شناسی پیامبر اکرم (ص)}} | ||
{{کتاب‌شناسی شیعه (قرن سیزدهم)}} | {{کتاب‌شناسی شیعه (قرن سیزدهم)}} | ||
<onlyinclude>{{درجه‌بندی | |||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | |||
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | |||
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد | |||
| ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد | |||
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص | |||
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->ناقص | |||
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد | |||
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد | |||
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}--> | |||
| توضیحات = | |||
}}</onlyinclude> | |||
[[en:Nasikh al-tawarikh (book)]] | [[en:Nasikh al-tawarikh (book)]] | ||