فرزندخوانده: تفاوت میان نسخه‌ها

فرزندخوانده (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۱۳

۱۲۵ بایت حذف‌شده ، ‏۲ ژوئن ۲۰۱۸

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Roohish

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۶٬۲۱۵

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{احکام}}
-'''فرزندخوانده''' کسی است که دیگری (غیر از پدر و مادر واقعی) او را به فرزندی پذیرفته باشد. فرزندخواندگی سابقه تاریخی دارد و [[قرآن]] به سابقه آن پیش از [[اسلام]] و نیز زمان [[نزول قرآن]] اشاره دارد. در [[عربستان]]، فرزندخواندگی بسیار رایج بوده است و [[پیامبر]] نیز فرزندخوانده‌ای به نام [[زید بن حارثه]] داشت. اعراب برای فرزندخوانده همان آثار و احکام فرزند واقعی را در نظر می‌گرفتند؛ مانند [[ارث]] بردن و [[محرمیت]]. قرآن برخی احکام مرسوم فرزندخواندگی را رد کرد.
+'''فرزندخوانده''' کسی است که دیگری (غیر از پدر و مادر واقعی) او را به فرزندی پذیرفته باشد. فرزندخواندگی سابقه تاریخی دارد و [[قرآن]] به سابقه آن پیش از [[اسلام]] و نیز زمان [[نزول قرآن]] اشاره دارد. در [[عربستان]]، فرزندخواندگی بسیار رایج بود و [[پیامبر]] نیز فرزندخوانده‌ای به نام [[زید بن حارثه]] داشت. اعراب برای فرزندخوانده همان آثار و احکام فرزند واقعی را در نظر می‌گرفتند؛ مانند [[ارث]] بردن و [[محرمیت]]. قرآن برخی احکام مرسوم فرزندخواندگی را رد کرد.
 ==فرزندخوانده کیست؟==
 فرزندخوانده کسی است که دیگری (غیر از پدر و مادر واقعی) او را به فرزندی پذیرفته باشد.<ref>هاشمی شاهرودی، «فرزندخوانده»، ۱۳۹۲ش، ص۶۸۰.</ref> بر اساس فرزندخواندگی، رابطه خاصی میان فرزندخوانده و پدرخوانده و مادرخوانده به وجود می‌آید<ref>خنجری علی‌آبادی، «بررسی فرزندخواندگی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران»، ۱۳۹۶ش، ص۱۱.</ref>
-در اصطلاح فقهی، فرزندخواندگی این است که شخص بر اساس ادعا و بدون دلیلی برای اثبات فرزندی، فرزند دیگری را فرزند واقعی خود بگیرد؛ چه این فرزند، نسبتش با والدینش ناشناخته باشد، مانند بچه سرراهی (لقیط) یا معلوم باشد، مانند [[یتیم]].<ref>انصاری شیرازی، موسوعة أحكام الأطفال و أدلتها، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۲۳۴.</ref>
+در اصطلاح فقهی، فرزندخواندگی این است که شخص بر اساس ادعا و بدون دلیلی برای اثبات فرزندی، فرزند دیگری را فرزند واقعی خود بگیرد؛ چه این فرزند، نسبتش با والدینش ناشناخته باشد، مانند بچه سرراهی (لقیط) یا معلوم باشد، مانند [[یتیم]].<ref>انصاری شیرازی، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۲۳۴.</ref>
 ==سابقه تاریخی فرزندخواندگی==
-فرزندخواندگی سابقه تاریخی نسبتاً طولانی دارد<ref>امامی، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، ۱۳۷۸ش، ص۲۴.</ref> پیش از اسلام و در دوران [[جاهلیت]] و نیز در میان امت‌های پیشرفته آن روز مانند [[روم]] و [[فارس]]<ref>طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۲۷۵.</ref>، و در ایران قبل از حمله [[اعراب]] و برقراری احکام اسلامی<ref>امامی، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، ۳۷۸ش، ص۲۴.</ref>مرسوم بوده است.
