دابة الارض: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دابة الأرض''' جنبنده زمینی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] یا [[قیامت]] که از زمین خارج شده و [[کفر|کافر]] و [[ایمان|مؤمن]] را از هم جدا می‌کند. در قرآن آیه ۸۲ [[سوره نمل]] به ماجرای دابة الارض اشاره شده است. دابة الارض ممکن است از یکی از زمین های [[نجف]]، [[مدینه]]، [[مکه]]، بین [[صفا و مروه]]، بیرون آید. وی پس از خارج شدن از زمین به سمت [[یمن]] و [[شام]] می‌رود.  

برخی از علمای شیعه دابة الارض را همان [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] یا [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] دانسته‌اند. برخی از [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز با این عقیده مخالفت کرده و با تکیه بر روایات، دابة‌ الارض را موجودی غیر عادی، بسیار بزرگ، داری دُم و پَر معرفی کرده‌اند. [[سید محمد حسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] علاوه بر مردود دانستن این [[حدیث|روایات]]، دابة الارض را موجودی جاندار(انسان یا غیر انسان) می‌داند. وی معتقد است، ماجرای دابة الارض از اسرار [[قرآن]] بوده و [[خدا|خداوند]] قصد مبهم گویی داشته است. همچنین برخی دابة الارض را با [[رجعت]] مرتبط دانسته‌اند.

'''دابة الأرض''' به معنای جنبنده زمینی از نشانه‌های [[آخرالزمان]] یا [[قیامت]] است.<ref>حسینی طهرانی، معرفة المعاد، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۶۳؛ ابومعاش، المهدی(ع) فی قرآن و السنة، بی‌تا، ج۲، ص۱۳۴.</ref> قرآن در آیه۸۲ سوره نمل به ماجرای دابة الارض اشاره داشته است.{{ یادداشت|وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ: و هنگامی که فرمان عذاب آنها رسد ( و در آستانه رستاخیز قرار گیرند ) ، جنبنده ای را از زمین برای آنها خارج می کنیم که با آنان تکلّم می کند ( و می گوید ) که مردم به آیات ما ایمان نمی آوردند.(۸۲)}} طبق آیه [[قرآن]]، دابة الارض هنگام قیامت از زمین خارج شده و با مردم سخن می‌گوید.<ref>سوره نمل: آیه۸۲.</ref> مفسران [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] در ذیل آیه، دابة الارض را توضیح داده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۳۹۶؛ ثعلبی، الکشف والبیان، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۲۲۴؛ طبری، تفسیرطبری، ۱۴۱۲ق، ج۲۰، ص۱۰.</ref> بنا بر گزارش برخی مفسران و روایات، دابة الارض [[انگشتر سلیمان]] و [[عصای موسی|عصای حضرت موسی(ع)]] را به همراه خود دارد.<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۷۵؛ لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۴۲؛مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۴۵.</ref> وی [[کافر]] و [[ایمان|مؤمن]] را از هم جدا کرده و روی آن‌ها علامت می‌گذارد.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۱۶ق، ج۶، ص۳۰۰.</ref> دابة الارض به [[رجعت]] (زنده شدن دوباره امامان شیعه) نیز تفسیر شده است.<ref>تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۵۵۴.</ref>

همچنین برخی بر این باورند ماجرای دابة الاض برگرفته از [[داستان جساسه]] است.{{ یادداشت| داستانی مشهور از روایات اهل سنت که به عقیده برخی غیر واقعی است.}}<ref>الهیاری‌نژاد، «بررسی و نقد روایات اهل سنت در باره دابة‌الارض»، ص۹۴.</ref>

به عقیده برخی از علمای [[شیعه]]، طبق روایات دابة الارض همان امام علی(ع) یا [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] است.<ref>ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۴۰۸ق، ج۱۵، ص۷۵؛ لاهیجی، تفسیر لاهیجی، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۴۴۲.</ref> ولی علمایی مانند [[شیخ طوسی]]، [[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] و علامه طباطبایی، سوکت کرده و به این روایات اعتماد نکرده‌اند.<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۸، ص۱۲۰؛ طبرسی، مجمع البیان،۱۳۷۲ش، ج۵، ص ۳۶۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۳۹۶.</ref> به عقیده [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] دابة الارض ممکن است انسان و یا غیر انسان بوده و در صورت حیوان بودن صحبت کردن او با مردم غیر عادی است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۳۹۰.</ref> وی همیچنین معتقد است دابة الارض از اسرار [[قرآن]] بوده و [[خدا|خداوند]] قصدش مبهم گویی بوده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ش، ج۱۵، ص۳۹۶.</ref>  

به باور عده‌ای از [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] دابة الارض یک موجود غیر عادی، بسیار بزرگ، دارای دُم، پَر، و چهار پا است.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۱۱۶؛ ثعلبی، الکشف والبیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۲۲۴؛ ذهبی،میزان الاعتدال، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۱۰۶.</ref> آلوسی و سید قطب(از علمای اهل سنت)، موجود غیر عادی بودنِ دابة الارض را مردود دانسته و به شدت با تطبیق آن با [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] مخالفت کرده‌اند.<ref>آلوسی، روح البیان، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۱؛ سید قطب، فی ضلال القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۶۶۷.</ref>  

طبری بر این باور است، دابة الارض هنگامی که [[امر به معروف و نهی از منکر]] ترک می‌شود، از زمین [[مکه]] بیرون می‌آید<ref>.طبری، تفسیرطبری، ۱۴۱۲ق، ج۲۰، ص۱۰.</ref> برخی محل خروج دابة الارض را از [[یمن]]، [[حجاز]]، [[نجف]]، [[مدینه]]، [[مسجد الحرام]] بین [[صفا و مروه]]، اجیاد و تهامه دانسته‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان،۱۳۷۲ش، ج۵، ص ۳۶۵: طیب، أطیب البیان،۱۳۷۸ش، ج۱۹، ص۱۸۹؛ الهیاری‌نژاد، «بررسی و نقد روایات اهل سنت در باره دابة‌الارض»، ص۷۰-۷۷.</ref>

[[تفسیر قرآن|مفسران]] معتقدند، دابة الارض سه بار در زمان و مکان متفاوت از زمین بیرون می‌آید و هنگام خروج او دیگر فرصتی برای [[توبه]] نیست.<ref>طبرسی، مجمع البیان،۱۳۷۲ش، ج۵، ص ۳۶۵؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱۵، ص۵۴۷.</ref> وی به صدای بلند صیحه(فریاد) می‌زند؛ به طوری که همه مردم در مشرق و مغرب صدای او را شنیده و پس از آن به سمت [[شام]] و [[یمن]] می‌رود.<ref>ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۹، ۲۹۲۵.</ref> پژوهشگران در توضیح زمانِ ظاهر شدن دابة‌الارض، به خروج قبل از طلوع خورشید از مغرب، پس از طلوع خورشید از مغرب، به هنگام شب یا ظهر اشاره داشته‌اند.<ref>الهیاری‌نژاد، «بررسی و نقد روایات اهل سنت در باره دابة‌الارض»، ص۷۸-۸۰.</ref>

* الهیاری‌نژاد، مریم، زاهدی‌فر، رضایی کنمویی، «بررسی و نقد روایات اهل سنت در باره دابة‌الارض»، در مجله مشرق موعود، قم، موسسه آینده روشن، بهار۱۳۹۴ش.

* شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا.