پرش به محتوا

وقف: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۲۱
جز
افزایش منبع
(ویرایش شناسه)
جز (افزایش منبع)
خط ۲۱: خط ۲۱:
در [[قرآن]]، عنوان وقف نیامده است؛ اما در کتاب‌های [[آیات الاحکام|آیات‌الاحکام]]، وقف در ردیف سُکنیٰ (استفاده از منافع یک مال برای مدت معین) و [[صدقه]] و هبه معرفی شده و تحت عنوان کلی عطایای مُنجّزه (مالی که بدون دریافت عوض به دیگری پرداخت می‌شود) جای گرفته و مصداق برخی مفاهیم آیات قرآن همچون [[انفاق]] و بخشیدن مال شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به فاضل مقداد، کنزالعرفان، مکتبةالمرتضویة، ج۲، ص۱۱۳.</ref>
در [[قرآن]]، عنوان وقف نیامده است؛ اما در کتاب‌های [[آیات الاحکام|آیات‌الاحکام]]، وقف در ردیف سُکنیٰ (استفاده از منافع یک مال برای مدت معین) و [[صدقه]] و هبه معرفی شده و تحت عنوان کلی عطایای مُنجّزه (مالی که بدون دریافت عوض به دیگری پرداخت می‌شود) جای گرفته و مصداق برخی مفاهیم آیات قرآن همچون [[انفاق]] و بخشیدن مال شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به فاضل مقداد، کنزالعرفان، مکتبةالمرتضویة، ج۲، ص۱۱۳.</ref>


می‌گویند در [[احادیث]]، بر وقف تأکید شده است. بنابر روایات، یکی از چیزهایی است که پس از مرگ مؤمن ادامه می‌یابد و به او ملحق می‌شود.<ref>طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۴.</ref> البته در این روایات، واژه وقف کمتر استفاده شده و تعبیر [[صدقه]] رایج‌تر است؛<ref> طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۹.</ref> اما در روایات مربوط به احکام وقف، واژه وقف به کار رفته است.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۳۷-۲۴۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵-۳۸.</ref>
بنابر روایات، صدقه جاریه(وقف) از چیزهایی است که پس از مرگ مؤمن ادامه می‌یابد و برای او سودمند خواهد بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: ابن ابی‌جمهور، عوالی الئالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۳.</ref> البته در این روایات، واژه وقف کمتر استفاده شده و تعبیر [[صدقه]] رایج‌تر است؛<ref> طباطبایی یزدی، تکملة العروة الوثقی، کتابفروشی داوری، ج۱، ص۱۸۹.</ref> اما در روایات مربوط به احکام وقف، واژه وقف به کار رفته است.<ref>برای نمونه، نگاه کنید به صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۲۳۷-۲۴۳؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۵-۳۸.</ref>


وقف از موضوعات پربحث میان مسلمانان بوده و به‌جز نوشته‌های فقهی، کتاب‌های مستقل و همچنین مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. در کتاب مأخذشناسی وقف، نوشته سیداحمد سجادی، ۶۲۳۹ نوشته در زمینه وقف، شامل کتاب، مقاله، پایان‌نامه، نسخه خطی، خبر و گزارش مجلات معرفی شده است.<ref>طالعی، «معرفی و نقد "مأخذشناسی وقف"»، ص۲۵.</ref>
وقف از موضوعات پربحث میان مسلمانان بوده و به‌جز نوشته‌های فقهی، کتاب‌های مستقل و همچنین مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. در کتاب مأخذشناسی وقف، نوشته سیداحمد سجادی، ۶۲۳۹ نوشته در زمینه وقف، شامل کتاب، مقاله، پایان‌نامه، نسخه خطی، خبر و گزارش مجلات معرفی شده است.<ref>طالعی، «معرفی و نقد "مأخذشناسی وقف"»، ص۲۵.</ref>
خط ۴۹: خط ۴۹:
در دروه [[ایلخانان]]، تشکیلاتی به نام «حکومت موقوفات» وجود داشت که زیر نظر قاضی‌القضات فعالیت می‌کرد؛<ref>اصیلی، «کتابشناسی وقف»، ص۱۰۷.</ref> در ایران، اولین بار در ایرانِ دوره [[صفویه]]، تشکیلاتی مستقل برای اداره اوقاف تأسیس شد. این اداره در شهرهای بزرگ نمایندگانی داشت که «وزیر اوقاف» نامیده می‌شدند.<ref>اصیلی، «کتابشناسی وقف»، ص۱۰۸.</ref>
در دروه [[ایلخانان]]، تشکیلاتی به نام «حکومت موقوفات» وجود داشت که زیر نظر قاضی‌القضات فعالیت می‌کرد؛<ref>اصیلی، «کتابشناسی وقف»، ص۱۰۷.</ref> در ایران، اولین بار در ایرانِ دوره [[صفویه]]، تشکیلاتی مستقل برای اداره اوقاف تأسیس شد. این اداره در شهرهای بزرگ نمایندگانی داشت که «وزیر اوقاف» نامیده می‌شدند.<ref>اصیلی، «کتابشناسی وقف»، ص۱۰۸.</ref>