+فرزندخواندگی سابقه تاریخی نسبتاً طولانی دارد<ref>امامی، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، ۱۳۷۸ش، ص۲۴.</ref> پیش از اسلام و در دوران [[جاهلیت]] و نیز در میان امت‌های پیشرفته آن روز مانند [[روم]] و [[فارس]]<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۲۷۵.</ref>، و در ایران قبل از حمله [[اعراب]] و برقراری احکام اسلامی<ref>امامی، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، ۳۷۸ش، ص۲۴.</ref>مرسوم بوده است.
-در [[عربستان]] پیش از [[اسلام]]، در میان قبایل مختلف، فرزندخواندگی یا تَبَنّی بسیار رواج داشت و فرزندخوانده را دُعی می‌نامیدند. همچنین فرزندخوانده از فرزندپذیر [[ارث]] می‌برد و [[نکاح]] با زوجه او بر پدرخوانده ممنوع بود.<ref>حجت، «تحولات فرزندخواندگی در نظام حقوقی اسلام، ایران و فرانسه»، ۱۳۸۴ش، ص۳۰؛ عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۴۲ـ۴۴.</ref>
+در [[عربستان]] پیش از [[اسلام]]، در میان قبایل مختلف، فرزندخواندگی یا تَبَنّی بسیار رواج داشت و فرزندخوانده را دُعی می‌نامیدند. همچنین فرزندخوانده از فرزندپذیر [[ارث]] می‌برد و [[نکاح]] با زوجه او بر پدرخوانده ممنوع بود.<ref>حجت، «تحولات فرزندخواندگی در نظام حقوقی اسلام، ایران و فرانسه»، ۱۳۸۴ش، ص۳۰؛ عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۴۲-۴۴.</ref>
 ==فرزندخواندگی در قرآن==
-نزول [[آیات|آیاتی]] درباره فرزندخواندگی، نشان می‌دهد که در عصر [[نزول قرآن]] نیز فرزندخواندگی رواج داشته است.<ref>سبزواری، الاستنساخ بين التقنية و التشريع، ۱۴۲۳ق، ص۱۳۳.</ref>
+نزول [[آیات|آیاتی]] درباره فرزندخواندگی، نشان می‌دهد که در عصر [[نزول قرآن]] نیز فرزندخواندگی رواج داشته است.<ref>سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ۱۴۲۳ق، ص۱۳۳.</ref>
-[[قرآن]]، در دو جا با جمله «شاید به ما سودی برساند یا او را به فرزندی بپذیریم» به سابقه این موضوع در پیش از [[اسلام]] اشاره می‌کند. مورد اول [[آیه]] نهم [[سوره قصص]] است؛ هنگامی که [[حضرت موسی]] را از آب گرفتند همسر [[فرعون]] ([[آسیه]]) این جمله را درباره موسی می‌گوید. مورد دوم آيه ۲۱ [[سوره یوسف]] است؛ وقتی که [[عزیز مصر]] [[یوسف]] را خرید، به همسرش [[زلیخا]] این جمله را درباره یوسف می‌گوید.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۵۲.</ref>
+[[قرآن]]، در دو جا با جمله «شاید به ما سودی برساند یا او را به فرزندی بپذیریم» به سابقه این موضوع در پیش از [[اسلام]] اشاره می‌کند. مورد اول [[آیه]] نهم [[سوره قصص]] است؛ هنگامی که [[حضرت موسی]] را از آب گرفتند همسر [[فرعون]] ([[آسیه]]) این جمله را درباره موسی می‌گوید. مورد دوم آیه ۲۱ [[سوره یوسف]] است؛ وقتی که [[عزیز مصر]] [[یوسف]] را خرید، به همسرش [[زلیخا]] این جمله را درباره یوسف می‌گوید.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۵۲.</ref>
