حسن بن محمد طوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

==نسب و تحصیلات==

تاریخ دقیق تولد و وفات او روشن نیست، اما با توجه به اینکه وی در حدود ۴۵۵ق از [[شیخ طوسی]] اجازۀ روایت دریافت داشته است، می‌توان زمان تولد او را میانه‌های نیمه اول ''[[قرن پنجم]]'' [[هجری قمری]] تخمین زد.<ref>رکـ: آقابزرگ، مقدمه، ص۱۱.</ref> آخرین اطلاع از حیات وی مربوط به ۵۱۱ ق است که [[محمد بن علی طبری|عمادالدین طبری]] در این سال در [[نجف]] از او اخذ حدیث کرده است، <ref>نکـ: عمادالدین طبری، بشارة المصطفی، صص۲، ۵، جمـ.</ref>

==اساتید==

ابوعلی غیر از پدر، نزد شیوخی چند از [[امامیه]] و غیر ایشان مانند ابویعلی[[ سلار دیلمی]]، ابن صقال، ابوطیب طبری، خلّال و تنوخی<ref>ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۰؛ امین، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۴۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۶۰.</ref> دانش آموخت.

نویسندگان غالباً او را پارسا، زاهد، عالم و البته [[ثقه]] دانسته‌اند و طالبان پیوسته جهت اخذ علم نزد او می‌شتافتند.<ref>صفدی، الوافی باوفیات، ج۱۲، ص۲۵۱؛ منتجب الدین، الفهرست، ص۲۴؛ حرعاملی، امل الآمل، ج۲، ص۷۶.</ref>

==شاگردان==

افراد بسیاری نزد او به فراگیری دانش پرداختند، از آن جمله‌اند:<ref>ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۰؛ ابن شهرآشوب، مناقب، ج۱، صص۱۱-۱۲؛ منتجب الدین، الفهرست، صص۴۲، ۴۶، ۵۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۱۱؛ افندی، ریاض العلماء، ج۱، صص۳۳۵-۳۳۶.</ref>

{{ستون-شروع|5}}

==شهرت==

آنچه سبب شده است که ابوعلی طوسی در بین رجال امامیه بسیار مورد توجه قرار گیرد، روایاتش از شیخ طوسی و نیز وجود نام او در قریب به اتفاق اجازات روایی شیعه است. چنانکه از ۳ راوی اصلی شیخ طوسی، یعنی [[ابوالصمصام ذوالفقار بن معبد]]، [[ابوالوفا عبدالجبار بن عبدالله رازی]] و ابوعلی طوسی، <ref>نکـ: مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۲۵، جمـ؛ افندی، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۳۴.</ref> با نظری آماری به سلسلۀ اسانید، می‌توان دریافت که نام ابوعلی است که در بیشتر آنها مذکور است.

گفتنی است که شیخ طوسی به عنوان حلقه‌ای اساسی در اسانید امامیه که طرق بسیاری در روایت آثار پیشینیان داشته، آنها را به فرزندش ابوعلی منتقل کرده است. حال با آنچه دربارۀ ابوعلی گفته شد، نقش او به عنوان رابط بین گذشتگان و آیندگان خود در اساید روایات و اجازات امامیه به خوبی روشن می‌گردد.

==تأثیرگذار در اسانید اجازات و روایات==

ابوعلی نیز به نوبۀ خود با انتقال طرق یادشده به شاگردانش، به ویژه [[محمد بن علی طبری|عمادالدین طبری]]، ابن رطبۀ سوراوی و الیاس بن هشام، به عنوان حلقه‌ای مهم در سلسله‌های اسانید اجازات و روایات ایفای نقش کرده است.<ref>نکـ: کتاب سلیم، همانجا؛ عمادالدین طبری، بشارة المصطفی، صص۲، ۳، جمـ؛ کیذری، حدائق الحقائق، ج۱، ص۴۶۴، ج۳، صص۱۲۳۳-۱۲۳۴؛ ابن طاووس، فلاح السائل، ص۱۸۰؛ شهید اول، الاربعون، صص۲۰، ۲۲، ۲۴، ۶۵، جمـ؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۴، صص۳۳، ۵۰، ۶۹، ۱۴۴، جمـ، ج۱۰۵، صص۱۱، ۲۵، ۴۵، جمـ.</ref>

==آثار==

ابوعلی طوسی صاحب آثاری بوده که هم اکنون تنها نامی از آنها باقی مانده است، از آن جمله‌اند:

# الانوار، که [[میرزا عبدالله افندی|افندی]] در خاتمۀ [[بحارالانوار]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۷، صص۱۶۶، ۱۶۸.</ref> بدون ذکر سند از آن نام برده است.

# المرشد الی السبیل المتعبد که [[ابن شهرآشوب]] در [[معالم العلماء]]<ref>ابن شهراشوب، معالم العلماء، صص۳۷-۳۸.</ref> آن را معرفی کرده است و پس از او [[حر عاملی]]<ref>حرعاملی، امل الآمل، ج۲، ص۷۶.</ref> از شرح الوعلی بر کتاب النهایة شیخ طوسی یادکرده که [[آقا بزرگ طهرانی|آقابزرگ طهرانی]]<ref>آقابزرگ، الذریعه، ج۱۴، ص۱۱۰، ج۲۰، ۳۰۵.</ref> آن را با المرشد یکی دانسته است. ظاهراً نسخ شرح النهایة ابوعلی تا روزگاری متأخر باقی بوده و مورد استفادۀ کسانی چون [[شهید اول]]<ref>شهید اول، الذکری، ص۱۰.</ref> قرا ر گرفته است.

# برخی [[امالی شیخ طوسی|امالی]] شیخ طوسی را نیز جزو آثار ابوعلی شمرده‌اند<ref>مثلاً رجوع کنید حرعاملی، امل الآمل، ج۲، ص۷۶.</ref> اما گویا ابوعلی فقط راوی امالی بوده و امالی منتسب به وی در واقع مجموعه‌ای از احادیث به املای پدرش شیخ طوسی است.<ref>نکـ: طوسی، امالی، ج۱، صص۲، ۳۱، جمـ، نیز مقدمه‍.</ref>

==پانویس==

{{پانویس2}}

==منابع==

{{منابع}}