‌هم‌اکنون در کشورهای اسلامی، سازمان‌های مخصوصی برای اداره اوقاف وجود دارد که از جمله آن‌ها سازمان اوقاف و امور خیریه ایران،<ref>سلیمی‌فر، نگاهی به وقف و آثار اقتصادی‌-اجتماعی آن، ۱۳۷۰ش، ص۹۴-۹۵.</ref>  
در کشورهای اسلامی، سازمان‌های مخصوصی برای اداره اوقاف وجود دارد که از جمله آن‌ها سازمان اوقاف و امور خیریه ایران،<ref>سلیمی‌فر، نگاهی به وقف و آثار اقتصادی‌-اجتماعی آن، ۱۳۷۰ش، ص۹۴-۹۵.</ref>  
دیوان وقف شیعی و دیوان وقف سنی عراق،<ref>[http://vaghflib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/508 سازمان اوقاف، آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور عراق، ۱۳۹۶، ص۸۰.]</ref>  
دیوان وقف شیعی و دیوان وقف سنی عراق،<ref>[http://vaghflib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/508 سازمان اوقاف، آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور عراق، ۱۳۹۶، ص۸۰.]</ref>  
وزارت اوقاف مصر،<ref>[http://vaghflib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/511 سازمان اوقاف، آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور مصر، ۱۳۹۶، ص۸۲.]</ref>  
وزارت اوقاف مصر،<ref>[http://vaghflib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/511 سازمان اوقاف، آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور مصر، ۱۳۹۶، ص۸۲.]</ref>  
خط ۹۹: خط ۹۹:
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی الئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، تصحیح مجتبی عراقی، قم، دار سیدالشهداء، ۱۴۰۵ق.
* اصیلی، سوسن، «کتابشناسی وقف»، در میراث جاودان، شماره ۴، ۱۳۷۳ش.
* اصیلی، سوسن، «کتابشناسی وقف»، در میراث جاودان، شماره ۴، ۱۳۷۳ش.
* الکبیسی، محمد عبید، احکام وقف در شریعت اسلام: فقهی، حقوقی، قضائی، ترجمه احمد صادقی گلدر، اداره كل حج و اوقاف و امور خيريه استان مازندران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش.
* الکبیسی، محمد عبید، احکام وقف در شریعت اسلام: فقهی، حقوقی، قضائی، ترجمه احمد صادقی گلدر، اداره كل حج و اوقاف و امور خيريه استان مازندران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش.
خط ۱۴۹: خط ۱۵۰:
[[en:Endowment (waqf)]]
[[en:Endowment (waqf)]]
[[ur:وقف]]
[[ur:وقف]]
[[Category:اصطلاحات فقهی]]
[[Category:ابواب فقه]]
[[Category:وقف]]
[[Category:احکام اقتصادی اسلام]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]


[[رده:اصطلاحات فقهی]]
[[رده:اصطلاحات فقهی]]