یحیی (پیامبر): تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:مقام حضرت یحیی در مسجد اموی دمشق.jpeg|بندانگشتی|چپ|مقام حضرت یحیی در [[مسجد اموی|مسجد اموی دمشق]]]]

==تولد==

[[حضرت زکریا(ع)]] تا کهنسالی فرزندی نداشت. روزی با دیدن [[حضرت مریم|مریم(س)]] و نعمت‌های بهشتی که برایش آمده بود<ref>سوره آل‌عمران، آیه ۳۷</ref> از خدا درخواست فرزند کرد: «در آنجا بود كه زكریا، (با مشاهده آن همه شایستگی در مریم) پروردگار خویش را خواند و گفت: خداوندا! از طرف خود، فرزند پاكیزه‌ای به من عطا فرما، كه تو شنوندۀ همه دعاها هستی».<ref>سوره آل‌عمران، آیه ۳۸</ref>

مادر او به نام '''ایشاع'''<ref>ابن خلدون‏، تاريخ ابن خلدون‏، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۱۶۸.</ref> '''الیصابات'''<ref>طباطبائی،‌تفسیر المیزان، ۱۴۱۷، ج۱۴، ص۲۹</ref> و '''الیزابت''' خواهر [[حضرت مریم(س)]] است.<ref>مسعودی،‌مروج الذهب، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص ۷۰</ref> الیزابت هم زمان با بارداری [[مریم مقدس]]،‌ به معجزه الهی باردار شد<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۳۹۷</ref> و خداوند فرزند او را یحیی نامید.<ref>يا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ اسْمُهُ يَحْيى‌ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا. سوره مريم، آیه ۷</ref>

==زهد==

حضرت یحیی به [[زهد]] و گریه زیاد از خوف خدا معروف بود. او لباسی زبر و خشن می‌پوشید<ref>ابن فهد حلّی، عدة الداعی و نجاح الساعی، ۱۴۰۷ق، ص۱۱۹</ref> و از گریه بسیار، گوشت صورتش آب شده بود.<ref> قطب الدین راوندی، قصص الأنبیاء علیهم السلام، ۱۴۰۹ق، ص۲۱۶؛ دیلمی، إرشاد القلوب إلی الصواب، ۱۴۱۲، ج۱، ص۹۶</ref>

پیامبر اسلام(ص) درباره زهد او فرمود: «زهد یحیی بن زكریا به حدی بود كه در دوران کودکی به داخل [[بیت المقدس]] رفت؛ بزرگان [[حبر|احبار]] و [[راهب|راهبان]] را دید كه پیراهنی از مو و كلاه پشمی دارند و خود را با زنجیر به پایه‌های مسجد بسته‌اند؛ چون چنین دید نزد مادرش آمد و گفت: مادرجان! یک پیراهن از مو و كلاه پشمی برایم بباف تا بروم در بیت المقدس و با احبار و رهبان، خداوند را عبادت كنم. مادرش گفت: صبر کن تا پیامبر خدا بیاید و با او مشورت كنم. زمانی که زكریا آمد و از خواسته یحیی خبردار شد، فرمود: پسر جان تو هنوز كودكی خردسال هستی. چه انگیزه‌ای برای چنین كاری داری؟ یحیی گفت: پدرجان! آیا ندیده‌ای که كودكان کوچک‌تر از من مرده‌اند. زکریا به مادر یحیی فرمود: برای او پیراهنی از مو و كلاهی از پشم بباف و او هم چنین كرد. یحیی آن پیراهن را پوشید و آن كلاه را بر سر نهاد. به بیت‌المقدس رفت و با احبار به عبادت خداوند پرداخت تا آن پیراهن سخت، گوشت بدنش را از بین برد؛... خبر به مادرش رسید و به دیدار او رفت و زكریا با گروهی از راهبان آمدند... زكریا گفت: پسر جانم! چرا با خود چنین كنی، همانا من تو را از خدا خواستم كه به من لطف کرد تا چشمم به تو روشن گردد، گفت: پدرجان تو مرا بدین وضع دستور دادی. گفت: پسر جانم! من کی چنین گفتم؟ گفت: تو نگفتی میان [[بهشت]] و [[دوزخ]] گردنه‌ای است كه از آن نگذرند جز بسیار گریه‌كنندگان از ترس خدا».<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۴۰۰ق، ص۲۷. </ref> برخی منابع، گفتگوهای مفصلی میان حضرت یحیی و شیطان ذکر کرده‌اند.<ref>مجلسی،بحارالانوار، ۱۳۸۹ق، ج۶۰، باب ذکر ابلیس و قصصه، حدیث ۵ و ۷۰ و ۷۱ و ۱۵۰</ref>

