دعا: تفاوت میان نسخه‌ها

استجابت دعا در [[آیات]] و [[روایات]] مشروط به رعایت برخی از شروط و ایجاد اسباب آن شده است. همسویی دل و زبان،<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳.</ref> انقطاع از غیرخدا و رو کردن با تمام وجود به سوی خدا<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳؛ فحر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۶۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۶، ۱۴۸؛ متقی هندی، ج۳، ص۷۰۳.</ref>دعا همراه با شناخت خدا،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۶۸.</ref> خضوع و خشوع،<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۷۳.</ref> دعا همراه با عمل صالح،<ref>سوره شوری، آیه ۲۶؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۶۵.</ref> دعا همراه با استغفار،<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۶.</ref> دعا در جمع مؤمنین<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۷.</ref> و دعا همراه با توسل به اهل بیت (ع)<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۲۱.</ref> از جمله شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است.

<br />

در روایات برخی افراد را جز کسانی معرفی کرده که دعای آنها رد نخواهد شد. دعای [[پیامبر اسلام(ص)]] و اهل بیت(ع)، دعای والدین در حق فرزندان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعای [[عمره‌گزار]]، دعای [[روزه‌دار]]، دعای امام و پیشوای عادل در حق مردم خود، دعای بیمار و عیادت کننده او، دعای شب‌ زنده‌دار، دعای کودکی که به گناه آلوده نشده است و دعای [[مؤمن]] در حق برادر مؤمن خود از جمله دعاهای مستجاب دانسته شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۱۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۶-۳۵۹؛ ج۹۳، ص۲۵۶؛ ابن حنبل، ج۲، ص۴۷۷؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲، ص۱۴۸، ص۱۷۸، ص۳۵۲، ص۵۰۹-۵۱۰؛ ج۳، ص۱۱۷؛ ج۸، ص۴۸؛ طبرانی، کتاب الدعا، ۱۴۱۳ق، ص۳۳؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۱۴.</ref> در روایتی نیز از [[امام حسن(ع)]] آمده است اگر کسی‌ مواظب قلبش باشد تا اموری که مورد رضای خدا نیست در آن خطور نکند، من ضامنم که او مُستجاب‌الدّعوة باشد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲.</ref>

==دعا برای دیگران==

<br />

در آیات<ref>سوره توبه، آیه۱۱۳-۱۱۴.</ref> و روایات از دعا و طلب غفران برای ستمکاران، [[کافر]] و [[مشرک]] نهی شده است؛ چراکه بقای ستمکار را به وجود نافرمانی خدا در زمین مربوط می‌دانند.<ref>ابن حنبل، مسند، بیروت، ج۱، ص۹۹؛ عیاشی، ج۲، ص۱۱۴.</ref>

# دعای زاهدان که به کردار است.

# دعای عارفان که به احوال است.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۵.</ref>

<br />

دعا نزد صوفیه مجموعاً دارای شش عنصر است:

# انگیزه (فقر ذاتی)

# آنچه نیاز از آن نشأت می‌گیرد

# توجهی که درخواست و دعا به مدد آن تحقق می‌یابد

'''آداب دعا در نظر صوفیه'''

# رعایت ادب زبانی و استفاده از زبان فقر و خاکساری و نه زبان تحکمی.<ref>رکـ: مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۲، بیت۲۵۰۶-۲۵۰۷، دفتر۵، بیت۷۷۳-۷۷۹.</ref>

# اصرار بر دعا.<ref>مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۶، بیت۲۳۴۴.</ref>

# اعتراف بر گناه.<ref>مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۴، بیت۱۳۸۷-۱۳۸۹.</ref>

'''شروط اجابت دعا از نظر صوفیان''':

# خوردن لقمه حلال.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۲.</ref>

# دل شکسته بودن و از اندوه و اضطرار دعا کردن.<ref>قشیری، الرساله، ۱۳۷۴ش، ص۳۸۵؛ مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۵، بیت۴۹۳.</ref>

==دعاهای قرآنی==

مفسران شیعه این آیه را از دلایل [[عصمت امامان|عصمت امام]] و ابطال امامت ظالمان تا [[روز قیامت]] دانسته و همچنین در اثبات تفاوت‌ شأن [[نبوت]] با امامت به آن استدلال کرده‌اند.<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج۱، ص۴۴۹؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۳۷۹-۳۸۰.</ref> [[علامه طباطبایی]] از انضمام این آیه به آیات دیگر، مهم‌ترین مسائل امامت را نتیجه می‌گیرد: یعنی منصوب بودن امام به جعل الهی، وجوب عصمت امام، خالی نبودن زمین از امام حق تا زمانی که انسانی در روی زمین باشد، وجوب مؤید بودن امام از سوی خدا، پنهان نبودن اعمال بندگان از امام، و وجوب آگاهی امام از هر آنچه انسان‌ها در امر دنیا و [[آخرت]] بدان نیاز دارند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۲۷۰-۲۷۵.</ref>

<br />

==دعاهای مأثور==

در [[جامع حدیثی|کتاب‌های حدیثی]] [[شیعه]] و [[سنی]] برای برخی ساعات روز، ماه‌های قمری و زمان‌ها و مکان‌های ویژه و نیز برای حالات و عوارض و حوادثی که برای انسان پیش می‌آید، دعاها و ذکرهای گوناگون قرآنی و غیرقرآنی نقل شده است.  

<br />

{{ستون-شروع|4|جداساز=2}}

# [[دعای ام داوود]]