صدام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

صدام در ۱۹۶۳م با ساجده دختر دایی خود [[ازدواج]] كرد. حاصل این ازدواج، ۲ پسر به نام‌های عدی و قصی و ۳ دختر بود.<ref>تبرائیان، انتفاضه شعبانیه،‌۱۳۹۱ش، ص۷۸.</ref> حسین کامل و برادرش صدام کامل داماد صدام بودند که در سال ۱۹۹۶م پس از اختلاف با خانواده صدام به اردن فرار كردند و در بازگشت به عراق، كشته شدند. عدی و قصی پس از اشغال عراق توسط نیروهای آمریكایی كشته شدند و سه دختر او به همراه مادرشان به [[اردن]] پناهنده شدند. <ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1255733 صدام از تولدتا چوبه دار]</ref> صدام همچنین با «سمیره شاه بندر» نیز ازدواج کرد و حاصل این ازدواج پسری به نام علی بود.<ref>[http://saddam.awardspace.com/index.php?ch=1 «حیاة صدام حسین فی سطور»]</ref>

صدام در دوران جوانی به حزب بعث عراق ملحق شد.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۷۰.</ref> حزب بعث توسط میشل عفلق سوریه‌ای در سال ۱۹۴۶م تأسیس شده بود و با شعار قومیت‌گرایی عربی، جوانان کشورهای عرب از جمله عراق را به خود جذب کرد.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1255733 «صدام از تولدتا چوبه دار»]</ref>

حزب بعث تصمیم به ترور عبدالکریم قاسم نخست‌وزیر وقت گرفت و صدام از جمله افرادی بود که برای این امر انتخاب شد. این ترور ناموفق بود و صدام، به [[سوریه]] و سپس به [[مصر]] فرار کرد. در نهایت در سال ۱۹۶۲م به بغداد بازگشت.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1255733 «صدام از تولدتا چوبه دار»]</ref> صدام مدتی بعد زندانی شد و در همان دوران به عنوان دبیر حزب بعث بغداد انتخاب شد. صدام در سال ۱۹۶۶م موفق به فرار از زندان شده و زندگی مخفیانه خود را آغاز کرد.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1255733 «صدام از تولدتا چوبه دار»]</ref>

در نهایت حزب بعث به رهبری [[احمد حسن البکر]] در سال ۱۹۶۸م کودتا کرده و قدرت را به دست گرفت.<ref>ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق، ۱۳۷۳ش، ص۷۰.</ref> صدام از سال ۱۹۶۸ به عنوان معاون البکر انتخاب شد.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1255733 «صدام از تولدتا چوبه دار»]</ref> در ۱۹۷۹م البکر به اجبار صدام استعفا داد و صدام حسین به ریاست جمهوری، فرماندهی کل نیروهای مسلح و دبیر کل حزب بعث انتخاب شد.<ref>تبرائیان، انتفاضه شعبانیه،‌۱۳۹۱ش، ص۷۶.</ref> ملی شدن صنعت نفت عراق در زمان احمد حسن البکر و معاون اولی صدام، اتفاق افتاد.<ref>[http://saddam.awardspace.com/index.php?ch=1 «حیاة صدام حسین فی سطور»]</ref>

صدام پس از وفات [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] رییس [[حوزه علمیه نجف]]، تلاش بسیاری برای تضعیف و نابودی این حوزه انجام داد.<ref>[http://burathanews.com/arabic/studies/16712 الطالقانی، «دراسة حول انتفاضة صفر المجیدة عام ۱۹۷۷ میلادیة»].</ref> [[سید روح الله موسوی خمینی|امام خمینی]] معتقد بود صدام حسین جدای ظاهرسازی، فردی است که برای نابودی [[اسلام]] و حوزه علمیه نجف تلاش می‌کند.<ref> مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۱۲، ص۲۳۳.</ref>

حکومت عراق از بمب‌های شیمیایی علیه اهداف ایرانی و عراقی، نظامی و غیر نظامی، استفاده کرد. ارتش عراق از گاز اعصاب علیه اهداف غیرنظامی از جمله شهر [[حلبچه عراق]] و روستای زرده ایران استفاده کرد. همچنین گاز خردل را در [[مریوان]]، [[سردشت]] و چندین روستا به کار برد.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82 «خسارات و تلفات ۸ سال جنگ (بخش اول: عراق)»]</ref>

حکومت بعث همچنین در درگیری‌های نظامی نیز بمب‌های شیمیایی استفاده می‌کرد و مناطق عملیاتی بدر، خیبر،  والفجر۸ و منطقه فاو را هدف بمباران شیمیایی قرار داد.<ref>[http://www.ensani.ir/fa/content/72787/default.aspx یکتا، «کاربرد سلاحهای شیمیایی در جنگ ایران و عراق»]</ref>