==یحیی در قرآن==

حضرت یحیی از جمله انبیائی است که [[قرآن]]، اوصاف مثبتی پیرامون او نقل کرده است:

* '''[[سوره مریم]]، آیه ۱۲''': «و به او در حالی كه كودک بود، حكمت دادیم». برخی از مفسران حکمت در این آیه را به معنای [[نبوت]] دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۷۸۱</ref>

* '''[[سوره مریم]]، آیه ۱۳''': «رحمت و محبّتی از ناحیه خود به او بخشیدیم، و پاكی (دل و جان)! و او پرهیزکار بود.»

* '''[[سوره آل‌عمران]]، آیه ۳۹''': «(یحیی) كلمه خدا (مسیح) را تصدیق می‌كند و (یحیی) رهبر خواهد بود و از هوس‌های سركش بركنار، و پیامبری از صالحان است.»

* '''[[سوره انعام]]، آیه ۸۵''': «او (یحیی) همچون پدرش زكریا و عیسی و الیاس از نیكو كاران و از عباد اللّه الصالحین بود.»

* '''سوره مریم، آیه ۱۵''': «سلام بر او(یحیی)، آن روز كه تولّد یافت، و آن روز كه می‌میرد، و آن روز كه زنده برانگیخته می‌شود.»

==یحیی در انجیل==

نقل‌ها و داستان‌های مختلفی از یحیی بن زکریا در [[اناجیل]] وجود دارد. این مطالب، موارد مشترک بسیاری با آیات قرآن دارند.

داستان نوید تولد یحیی به حضرت زکریا، به تفصیل در انجیل لوقا ذکر شده است.<ref>انجیل لوقا، ۱: ۵- ۲۵</ref>

==شهادت==

[[امام سجاد(ع)]] از پدر خود نقل می‌کند که پادشاه [[بنی‌اسرائیل]] عاشق یکی از [[محارم]] خود شد و خواست با او [[ازدواج]] کند. حضرت یحیی با این عمل مخالفت کرد. این معشوقه به وسوسه مادر خود، سر حضرت یحیی(ع) را شرط ازدواج خود قرار داد و پادشاه بنی‌اسرائیل سر حضرت یحیی را در ظرفی از طلا برای او فرستاد.<ref>ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب(علیهم السلام)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۸۵</ref>

[[امام حسین(ع)]] در مسیر [[کربلا]] به دفعات از یحیی(ع) و [[شهادت]] او یاد می‌کرد.<ref> شیخ مفید، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۳۲</ref> روایات فراوانی وجود دارد که آسمان و زمین بر امام حسین(ع) و حضرت یحیی(ع) گریه کرده است<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴، ج۲، ص۲۹۱؛ ابن قولویه، كامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۷۹</ref> البته روایات دیگری نیز وجود دارند که برای گریه آسمان و زمین، معنای ملموسی را ذکر کرده‌اند.<ref>ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۵۴</ref>

==صابئان و حضرت یحیی==

[[قرآن]] از صابئان در کنار [[یهودیت|یهودیان]] و [[مسیحیت|مسیحیان]] نام برده است: {{عربی|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هَادُوا وَ النَّصَارَىٰ وَ الصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّـهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَ لَاخَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَاهُمْ يَحْزَنُونَ|ترجمه=در حقيقت، كسانى كه [به اسلام] ايمان آورده، و كسانى كه يهودى شده‌اند، و ترسايان و صابئان، هر كس به خدا و [[قیامت|روز بازپسين]] [[ایمان]] داشت و كار شايسته كرد، پس اجرشان را پيش پروردگارشان خواهند داشت، و نه بيمى بر آنان است، و نه اندوهناک خواهند شد.بقره/۶۲}}. پیروان این دین، خود را پیرو حضرت یحیی می‌دانند<ref>حسینی شیرازی، تبیین القرآن، ۱۴۲۳ق، ص۱۳۲</ref> و معتقدند کتاب مقدسی که در دست آنان است، از حضرت یحیی است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷، ج۱۴، ص۳۵۸</ref>