پرش به محتوا

اجماع: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۷۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۷ آوریل ۲۰۱۸
←‏مفهوم‌شناسی: ویرایش متن و پانویس‌ها
(ادغام بخش حجیت و اعتبار در بخش اقسام/ حذف بخش حجیت و اعتبار)
(←‏مفهوم‌شناسی: ویرایش متن و پانویس‌ها)
خط ۷: خط ۷:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
میان عالمان [[اسلام|مسلمان]]، چند تعریف برای اجماع بیان شده است؛ از جمله:
اجماع، اتفاق نظر عالمان درباره یک حکم شرعی است<ref>نراقی، انیس المجتهدین، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۳۳۹.</ref> که فقهای شیعه، برخلاف اهل سنت، آن را مستقلا دارای اعتبار نمی‌دانند<ref>نگاه کنید به: نراقی، عوائد الایام، ۱۴۱۷ق، ص۶۷۱؛ خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۱۸.</ref> و به شرطی اجماع را معتبر می‌دانند که حاکی و نشان‌دهنده نظر معصومین باشد.<ref>نگاه کنید به: نراقی، عوائد الایام، ص۶۷۱؛ خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۱۸.</ref>  
* اتفاق نظر [[فقه|فقهای]] مسلمان بر یک [[حکم شرعی]]{{مدرک}}
* اتفاق [[اهل حل و عقد]] بر یک حکم<ref>غزالی، المصتسفی، ۱۳۲۲ق، ص۱۷۳.</ref>
* اتفاق امت پیامبر بر یک حکم<ref>مظفر، اصول فقه، ۱۳۸۰ش، ص۸۱.</ref>


مهمترین اختلاف در تعریف اجماع، اختلاف در هویت اجماع‌کنندگان است. عالمان دینی مذاهب مختلف اسلامی، در این باره مصادیق مختلفی را ذکر کرده‌اند. حتی برخی، اقوالی در این باره دارند که به صورت پراکنده در حد حکایاتی غریب در منابع اصولی و فقهی دیده می‌شود؛ همانند اینکه مراد از اجماع‌کنندگان، اهل حرمین (مکه و مدینه) یا اهل مصرین (کوفه و بصره)، یا شیخین یا خلفای چهارگانه... است.
اجماع معتبر نزد شیعه، بر خلاف اجماع در اهل سنت، مشروط به توافق همه عالمان نیست، بلکه باید این اطمینان را به فقیه بدهد که دربردارنده نظر معصوم است؛<ref>مظفر، أصول الفقه، ۱۴۳۴ق، ج۳، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref> حتی اگر موافقان یک اجماع، اندک باشند.<ref>مظفر، أصول الفقه، ۱۴۳۴ق، ج۳، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref>
 
عالمان شیعه، برخلاف اهل سنت، اجماع را به شرطی معتبر دانسته‌اند که حاکی و نشان‌دهنده نظر معصومین باشد.<ref>نگاه کنید به: خویی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۱۸.</ref> بر این اساس، اجماع معتبر نزد شیعه، بر خلاف اجماع در اهل سنت، مشروط به توافق همه عالمان نیست، بلکه باید این اطمینان را به فقیه بدهد که دربردارنده نظر معصوم است؛<ref>مظفر، أصول الفقه، ۱۴۳۴ق، ج۳، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref> حتی اگر موافقان یک اجماع، اندک باشند.<ref>مظفر، أصول الفقه، ۱۴۳۴ق، ج۳، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref>


==مبانی به دست آوردن نظر معصوم از اجماع==
==مبانی به دست آوردن نظر معصوم از اجماع==
۲۵۶

ویرایش