-همچنین در آیه ۷۴ [[سوره انعام]]، [[آزر|آزَر]]، پدر [[حضرت ابراهیم]] خوانده شده است (<small>و هنگامى را كه ابراهيم به پدر خود «آزر» گفت</small>)، اما از آن جا که او عمو یا همسر مادر حضرت ابراهیم بوده است، نتیجه گرفته می‌شود آزر، حضرت ابراهیم را به فرزندخواندگی پذیرفته بوده است.<ref>غریب، «زوجین نابارور و فرزندخواندگی از دیدگاه فقه شیعی»، ۱۳۸۷ش، ص۹۹، به نقل از: غفاری، علی اکبر، دراسات فی علم الدرایه، تهران، جامعه الامام الصادق، ۱۳۶۹ش، ص۱۳۸.</ref>
+همچنین در آیه ۷۴ [[سوره انعام]]، [[آزر|آزَر]]، پدر [[حضرت ابراهیم]] خوانده شده است (<small>و هنگامی را که ابراهیم به پدر خود «آزر» گفت</small>)، اما از آن جا که او عمو یا همسر مادر حضرت ابراهیم بوده است، نتیجه گرفته می‌شود آزر، حضرت ابراهیم را به فرزندخواندگی پذیرفته بوده است.<ref>غریب، «زوجین نابارور و فرزندخواندگی از دیدگاه فقه شیعی»، ۱۳۸۷ش، ص۹۹، به نقل از: غفاری، علی اکبر، دراسات فی علم الدرایه، تهران، جامعه الامام الصادق، ۱۳۶۹ش، ص۱۳۸.</ref>
-برخی مفسران نیز فرزندخواندگی را یکی از مصادیق پیمان و عقدی می‌دانند که در  آیه ۳۳ [[سوره نساء]] به آن اشاره شده است: «و كسانى كه شما [با آنان‌] پيمان بسته‌ايد».<ref>عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۴۸-۴۹؛ تبادکانی، «ارث»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص۴۸۹.</ref>
+برخی مفسران نیز فرزندخواندگی را یکی از مصادیق پیمان و عقدی می‌دانند که در آیه ۳۳ [[سوره نساء]] به آن اشاره شده است: «و کسانی که شما [با آنان‌] پیمان بسته‌اید».<ref>عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۴۸-۴۹؛ تبادکانی، «ارث»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص۴۸۹.</ref>
-نکته دیگر این که اعراب درباره خداوند نیز موضوع فرزندخوانده و فرزندادعایی را اظهار می‌کردند.<ref>مصطفوى، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ۱۴۰۲ق، ج۳، ص۲۱۹.</ref> آیاتی از قرآن به این موضوع اشاره دارند؛ مانند: [[سوره بقره]]، [[آیه]] ۱۱۶؛ [[سوره یونس]]، آیه ۶۸؛ برخی آیات نیز فرزندخواندگی برای خداوند را نفی می‌کنند؛ مانند: [[سوره اسراء]]، آیه ۱۱۱؛ [[سوره مریم]]، آيه ۹۲؛ [[سوره انبیاء]]، آیه ۲۶.
+نکته دیگر این که اعراب درباره خداوند نیز موضوع فرزندخوانده و فرزندادعایی را اظهار می‌کردند.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۴۰۲ق، ج۳، ص۲۱۹.</ref> آیاتی از قرآن به این موضوع اشاره دارند؛ مانند: [[سوره بقره]]، [[آیه]] ۱۱۶؛ [[سوره یونس]]، آیه ۶۸؛ برخی آیات نیز فرزندخواندگی برای خداوند را نفی می‌کنند؛ مانند: [[سوره اسراء]]، آیه ۱۱۱؛ [[سوره مریم]]، آیه ۹۲؛ [[سوره انبیاء]]، آیه ۲۶.
