پرش به محتوا

مفتاح الفلاح (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hrezaei
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:کتاب مفتاح الفلاح.jpg|بندانگشتی|کتاب مفتاح الفلاح]]
[[پرونده:کتاب مفتاح الفلاح.jpg|بندانگشتی|کتاب مفتاح الفلاح]]
'''مفتاح الفلاح في عمل اليوم و الليلة من الواجبات و المستحبات''' کتابی عربی اثر [[شیخ بهایی]]، محمد بن حسين عاملی، متوفاى ۱۰۳۱ هجرى است که درآن به [[دعا|ادعیه]] و اعمال [[واجب]] و [[مستحب]] و آداب نیکو و پسندیده براى يک مسلمان در يک شبانه روز می پردازد. این کتاب همواره دارای اهمیت بسیار نزد عالمان و دانشمندان بوده و پژوهش های فراوانی پیرامون آن صورت گرفته است.
'''مفتاح الفلاح في عمل اليوم و الليلة من الواجبات و المستحبات''' کتابی عربی اثر [[شیخ بهایی]]، محمد بن حسين عاملی، متوفاى ۱۰۳۱ هجرى است که درآن به [[دعا|ادعیه]] و اعمال [[واجب]] و [[مستحب]] و آداب پسندیده است که يک [[اسلام|مسلمان]] انجام می‌دهد. این کتاب نزد عالمان و دانشمندان همواره دارای اهمیت بسیاربوده و پژوهش‌های فراوانی پیرامون آن صورت گرفته است.


== درباره مؤلف ==
== درباره مؤلف ==
{{اصلی|شیخ بهایی}}
{{اصلی|شیخ بهایی}}
'''بهاءالدین عاملی'''؛ (۹۵۳ق ـ۱۰۳۱/۱۰۳۰ق) '''محمد بن عزّالدین حسین''' متخلص به '''بهائی''' و معروف به '''شیخ بهائی'''، [[فقیه]]، [[محدث]]، [[حکیم]]، ریاضیدان و دانشمند ذوالفنون قرن ۱۰و ۱۱ق می‌باشد. او دارای ۱۲۳ اثر علمی و ادبی است.
'''بهاءالدین عاملی'''؛ (۹۵۳ق ـ۱۰۳۱/۱۰۳۰ق) '''محمد بن عزّالدین حسین''' متخلص به '''بهائی''' و معروف به '''شیخ بهائی'''، [[فقیه]]، [[محدث]]، [[حکیم]]، ریاضیدان و دانشمند و متخصص در چندین رشته علمی در قرن ۱۰و ۱۱ق می‌باشد. او دارای ۱۲۳ اثر علمی و ادبی است.
او بالاترین منصب رسمی دینی یعنی [[شیخ الاسلام (منصب)|شیخ الاسلامی]] را در حکومت [[صفویه]] برعهده داشت.
او بالاترین منصب رسمی دینی یعنی [[شیخ الاسلام (منصب)|شیخ الاسلامی]] را در حکومت [[صفویه]] برعهده داشت.


== نام کتاب ==
== نام کتاب ==
شیخ بهایی در مقدمه کتاب می گوید: آن را «مفتاح الفلاح» نامیدم.<ref>مفتاح الفلاح، ص 2.</ref> [[سید محسن امین]] آن را «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة» می نامد.<ref>اعیان الشیعة، ص 244.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]]، نام کتاب را «مفتاح الفلاح فی الاعمال و الادعیة الابدیة فی الیوم و اللیلة» ذکر می کند.<ref>الذریعه، ج 21، ص 339.</ref> در چاپهای کتاب نیز نام کتاب اینگونه آمده است: «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات».
شیخ بهایی در مقدمه کتاب می گوید: آن را «مفتاح الفلاح» نامیدم.<ref>مفتاح الفلاح، ص 2.</ref> [[سید محسن امین]] آن را «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة» می نامد.<ref>اعیان الشیعة، ص 244.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]]، نام کتاب را «مفتاح الفلاح فی الاعمال و الادعیة الابدیة فی الیوم و اللیلة» ذکر می‌کند.<ref>الذریعه، ج 21، ص 339.</ref> در چاپ‌های کتاب نیز نام کتاب اینگونه آمده است: «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات».


