Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
مفتاح الفلاح (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←روش تألیف) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
== نام کتاب == | == نام کتاب == | ||
شیخ بهایی در مقدمه کتاب می‌گوید: آن را «''مفتاح الفلاح''» نامیدم.<ref>مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> [[سید محسن امین]] آن را «''مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة''» می‌نامد.<ref>اعیان الشیعة، ص۲۴۴.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]]، نام کتاب را «''مفتاح الفلاح فی الاعمال و الادعیة الابدیة فی الیوم و اللیلة''» ذکر می‌کند.<ref>الذریعه، ج ۲۱، ص۳۳۹.</ref> در چاپ‌های کتاب نیز نام کتاب اینگونه آمده است: «''مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات''». | شیخ بهایی در مقدمه کتاب می‌گوید: آن را «''مفتاح الفلاح''» نامیدم.<ref>مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> [[سید محسن امین]] آن را «''مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة''» می‌نامد.<ref>امین، اعیان الشیعة، ص۲۴۴.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]]، نام کتاب را «''مفتاح الفلاح فی الاعمال و الادعیة الابدیة فی الیوم و اللیلة''» ذکر می‌کند.<ref>تهرانی، الذریعه، ج ۲۱، ص۳۳۹.</ref> در چاپ‌های کتاب نیز نام کتاب اینگونه آمده است: «''مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات''». | ||
== انگیزه نگارش == | == انگیزه نگارش == | ||
شیخ بهایی، کتاب خود را به درخواست جماعتی نوشته تا یک مسلمان بتواند در یک شبانه روز، تمام اعمال خود را بر طبق آن انجام دهد؛ لذا [[نماز#نمازهای_واجب|نمازهای واجب]] و [[نماز#نمازهای_مستحب|مستحب]]، [[وضو]]، [[طهارت]] و... را نیز در کتاب خود ذکر کرده است.<ref>مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> | شیخ بهایی، کتاب خود را به درخواست جماعتی نوشته تا یک مسلمان بتواند در یک شبانه روز، تمام اعمال خود را بر طبق آن انجام دهد؛ لذا [[نماز#نمازهای_واجب|نمازهای واجب]] و [[نماز#نمازهای_مستحب|مستحب]]، [[وضو]]، [[طهارت]] و... را نیز در کتاب خود ذکر کرده است.<ref>بهایی عاملی، مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> | ||
== روش تألیف == | == روش تألیف == | ||
مصنف در لابلای ابواب کتاب بحث‌های دقیق علمی و روایی مطرح کرده و به نفی و اثبات نظریه‌های گوناگون پرداخته است. از جمله، شیخ بهایی در مورد [[تسبیح#تسبیحات_حضرت_زهرا_(س)|تسبیحات حضرت زهرا]](س) بحث مفصلی دارد.{{سخ}} | مصنف در لابلای ابواب کتاب بحث‌های دقیق علمی و روایی مطرح کرده و به نفی و اثبات نظریه‌های گوناگون پرداخته است. از جمله، شیخ بهایی در مورد [[تسبیح#تسبیحات_حضرت_زهرا_(س)|تسبیحات حضرت زهرا]](س) بحث مفصلی دارد.{{سخ}} | ||
بحث‌هایی مانند آداب لباس پوشیدن، خوردن و آشامیدن، راه شناختن زوال | بحث‌هایی مانند آداب لباس پوشیدن، خوردن و آشامیدن، راه شناختن زوال آفتاب و آداب مسواک را نیز در فصول مختلف و در مناسبت‌های گوناگون مطرح کرده است.{{سخ}} | ||
شیخ بهایی در هر فصل از کتاب، پس از ذکر چند [[حدیث|روایت]] و مطالب مختلف، شروع به توضیح الفاظ روایات کرده و بعضی مطالب مبهم یا دشوار آن فصل را تبیین نموده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/11417 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | شیخ بهایی در هر فصل از کتاب، پس از ذکر چند [[حدیث|روایت]] و مطالب مختلف، شروع به توضیح الفاظ روایات کرده و بعضی مطالب مبهم یا دشوار آن فصل را تبیین نموده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/11417 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال | مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال شبانه‌روز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است. | ||
=== ابواب کتاب === | === ابواب کتاب === | ||
* '''باب اول''' در اعمالی است که بین الطلوعین انجام می‌شود اعم از واجب و مستحب. | * '''باب اول''' در اعمالی است که [[بین الطلوعین]] انجام می‌شود اعم از واجب و مستحب. | ||
* '''باب دوم''' اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعی و زوال آفتاب است. | * '''باب دوم''' اعمال مختص به طلوع آفتاب تا [[ظهر شرعی]] و زوال آفتاب است. | ||
* '''باب سوم''' شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است. | * '''باب سوم''' شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است. | ||
