حسن بن محمد طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

==نسب و تحصیلات==

ولی احتمالاً در ۵۲۰ ق وی زنده نبوده است، زیرا [[هبة الله بن نما|هبة الله بن نماء]] که در این سال در نجف به تحصیل اشتغال داشته، با واسطه و با قید «‌رضی الله عنه‌» از او روایت کرده است.<ref>نکـ: سند آغازین کتاب سلیم، ص۶۳.</ref> به هر روی باتوجه به طبقه رجالی وی، گفتۀ صفدی<ref>صفدی، الوافی باوفیات، ج۱۲، ص۲۵۱.</ref> که وفات او را در حدود ۵۴۰ ق دانسته است و نیز گفته ابن شاکر کتبی<ref>ابن شاکر، عیون التاریخ، ج۱۲، ص۴۰۴.</ref> که به صراحت نام وی را در وفیات سال مذکور آورده است، نادرست می‌نماید.

==اساتید==

ابوعلی غیر از پدر، نزد شیوخی چند از [[امامیه]] و غیر ایشان مانند ابویعلی[[ سلار دیلمی]]، ابن صقال، ابوطیب طبری، خلّال و تنوخی<ref>ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۰؛ امین، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۶۰.</ref> دانش آموخت.

نویسندگان غالباً او را پارسا، زاهد، عالم و البته [[ثقه]] دانسته‌اند و طالبان پیوسته جهت اخذ علم نزد او می‌شتافتند.<ref>صفدی، الوافی باوفیات، ج۱۲، ص۲۵۱؛ منتجب الدین، الفهرست، ص۲۴؛ حرعاملی، امل الآمل، ج۲، ص۷۶.</ref>

{{پایان}}

آنچه سبب شده است که ابوعلی طوسی در بین رجال امامیه بسیار مورد توجه قرار گیرد، روایاتش از شیخ طوسی و نیز وجود نام او در قریب به اتفاق اجازات روایی شیعه است. چنانکه از ۳ راوی اصلی شیخ طوسی، یعنی [[ابوالصمصام ذوالفقار بن معبد]]، [[ابوالوفا عبدالجبار بن عبدالله رازی]] و ابوعلی طوسی، <ref>نکـ: مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۲۵، جمـ؛ افندی، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۳۴.</ref> با نظری آماری به سلسلۀ اسانید، می‌توان دریافت که نام ابوعلی است که در بیشتر آنها مذکور است.

گفتنی است که شیخ طوسی به عنوان حلقه‌ای اساسی در اسانید امامیه که طرق بسیاری در روایت آثار پیشینیان داشته، آنها را به فرزندش ابوعلی منتقل کرده است. حال با آنچه دربارۀ ابوعلی گفته شد، نقش او به عنوان رابط بین گذشتگان و آیندگان خود در اساید روایات و اجازات امامیه به خوبی روشن می‌گردد.

==تأثیرگذار در اسانید اجازات و روایات==

# المرشد الی السبیل المتعبد که [[ابن شهرآشوب]] در [[معالم العلماء]]<ref>ابن شهراشوب، معالم العلماء، صص۳۷-۳۸.</ref> آن را معرفی کرده است و پس از او [[حر عاملی]]<ref>حرعاملی، امل الآمل، ج۲، ص۷۶.</ref> از شرح الوعلی بر کتاب النهایة شیخ طوسی یادکرده که [[آقا بزرگ طهرانی|آقابزرگ طهرانی]]<ref>آقابزرگ، الذریعه، ج۱۴، ص۱۱۰، ج۲۰، ۳۰۵.</ref> آن را با المرشد یکی دانسته است. ظاهراً نسخ شرح النهایة ابوعلی تا روزگاری متأخر باقی بوده و مورد استفادۀ کسانی چون [[شهید اول]]<ref>شهید اول، الذکری، ص۱۰.</ref> قرا ر گرفته است.

# برخی [[امالی شیخ طوسی|امالی]] شیخ طوسی را نیز جزو آثار ابوعلی شمرده‌اند<ref>مثلاً رجوع کنید حرعاملی، امل الآمل، ج۲، ص۷۶.</ref> اما گویا ابوعلی فقط راوی امالی بوده و امالی منتسب به وی در واقع مجموعه‌ای از احادیث به املای پدرش شیخ طوسی است.<ref>نکـ: طوسی، امالی، ج۱، صص۲، ۳۱، جمـ، نیز مقدمه‍.</ref>

==پانویس==

{{پانویس2}}

* منتجب الدین، علی بن عبیدالله، الفهرست، به کوشش عبدالعزیز طباطبائی، قم، ۱۴۰۴ق.

* حر عاملى، محمد بن حسن، أمل الآمل في علماء جبل عامل،  تحقیق سید احمد اشکوری، مكتبة الأندلس، بغداد ، چاپ ۱ ، بی تا.

{{پایان}}