عراق حملات شیمیایی خود را به صورت جدی از سال ۱۳۶۲ش و در جنگ ایران و عراق آغاز کرد<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%AE%DB%8C%D8%A8%D8%B1%D8%9B-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C عملیات خیبر؛ آغاز استفاده تاکتیکی رژیم عراق از جنگ‌افزارهای شیمیایی.]</ref> و این حملات تا پایان جنگ در سال ۱۳۶۷ش ادامه داشت.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%A2%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 آخرین جنایت شیمیایی عراق در مناطق غیرنظامی ایران.]</ref>

بر اثر حملات شیمیایی ارتش عراق نزدیک به صد هزار نفر افراد نظامی و غیر نظامی شهید و مجروح گشتند.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82 «خسارات و تلفات ۸ سال جنگ (بخش اول: عراق)»]</ref>

حکومت عراق همچنین علاوه بر دستور حملات شیمیایی به شهرها و روستاهای نزدیک مرز، با راه‌اندازی عملیاتی روانی به قصد تشدید فشار بر مسئولان ایران، شهرهای بزرگ و مراکز استان‌های ایران را تهدید به بمباران و موشک‌باران شیمیایی کرد؛ تهدیدی که به نظر محققان اجرای آن دور از انتظار نبود و در پذیرش [[قطعنامه‌ ۵۹۸|قطعنامه‌ی ۵۹۸]] از جانب ایران موثر بود.<ref>[https://www.isna.ir/news/96060703755/ «حمله شیمیایی عراق به ایران و مهمترین قطعنامه سازمان ملل»] </ref>

دجیل از شهرهای [[عراق|کشور عراق]] با اکثریت [[شیعه]] است.<ref>[https://www.maghress.com/alittihad/102981 «صدام یتحدث عن قضیة الدجیل التی أعدم بسببها».]</ref>  در [[ماه رمضان]] [[سال ۱۴۰۲ هجری قمری|۱۴۰۲ق]] صدام به شهر دجیل رفت. پس از ورود صدام، عده‌ای از اعضای حزب الدعوه تلاش کردند صدام را ترور کنند. این ترور ناموفق بود. پس از آن، بسیاری از نیروهای بعثی با حمایت نیروی هوایی عراق به شهر حمله کردند. صدها نفر از زن و مرد و کودک بازداشت شدند. بسیاری افراد در زیر شکنجه کشته شده و بسیاری به اعدام محکوم شده و اعدام شدند.<ref>[http://www.toraseyat.com/2016/07/08/%D9%85%D8%B0%D8%A8%D8%AD%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%AC%D9%8A%D9%84-96-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D8%A7%D9%8B-%D8%A3%D9%8F%D8%B9%D9%92%D8%AF%D9%90%D9%85%D9%88%D8%A7-%D8%B4%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%8B-%D9%88-25/ «مذبحة الدجیل»]</ref>

در این کشتار ۱۴۸ نفر کشته شدند<ref>الأسدی، موجر تاریخ العراق السیاسی الحدیث، ۲۰۰۱م، ص۱۷۳.</ref> که برخی از آن‌ها زن و کودک بودند.<ref>[https://www.maghress.com/alittihad/102981 «صدام یتحدث عن قضیة الدجیل التی أعدم بسببها».]</ref> بیش از صد هزار هکتار زمین کشاورزی توسط حکومت نابود شد.<ref>[http://www.toraseyat.com/2016/07/08/%D9%85%D8%B0%D8%A8%D8%AD%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%AC%D9%8A%D9%84-96-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D8%A7%D9%8B-%D8%A3%D9%8F%D8%B9%D9%92%D8%AF%D9%90%D9%85%D9%88%D8%A7-%D8%B4%D9%86%D9%82%D8%A7%D9%8B-%D9%88-25/ «مذبحة الدجیل»]</ref>

در سال ۲۰۰۶م صدام حسین به جهت [[کشتار دجیل]] به [[اعدام]] محکوم شده و اعدام شد.<ref>خضر، إعدام رئیس یدایة و نهایة صدام حسین، ۲۰۰۷م، ص۳۱۷ .</ref>