 ==احکام فرزندخوانده==
-در [[اسلام]]، فرزندخواندگی به شیوه [[جاهلیت]] و در نظر گرفتن تمام آثار فرزند واقعی، نفی شد و [[قرآن]] با صراحت آن را در [[آیه]] چهارم [[سوره احزاب]] رد می‌کند: «و خدا فرزندخواندگانتان را فرزندانتان نساخت. اينها چيزهايى است كه به زبان می‌‏گوييد». این [[آیه]] با واژه «اَدعیاء» (جمع «دُعی») از فرزندخواندگی یاد و بیان می‌کند که رابطه فرزند با پدر و مادر، رابطه‌ای حقیقی و طبیعی است نه تشریفاتی و قراردادی.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۹، ص۳۲۹.</ref> همچنین در آیه بعدی نیز تأکید می‌کند که فرزندان را به نام پدرانشان بخوانید ـ که این نزد خدا منصفانه‌تر است ـ و اگر پدرانشان را نمی‌شناسید آنان را [[موالی]] و [[برادران دینی]] خود بدانید.
+در [[اسلام]]، فرزندخواندگی به شیوه [[جاهلیت]] و در نظر گرفتن تمام آثار فرزند واقعی، نفی شد و [[قرآن]] با صراحت آن را در [[آیه]] چهارم [[سوره احزاب]] رد می‌کند: «و خدا فرزندخواندگانتان را فرزندانتان نساخت. اینها چیزهایی است که به زبان می‌گویید». این [[آیه]] با واژه «اَدعیاء» (جمع «دُعی») از فرزندخواندگی یاد و بیان می‌کند که رابطه فرزند با پدر و مادر، رابطه‌ای حقیقی و طبیعی است نه تشریفاتی و قراردادی.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳ش، ج۹، ص۳۲۹.</ref> همچنین در آیه بعدی نیز تأکید می‌کند که فرزندان را به نام پدرانشان بخوانید که این نزد خدا منصفانه‌تر است و اگر پدرانشان را نمی‌شناسید آنان را [[موالی]] و [[برادران دینی]] خود بدانید.
 پیامبر اسلام، قبل از [[بعثت]]، [[زید بن حارثه]] را که هشت سال داشت فرزندخوانده خود برگزید و این فرزندخواندگی سی سال طول کشیده است.<ref>عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۵۲.</ref> اما پس از آن که قرآن فرزندخواندگی را باطل اعلام کرد، پیامبر برای نفی این سنت، با همسر پسرخوانده‌اش پس از آن که زید از او ([[زینب دختر جحش]]) [[طلاق]] گرفت ازدواج می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۷، ص۱۹۶.</ref> [[قرآن]] در [[آیات]] ۳۶ تا ۴۰ [[سوره احزاب]] به ماجرای این ازدواج اشاره می‌کند و حتی در [[آیه]] ۳۷ این سوره از زید نام می‌برد. همچنین برای پاسخ به این اعتراض که چرا پیامبر با همسر پسرش ازدواج کرد، در آیه چهلم تأکید می‌کند که [[محمد]] پدر تکوینی و طبیعی (زیستی) هیچ یک از مردان شما نیست، بلکه او [[رسول خدا]] و خاتم پیامبران است.<ref>طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۳۲۴.</ref>
-[[قرآن]]، سه اثر مرسوم فرزندخواندگی، یعنی [[نسب|نَسَب]]، [[محرمیت|مَحرَمیّت]] و [[ارث]] را صریحاً نفی می‌کند:
+[[قرآن]]، سه اثر مرسوم فرزندخواندگی، یعنی [[نسب|نَسَب]]، [[محرمیت|مَحرَمیت]] و [[ارث]] را صریحاً نفی می‌کند:
 ===نسب===