== انگيزه نگارش ==
== انگيزه نگارش ==
خط ۲۴: خط ۲۴:
مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال شبانه روز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است.
مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال شبانه روز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است.
=== ابواب کتاب ===
=== ابواب کتاب ===
{{ستون-شروع|2}}
* باب اول در اعمالى است كه بين الطلوعين انجام مى‌شود اعم از واجب و مستحب.
* باب اول در اعمالى است كه بين الطلوعين انجام مى‌شود اعم از واجب و مستحب.
* باب دوم اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعى و زوال آفتاب است.
* باب دوم اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعى و زوال آفتاب است.
خط ۳۱: خط ۳۲:
* باب ششم اعمال بين نيمه شب تا طلوع فجر است.
* باب ششم اعمال بين نيمه شب تا طلوع فجر است.
* خاتمۀ كتاب كه شامل تفسير [[سوره حمد]] است.<ref>فهرست کتاب.</ref>
* خاتمۀ كتاب كه شامل تفسير [[سوره حمد]] است.<ref>فهرست کتاب.</ref>
{{پایان}}
== پژوهش‌های پیرامون کتاب ==
=== ترجمه‌ها ===
* ترجمه كتاب توسط مرحوم [[آقا جمال خوانساری]]، متوفاى 1125 هجرى‌
* ترجمه‌اى از محمد شريف بن احمد جيلانى كه با نام «عروة النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح» منتشر شده و در آن خاتمۀ كتاب را كه تفسير سورۀ حمد بوده حذف كرده و در عوض دعاهاى ايام هفته و [[زیارت|زيارات]] [[معصومین]] و ادعيۀ مشهورى مانند [[دعای کمیل|كميل]]، [[دعای سمات|سمات]] و... را به آخر آن افزوده است.
* ترجمه كتاب با نام «[[آداب عباسی]]» از صدر الدين محمد بن محب تبريزى، كه شاگرد شيخ بهايى بوده و در زمان حيات مؤلف كتاب را ترجمه كرده است. يک نسخه از كتاب نيز به صورت خلاصۀ آداب عباسى كه حواشى و بيان‌هاى شيخ بهايى را حذف كرده موجود است.
* ترجمه‌اى با نام «التحفة النوابية» از سيد محمد جعفر حسينى كه در 9 باب تنظيم شده، 6 باب اول آن بر طبق مفتاح الفلاح است و سه باب به آخر آن افزوده كه شامل اعمال ماه‌هاى [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] و آداب دعا و زيارات و... مى‌ باشد.
* «منهاج النجاح» از [[علی بن طیفور بسطامی]] که در سال 1062 ق به پایان رسانده است.
* ترجمه فردی ناشناس که نسخه ای از آن در کتابخانه [[محمد علی خوانساری]] موجود است.<ref>الذریعه، ج 4، ص 138.</ref>


== پژوهش های پیرامون کتاب ==
=== شرح‌ها===
=== ترجمه ها ===
{{ستون-شروع|2}}
# ترجمه كتاب توسط مرحوم [[آقا جمال خوانساری]]، متوفاى 1125 هجرى‌
# ترجمه‌اى از محمد شريف بن احمد جيلانى كه با نام «عروة النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح» منتشر شده و در آن خاتمۀ كتاب را كه تفسير سورۀ حمد بوده حذف كرده و در عوض دعاهاى ايام هفته و [[زیارت|زيارات]] [[معصومین]] و ادعيۀ مشهورى مانند [[دعای کمیل|كميل]]، [[دعای سمات|سمات]] و... را به آخر آن افزوده است.
# ترجمه كتاب با نام «[[آداب عباسی]]» از صدر الدين محمد بن محب تبريزى، كه شاگرد شيخ بهايى بوده و در زمان حيات مؤلف كتاب را ترجمه كرده است. يک نسخه از كتاب نيز به صورت خلاصۀ آداب عباسى كه حواشى و بيان‌هاى شيخ بهايى را حذف كرده موجود است.
# ترجمه‌اى با نام «التحفة النوابية» از سيد محمد جعفر حسينى كه در 9 باب تنظيم شده، 6 باب اول آن بر طبق مفتاح الفلاح است و سه باب به آخر آن افزوده كه شامل اعمال ماه‌هاى [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] و آداب دعا و زيارات و... مى‌ باشد.
# «منهاج النجاح» از [[علی بن طیفور بسطامی]] که در سال 1062 ق به پایان رسانده است.
# ترجمه فردی ناشناس که نسخه ای از آن در کتابخانه [[محمد علی خوانساری]] موجود است.<ref>الذریعه، ج 4، ص 138.</ref>
 