این قیام از [[بصره]] آغاز شد و خیلی زود به تمام استان‌ها سرایت کرد.<ref>الاسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث، ۲۰۰۱م، ص۲۰۰.</ref> چهارده استان از هجده استان عراق به دست معترضین افتاد.<ref>تبرائیان، انتفاضه شعبانیه،‌۱۳۹۱ش، ص۲۳۰.</ref> این انتفاضه ۱۵ روز طول کشید.<ref>آل‌طعمه، الانتفاضه الشعبانیه فی کربلاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۷.</ref> ارتش عراق به سرکوب مردم روی آورد و ده‌ها هزار نفر کشته و حدود دو میلیون آواره شدند.<ref>[https://www.fardanews.com/fa/news/285802/%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B6%D9%87-%D8%B4%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%AA%DB%8C%D8%B1-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5-%D8%A8%D9%87-%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%DB%8C%DA%A9-%D9%81%D8%B1%D9%82%D9%87-%D9%85%D8%AE%D9%88%D9%81 «ماجرای انتفاضه شعبانیه چیست؟»]</ref> [[حرم امام علی(ع)]] و [[حرم امام حسین (ع)]] آسیب دید و تا شش ماه درِ حرم‌ بسته بود.<ref>آل‌طعمه، الانتفاضه الشعبانیه فی کربلاء، ۱۴۳۳ق، ص۴۷.</ref> نیروهای بعثی در کربلا و نجف ده‌ها مسجد، مدارس دینی و حسینیه را خراب کردند.<ref>آل‌طعمه، الانتفاضه الشعبانیه فی کربلاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۴۹-۱۵۶.</ref>

ارتش عراق به دستور صدام حسین در [[۳۱ شهریور]] ۱۳۵۹ش حمله همه جانبه‌ای را علیه [[ایران]] آغاز کرد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/06/31/1525209/8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 «۸ «سال جنگ تحمیلی علیه ایران چگونه آغاز شد؟»]</ref> صدام از این جنگ اهدافی را دنبال می‌کرد:

* عراق خواهان لغو [[قرارداد الجزایر]] و الحاق اروندرود به عراق بود. در مقابل برخی معتقدند عملکرد ارتش عراق پس از تصرف [[خرمشهر]] و بخش‌هایی از [[خوزستان]] نشان داد به دنبال ضمیمه کردن خوزستان به عراق بود.<ref>[https://www.isna.ir/news/95030502622/%D8%A2%D9%85%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF «آمده بودند بمانند...»]</ref>

این جنگ ۲۸۸۸ روز ادامه پیدا کرد و یکی از بزرگ‌‌ترین جنگ‌های قرن را شکل داد.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 «خسارات و تلفات ۸ سال جنگ (بخش دوم: ایران)»]</ref> آسیب‌های این جنگ برای دو کشور بسیار زیاد بود؛ زندگی برای میلیون‌ها نفر از مردم دو کشور بسیار سخت شد، موجب تخریب و انهدام تأسیسات زیربنایی و تولیدی، تخریب و تخلیه مناطق مسکونی شهرها و روستاهای مرزی، انهدام و آسیب دیدن سرمایه‌های طبیعی و میراث فرهنگی و ... شد.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 «خسارات و تلفات ۸ سال جنگ (بخش دوم: ایران)»]</ref>

دو کشور ایران و عراق، ۲۰۰ میلیارد دلار برای این جنگ هزینه کردند و حدود ۱۵۰۰ میلیارد دلار خسارت بر دو طرف وارد شد. ایران حدود ۱۸۸ هزار نفر [[شهید]]، ۵۱۹ هزار نفر [[جانباز]] و ۴۲ هزار [[اسیر]] داد.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 «خسارات و تلفات ۸ سال جنگ (بخش دوم: ایران)»]</ref> از عراق نیز حدود ۲۰۰ هزار نفر کشته شدند، سه برابر این میزان مجروح و حدود ۶۰ هزار نفر اسیر شدند.<ref>[http://defamoghaddas.ir/fa/news/%D8%AE%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%84%D9%81%D8%A7%D8%AA-8-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82 «خسارات و تلفات ۸ سال جنگ (بخش اول: عراق)»]</ref>

دادگاه صدام در سال ۲۰۰۵ برگزار شد و پس از برگزاری جلسات متعدد، در مورد [[کشتار دجیل]]<ref>[http://saddam.awardspace.com/index.php?ch=1 «حیاة صدام حسین فی سطور»]</ref> صدام به جهت کشتار ۱۴۸ نفر در منطقه دجیل به [[اعدام]] محکوم شد.<ref>خضر، إعدام رئیس یدایة و نهایة صدام حسین، ۲۰۰۷م، ص۳۱۷.</ref> صدام در صبح [[عید قربان]] برابر با ۳۰ دسامبر ۲۰۰۶م<ref>خضر، إعدام رئیس یدایة و نهایة صدام حسین، ۲۰۰۷م، ص۳۱۸.</ref> در اردوگاهی در [[کاظمین|شهر کاظمین]] که پیش‌تر [[سید محمد باقر صدر]] در آنجا اعدام شده بود، اعدام شد.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1417297 تقدسی، «گفت و گوی «ایران» با منیر حداد قاضی دادگاه صدام: ناگفته‌های اعدام دیكتاتور».]</ref>