-در [[آیه]] ۴ [[سوره احزاب]]، رابطه نَسَبی فرزندخواندگی و نام‌گذاری فرزندخوانده به غیر پدر واقعی رد می‌شود. در [[روایات]] فقهی نیز به عدم ثبوت نسبت میان فرزندخوانده و فرزندپذیر تصریح شده است.<ref>انصاری شیرازی، موسوعة أحكام الأطفال و أدلتها، ج۳، ص۲۳۸ـ۲۴۰.</ref> در کتب [[فقه|فقهی]] برای رابطه نَسبی میان فرزند و بستگان نسبی‌اش، آثار متعددی بیان شده است اما برخی معتقدند که در اسلام تنها برخی از این آثار (محرمیت، ارث و ازدواج) پذیرفته نشده اما آثار دیگر (مانند [[حضانت]]، [[ولایت شرعی]]، [[نفقه]] میان والدین و فرزندادن، [[ربا]] میان پدر و فرزند و ...) برقرار است.<ref>عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص ۳۹. در این مقاله، ۳۱ مورد از آثار نسب ذکر شده است.</ref>
+در [[آیه]] ۴ [[سوره احزاب]]، رابطه نَسَبی فرزندخواندگی و نام‌گذاری فرزندخوانده به غیر پدر واقعی رد می‌شود. در [[روایات]] فقهی نیز به عدم ثبوت نسبت میان فرزندخوانده و فرزندپذیر تصریح شده است.<ref>انصاری شیرازی، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، ج۳، ص۲۳۸-۲۴۰.</ref> در کتب [[فقه|فقهی]] برای رابطه نَسبی میان فرزند و بستگان نسبی‌اش، آثار متعددی بیان شده است اما برخی معتقدند که در اسلام تنها برخی از این آثار (محرمیت، ارث و ازدواج) پذیرفته نشده اما آثار دیگر (مانند [[حضانت]]، [[ولایت شرعی]]، [[نفقه]] میان والدین و فرزندادن، [[ربا]] میان پدر و فرزند و...) برقرار است.<ref>عالمی طامه، «عقد فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۳۹. در این مقاله، ۳۱ مورد از آثار نسب ذکر شده است.</ref>
 ===محرمیت===
-در [[اسلام]]، سه عامل نَسَب (<small>رابطه نسبی فرزند با والدین</small>)، سَبَب (<small>مانند سببیت ازدواج در مَحرمیّت عروس یا [[آمیزش]] در محرمیت [[ربیبه]]</small>) و [[رضاع]] (<small>شیردهی طبق ضوابط شرعی</small>) موجب [[محرمیت]] می‌شود که هر کدام مفهوم و مرز روشن و معینی دارند و بدون رعایت آن ضوابط، هیچ کدام از این عوامل شامل فرزندخوانده و فرزندپذیران نمی‌شود.<ref> شریعتی‌نسب، «محرمیت در فرزندخواندگی»، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۷. </ref> [[آیات]]  ۳۶ ـ ۴۰ [[سوره احزاب]] بر عدم محرمیت همسر فرزندخوانده بر فرزندپذیر و [[حلال]] بودن ازدواج با او پس از جدایی دلالت دارد. برخی از فقهای معاصر، به محرمیت فرزندخوانده فتوا داده‌اند که نقدها و دفاع‌‌هایی را در پی داشته است. <ref>صانعی، مجمع المسائل، ج۲، ص۳۵۷و۳۵۸؛ صدراللهی دامغانی، «مسئله فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۵.</ref>
+در [[اسلام]]، سه عامل نَسَب (<small>رابطه نسبی فرزند با والدین</small>)، سَبَب (<small>مانند سببیت ازدواج در مَحرمیت عروس یا [[آمیزش]] در محرمیت [[ربیبه]]</small>) و [[رضاع]] (<small>شیردهی طبق ضوابط شرعی</small>) موجب [[محرمیت]] می‌شود که هر کدام مفهوم و مرز روشن و معینی دارند و بدون رعایت آن ضوابط، هیچ کدام از این عوامل شامل فرزندخوانده و فرزندپذیران نمی‌شود.<ref> شریعتی‌نسب، «محرمیت در فرزندخواندگی»، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۷. </ref> [[آیات]] ۳۶ ۴۰ [[سوره احزاب]] بر عدم محرمیت همسر فرزندخوانده بر فرزندپذیر و [[حلال]] بودن ازدواج با او پس از جدایی دلالت دارد. برخی از فقهای معاصر، به محرمیت فرزندخوانده فتوا داده‌اند که نقدها و دفاع‌هایی را در پی داشته است.<ref>صانعی، مجمع المسائل، ج۲، ص۳۵۷و۳۵۸؛ صدراللهی دامغانی، «مسئله فرزندخواندگی»، ۱۳۸۷ش، ص۵.</ref>
