حلال‌گوشت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حلال‌گوشت''' حیوانی که به‌لحاظ فقهی، خوردن گوشتش جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. شرط حلال‌بودن خوردن گوشت حلال‌گوشت [[تذکیه]] است. طبق فتوای فقیهان، خوردن برخی از اجزای آن، هرچند تذکیه شده باشند، حرام است؛ مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه.

در فقه، حیوانات به حلال‌گوشت و [[حرام‌گوشت]] تقسیم می‌شوند.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.</ref> حلال‌گوشت‌ها آنها هستند که خوردن اجزایشان، پس از تذکیه، جایز است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۲۶.</ref>

بر پایه [[فقه]] شیعه، از میان انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان، حیوانات زیر حلال‌گوشت‌اند:

*'''حیوانات خشکی''': از میان حیوانات خشکی، چهارپایانی نظیر گوسفند، بز، گاو، شتر، آهو، غزال، گوزن، گورخر و بز کوهی حلال دانسته شده است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.</ref> گوشت اسب، قاطر و خر اهلی هم حلال است؛ اما خوردن گوشتشان [[مکروه]] است.<ref>امام خمینی، رساله توضیح‌المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۵۵۵.</ref>

*'''جانوران دریایی''': [[ماهی پولک‌دار|ماهیان پولک‌دار]] و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات [[حرام‌گوشت]] قرار دارند.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ [http://portal.anhar.ir/node/4391#gsc.tab=0 «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»]، پورتال انهار.</ref>  

*'''پرندگان''': پرندگانی که یکی از چهار ویژگی‌ داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.</ref> مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.</ref> گوشت هدهد،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.</ref> چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش [[مکروه]] است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵.</ref>

فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت را، هرچند تذکیه شده باشند [[حرام]] شمرده‌اند؛<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.</ref> مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.</ref>

==کاربرد غیر خوراکی==

در منابع فقهی شیعه، محصولات فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت، [[طهارت|پاک]] و استفاده از آنها [[جایز]] است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۲۷.</ref> با این حال، حیوانات حلال‌گوشتِ دارای خون جهنده که بدون [[تذکیه]] مرده باشند، [[نجس]] هستند و استفاده از چرمشان در [[نماز]] ممنوع است.<ref>[http://portal.anhar.ir/node/130#gsc.tab=0 بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸]، پورتال انهار.</ref>

روغن، صابون و ژلاتینِ فرآوری‌شده از حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده [[طهارت|پاک]] و استفاده آن در [[نماز]] صحیح است. برخی مراجع شیعه، به کارگیری روغن و ژلاتین حیوانات حلال‌گوشت تذکیه‌نشده و حرام‌گوشت را در مصارف دارویی نظیر پماد و کرم‌ها نیز جایز می‌دانند. اگرچه درباره حیوانات حرام‌گوشت، معتقد به شستن مواد آرایشی و بهداشتی از بدن برای نماز شده‌اند.<ref>[http://portal.anhar.ir/node/4387#gsc.tab=0 «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام‌گوشت تذکیه‌نشده»]، پورتال انهار.</ref>

اما اگر در بازار سرزمین‌های اسلامی، تولید و عرضه می‌شود، پوست و چرم حاصل از آن [[طهارت|پاک]] و استفاده از آن در [[نماز]] جایز است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۰؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۷۱.</ref><br>

در ایران و برخی دیگر از کشورهای اسلامی، برای احراز حلال بودن گوشت‌های مصرفی، کارشناسان امور [[ذبح شرعی|ذبح]] و [[صید]] شرعی حیوانات، بر فرایند کشتار و صید حیوانات حلال‌گوشت نظارت می‌کنند.<ref>[http://www.hakimemehr.ir/fa/news/4055/ «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»]، سایت خبری حکیم مهر.</ref> در ایران، بر اساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در سال [[۱۳۸۷ش]] به تصویب [[مجلس شورای اسلامی]] رسید.<ref>[http://rc.majlis.ir/fa/law/show/134855 «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»]، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.</ref>