=== شروح ===
* مفتاح الفلاح يک بار توسط آقا جمال خوانسارى شرح شده است.
* مفتاح الفلاح يک بار توسط آقا جمال خوانسارى شرح شده است.
* شرح شرح مفتاح الفلاح توسط [[محمد بن سلیمان تنکابنی]]
* شرح شرح مفتاح الفلاح توسط [[محمد بن سلیمان تنکابنی]]
* «لسان الصباح فی شرح کلام البهائی فی اوائل مفتاح الفلاح فی بیان الفجرین» از سید مفتی میرعباس
* «لسان الصباح فی شرح کلام البهائی فی اوائل مفتاح الفلاح فی بیان الفجرین» از سید مفتی میرعباس
* «فلق الصباح في شرح مفتاح الفلاح» اثر شيخ [[سلیمان بن عبدالله بحرانی]]، متوفاى 1121 هجرى
* «فلق الصباح في شرح مفتاح الفلاح» اثر شيخ [[سلیمان بن عبدالله بحرانی]]، متوفاى 1121 هجرى
{{پایان}}
=== تلخيص ===
=== تلخيص ===
كتاب «فتح المفتاح» كه توسط يكى از شاگردان شيخ بهايى تأليف شده است.
كتاب «فتح المفتاح» كه توسط يكى از شاگردان شيخ بهايى تأليف شده است.
=== حواشى ===
=== حواشى ===
از جمله حاشيه‌هاى نوشته شده براى كتاب عبارتند از:
از جمله حاشيه‌هاى نوشته شده براى كتاب عبارتند از:
{{ستون-شروع|2}}
# حاشیه خود شیخ بهایی
# حاشیه خود شیخ بهایی
# حاشيه‌اى توسط [[ملا اسماعیل خواجویی|ملا اسماعيل خواجویی]]، متوفاى 1173 هجرى‌
# حاشيه‌اى توسط [[ملا اسماعیل خواجویی|ملا اسماعيل خواجویی]]، متوفاى 1173 هجرى‌
خط ۵۷: خط ۶۱:
# حاشیه عبدالعظیم امام.
# حاشیه عبدالعظیم امام.
# حاشيه‌اى به وسيله سيد حسين حسينى مرعشى آملی، معروف به خليفه سلطان، كه از شاگردان شيخ بهايى است.
# حاشيه‌اى به وسيله سيد حسين حسينى مرعشى آملی، معروف به خليفه سلطان، كه از شاگردان شيخ بهايى است.
{{پایان}}
=== تکمله ===
=== تکمله ===
«منهاج الصلاح فی واجبات الصلوات الیومیة و مندوباتها و زبدة اعمال السنةو الادعیة الاسابیع» از ملا نظر علی بن محمد محسن گیلانی که برای کامل کردن مفتاح الفلاح نوشته است.<ref>محمود ملکی، کتابشناخت مفتاح الفلاح.</ref>
«منهاج الصلاح فی واجبات الصلوات الیومیة و مندوباتها و زبدة اعمال السنةو الادعیة الاسابیع» از ملا نظر علی بن محمد محسن گیلانی که برای کامل کردن مفتاح الفلاح نوشته است.<ref>محمود ملکی، کتابشناخت مفتاح الفلاح.</ref>
کاربر ناشناس