-برای حل مشکل محرمیت میان فرزندخوانده و فرزندپذیر، برای برخی موارد راه‌حل‌های [[شرعی]] با شیردهی و ازدواج بیان شده است. به این راه‌حل‌ها، در کتب فقهی در احکام [[رضاع]] و [[نکاح]] یا در [[استفتائات]] از [[مراجع تقلید]] اشاره شده است.<ref>فاضل لنکرانی، جامع المسائل (فارسی)، [بی‌تا]، ج۱، ص۴۰۷ـ۴۰۹؛ مکارم شیرازی، حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح، ۱۴۲۸ق، ص۹۷ـ۹۹؛ انصاری شیرازی، موسوعة أحكام الأطفال و أدلتها، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۲۴۶ـ۲۴۸.</ref>
+برای حل مشکل محرمیت میان فرزندخوانده و فرزندپذیر، برای برخی موارد راه‌حل‌های [[شرعی]] با شیردهی و ازدواج بیان شده است. به این راه‌حل‌ها، در کتب فقهی در احکام [[رضاع]] و [[نکاح]] یا در [[استفتائات]] از [[مراجع تقلید]] اشاره شده است.<ref>فاضل لنکرانی، جامع المسائل (فارسی)، [بی‌تا]، ج۱، ص۴۰۷۴۰۹؛ مکارم شیرازی، حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح، ۱۴۲۸ق، ص۹۷-۹۹؛ انصاری شیرازی، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۲۴۶-۲۴۸.</ref>
 ===ارث===
@@ خط ۴۱: / خط ۴۱: @@
 در [[۱۳۹۲هجری خورشیدی|سال ۱۳۹۲ش]] طرحی برای ممنوعیت [[ازدواج]] سرپرست با فرزندخوانده در راستای قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست در مجلس شورای اسلامی [[ایران]] ارائه شد که پس از تصویب به دلیل مغایرت با شرع توسط [[شورای نگهبان]] تعدیل شد. بر اساس این مصوبه ازدواج سرپرست با فرزندخوانده تنها در صورت صلاحدید دادگاه جایز شمرده شد.<ref>[http://www.isna.ir/news/93042212692 «تلاش دولت برای جلوگیری از ازدواج سرپرست با فرزندخوانده».]</ref>
 این مصوبه که در تبصره ماده ۲۶ قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست جای گرفت مخالفت‌های زیادی را از سوی جامعه‌شناسان، حقوق‌دانان و فعالان حقوق کودکان به دنبال داشت.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/01/06/321964 «ازدواج فرزند خوانده با سرپرست؛ ماده‌ای جنجالی و مخالفت‌های فراوان».]</ref> در سال ۱۳۹۶ش مقامات دولتی از طرح حذف این تبصره و بازگشت به قانون گذشته که در آن مسئله ازدواج سرپرست با فرزندخوانده مسکوت بود، خبر دادند.<ref>[http://www.salamatnews.com/news/216204 «رفع ایراد ازدواج فرزندخوانده با سرپرست».]</ref>
-از سوی دیگر برخی از [[مجتهد|فقها]] مانند [[آیت الله مکارم]] ازدواج با فرزندخوانده را به سبب آنکه بیشتر اوقات به مصلحت فرزندخوانده نیست جایز ندانسته‌اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=999&mid=262990 «حکم ازدواج فرزند خوانده با سرپرست».]</ref> همچنین برخی با استناد به [[آیه محارم]] و توسعه مفهومی دلیل حرمت ازدواج با ربیبه (تربیت در دامن شوهر زن) ازدواج با فرزندخوانده را [[حرام]] دانسته‌اند.<ref>میرداماد نجف‌آبادی، «بررسی مشروعت ازدواج فرزندپذیر با فرزندخوانده با نگاه به آیات قرآن کریم»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴.</ref>