* '''باب چهارم''' اختصاص به اعمال غروب خورشید تا وقت خواب دارد. | * '''باب چهارم''' اختصاص به اعمال غروب خورشید تا وقت خواب دارد. | ||
* '''باب پنجم''' شامل اعمال وقت خواب تا نیمه شب است که آداب خواب و تسبیح حضرت زهرا(س) را هم در این قسمت ذکر نموده است. | * '''باب پنجم''' شامل اعمال وقت خواب تا نیمه شب است که آداب خواب و [[تسبیحات حضرت زهرا|تسبیح حضرت زهرا]](س) را هم در این قسمت ذکر نموده است. | ||
* '''باب ششم''' اعمال بین نیمه شب تا طلوع فجر است. | * '''باب ششم''' اعمال بین نیمه شب تا [[طلوع فجر]] است. | ||
* ''' | * '''خاتمه کتاب''' که شامل تفسیر [[سوره حمد]] است.<ref>بهایی عاملی، مفتاح الفلاح، فهرست کتاب.</ref> | ||
== سفارش امام(ع) == | == سفارش امام(ع) == | ||
[[شیخ عباس قمی]] در «[[سفینة البحار]]» نقل می‌کند: از قاضی معزّ الدّین محمّد بن تقی الدّین اصفهانی که در زمان [[شاه عباس صفوی|شاه عبّاس]] قاضی [[اصفهان]] و از فقهاء و متکلّمین بوده و در علوم ریاضی مهارت تامّ داشته و از مشایخ [[مجلسی دوم|مجلسی]] اول بوده نقل است که گوید: شبی یکی از امامان علیهم السّلام را در خواب دیدم، به من فرمود: کتاب «''مفتاح الفلاح''» را رونویس کن و بر دستورات آن مداومت نما. چون بیدار شدم از همه علمای عصر از این کتاب سراغ گرفتم، همه به اتّفاق گفتند تا به حال نامی از این کتاب نشنیده‌ایم و شیخ بهائی در آن وقت همراه لشکر سلطان به یکی از نواحی ایران رفته بود.{{سخ}} | [[شیخ عباس قمی]] در «[[سفینة البحار]]» نقل می‌کند: از قاضی معزّ الدّین محمّد بن تقی الدّین اصفهانی که در زمان [[شاه عباس صفوی|شاه عبّاس]] قاضی [[اصفهان]] و از فقهاء و متکلّمین بوده و در علوم ریاضی مهارت تامّ داشته و از مشایخ [[مجلسی دوم|مجلسی]] اول بوده نقل است که گوید: شبی یکی از امامان علیهم السّلام را در خواب دیدم، به من فرمود: کتاب «''مفتاح الفلاح''» را رونویس کن و بر دستورات آن مداومت نما. چون بیدار شدم از همه علمای عصر از این کتاب سراغ گرفتم، همه به اتّفاق گفتند تا به حال نامی از این کتاب نشنیده‌ایم و شیخ بهائی در آن وقت همراه لشکر سلطان به یکی از نواحی ایران رفته بود.{{سخ}} | ||
چون به شهر آمد از او درباره آن کتاب پرسیدم. ایشان فرمود: من در این سفر کتاب دعائی نوشته‌ام به نام «''مفتاح الفلاح''» و تا به حال نام آن را برای احدی از اصحاب بازگو نکرده‌ام. من خواب خود را برای شیخ باز گفتم، شیخ گریست و نسخه خود را به من داد. و این نسخه نخستین است که از روی خط شیخ نوشته شده است.<ref>منهاج النجاح، ص۲.</ref> | چون به شهر آمد از او درباره آن کتاب پرسیدم. ایشان فرمود: من در این سفر کتاب دعائی نوشته‌ام به نام «''مفتاح الفلاح''» و تا به حال نام آن را برای احدی از اصحاب بازگو نکرده‌ام. من خواب خود را برای شیخ باز گفتم، شیخ گریست و نسخه خود را به من داد. و این نسخه نخستین است که از روی خط شیخ نوشته شده است.<ref>بسطامی، منهاج النجاح، ص۲.</ref> | ||
== پژوهش‌های پیرامون کتاب == | == پژوهش‌های پیرامون کتاب == | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
* ترجمه‌ای با نام «''التحفة النوابیة''» از سید محمد جعفر حسینی که در ۹ باب تنظیم شده، ۶ باب اول آن بر طبق مفتاح الفلاح است و سه باب به آخر آن افزوده که شامل اعمال ماه‌های [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] و آداب دعا و زیارات می‌باشد. | * ترجمه‌ای با نام «''التحفة النوابیة''» از سید محمد جعفر حسینی که در ۹ باب تنظیم شده، ۶ باب اول آن بر طبق مفتاح الفلاح است و سه باب به آخر آن افزوده که شامل اعمال ماه‌های [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] و آداب دعا و زیارات می‌باشد. | ||
* «''[[منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح]]''» از [[علی بن طیفور بسطامی]] که در سال ۱۰۶۲ ق به پایان رسانده است. | * «''[[منهاج النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح]]''» از [[علی بن طیفور بسطامی]] که در سال ۱۰۶۲ ق به پایان رسانده است. | ||
* ترجمه فردی ناشناس که نسخه‌ای از آن در کتابخانه [[محمد علی خوانساری]] موجود است.<ref>الذریعه، ج ۴، ص۱۳۸.</ref> | * ترجمه فردی ناشناس که نسخه‌ای از آن در کتابخانه [[محمد علی خوانساری]] موجود است.<ref>تهرانی، الذریعه، ج ۴، ص۱۳۸.</ref> | ||
=== شرح ها=== | === شرح ها=== | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||