+از سوی دیگر برخی از [[مجتهد|فقها]] مانند [[آیت‌الله مکارم]] ازدواج با فرزندخوانده را به سبب آنکه بیشتر اوقات به مصلحت فرزندخوانده نیست جایز ندانسته‌اند.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=999&mid=262990 «حکم ازدواج فرزند خوانده با سرپرست».]</ref> همچنین برخی با استناد به [[آیه محارم]] و توسعه مفهومی دلیل حرمت ازدواج با ربیبه (تربیت در دامن شوهر زن) ازدواج با فرزندخوانده را [[حرام]] دانسته‌اند.<ref>میرداماد نجف‌آبادی، «بررسی مشروعت ازدواج فرزندپذیر با فرزندخوانده با نگاه به آیات قرآن کریم»، ۱۳۹۶ش، ص۱۴.</ref>
 == جستارهای وابسته==
 * [[ربیبه]]
 ==پانویس==
-{{پانویس2}}
+{{پانویس۲}}
-{{پانویس2}}
+{{پانویس۲}}
 ==منابع==
@@ خط ۵۵: / خط ۵۵: @@
 * [http://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=37968&mid=250488 «ارث ربیبه»، پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۱۷-۵-۱۳۹۶ش.]
 * [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/01/06/321964 «ازدواج فرزند خوانده با سرپرست؛ ماده‌ای جنجالی و مخالفت‌های فراوان»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۶-۱-۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۴-۶-۱۳۹۶ش.]
-* امامی، اسدالله، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، مجله پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش ۱۲، زمستان ۱۳۷۸ش.
+* امامی، اسدالله، «وضع حقوقی فرزندخواندگی در ایران»، مجله پژوهش‌های فلسفی کلامی،ش ۱۲، زمستان ۱۳۷۸ش.
-* انصاری شيرازى، قدرت الله و پژوهشگران مركز فقهى ائمه اطهار(ع)، موسوعة أحكام الأطفال و أدلتها، قم، مركز فقهى ائمه اطهار(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
+* انصاری شیرازی، قدرت الله و پژوهشگران مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
 * تبادکانی، سیدحسن، «ارث»، دائرة المعارف قرآن کریم، قم، مرکز فرهنگ و قرآن کریم، چاپ چهارم، [بی‌تا].
 * [https://www.isna.ir/news/93042212692 «تلاش دولت برای جلوگیری از ازدواج سرپرست با فرزندخوانده»، تاریخ انتشار: ۲۲-۴-۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۳-۱۲-۱۳۹۶ش.]
 * [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=999&mid=262990 «حکم ازدواج فرزند خوانده با سرپرست»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۲۳-۱۲-۱۳۹۶ش.]
-* خنجری علی‌آبادی، ‌امین و یعقوب سیفی علمی، «بررسی فرزندخواندگی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران»، فصل‌نامه علمی ـ حقوقی قانون یار، بهار ۱۳۹۶ش.
+* خنجری علی‌آبادی، ‌امین و یعقوب سیفی علمی، «بررسی فرزندخواندگی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران»، فصل‌نامه علمی حقوقی قانون یار، بهار ۱۳۹۶ش.
-* سبزواری، ، سيد على بن عبدالأعلى، الاستنساخ بين التقنية و التشريع، قم، دفتر آیت الله سبزواری، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
+* سبزواری،، سید علی بن عبدالأعلی، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، قم، دفتر آیت الله سبزواری، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
-*[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1183771 شریعتی‌نسب، صادق، «محرمیت در فرزندخواندگی«، مجله علمی ـ پژوهشی تحقیقات حقوقی، ش ۶۶، تابستان ۱۳۹۳ش]
+*[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1183771 شریعتی‌نسب، صادق، «محرمیت در فرزندخواندگی«، مجله علمی پژوهشی تحقیقات حقوقی،ش ۶۶، تابستان ۱۳۹۳ش]
 * صانعی، یوسف، مجمع المسائل، ج۲، قم، میثم تمار، چاپ دهم، زمستان ۱۳۸۷ش.
-* صدراللهی دامغانی، «مسئله فرزندخواندگی»، روزنامه رسالت، ش ۶۴۸۳، مورخ ۱/۵/۸۷ش، ص۵.
+* صدراللهی دامغانی، «مسئله فرزندخواندگی»، روزنامه رسالت،ش ۶۴۸۳، مورخ ۱/۵/۸۷ش، ص۵.
 * طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
-* عالمی طامه، حسن، «عقد فرزندخواندگی»، فصل‌نامه علمی ـ پژوهشی حقوق، ش ۱۹، زمستان ۱۳۸۷ش.
+* عالمی طامه، حسن، «عقد فرزندخواندگی»، فصل‌نامه علمی پژوهشی حقوق،ش ۱۹، زمستان ۱۳۸۷ش.
-* غریب، فهیمه، «زوجین نابارور و فرزند خواندگی از دیدگاه فقه شیعی»، فصل‌نامه بانوان شیعه، ش ۱۶، تابستان ۱۳۸۷ش.
+* غریب، فهیمه، «زوجین نابارور و فرزند خواندگی از دیدگاه فقه شیعی»، فصل‌نامه بانوان شیعه،ش ۱۶، تابستان ۱۳۸۷ش.
-* فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل (فارسی)، قم، امیر قلم، چاپ یازدهم، [بی‌تا]، ج۱، ص۴۰۷ـ۴۰۹.
+* فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل (فارسی)، قم، امیر قلم، چاپ یازدهم، [بی‌تا].
 * قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۳ش.
-* مبین، حجت، «تحولات فرزندخواندگی در نظام حقوقی اسلام، ایران و فرانسه»، مجله حقوقی گواه، ش ۴و۵، تابستان و پاییز ۱۳۸۴ش.
+* مبین، حجت، «تحولات فرزندخواندگی در نظام حقوقی اسلام، ایران و فرانسه»، مجله حقوقی گواه،ش ۴و۵، تابستان و پاییز ۱۳۸۴ش.
-* مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، مركز الكتاب للترجمة و النشر، چاپ اول، ۱۴۰۲ق.
+* مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، چاپ اول، ۱۴۰۲ق.
 * مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
-* مکارم شیرازی، ناصر، حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح، قم، مدرسه امیر المؤمنین(ع)، چاپ دوم، ۱۴۲۸ق، ص۹۷ـ۹۹؛
+* مکارم شیرازی، ناصر، حیله‌های شرعی و چاره‌جوئی‌های صحیح، قم، مدرسه امیر المؤمنین(ع)، چاپ دوم، ۱۴۲۸ق.
-* میرداماد نجف‌آبادی، سید علی /جواهری، سید علی،  «بررسی مشروعت ازدواج فرزندپذیر با فرزندخوانده با نگاه به آیات قرآن کریم»، مجله معرفت، ش۲۳۳، اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
+* میرداماد نجف‌آبادی، سید علی /جواهری، سید علی، «بررسی مشروعت ازدواج فرزندپذیر با فرزندخوانده با نگاه به آیات قرآن کریم»، مجله معرفت، ش۲۳۳، اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
 * هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، «فرزندخوانده»، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
 {{پایان}}