پرش به محتوا

فرشته: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۹۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۶: خط ۶:
== چیستی فرشتگان==
== چیستی فرشتگان==
[[پرونده:نگاره یک فرشته به سبک ایرانی اسلامی متعلق به قرن شانزدهم.jpg|بندانگشتی|نگاره یک فرشته متعلق به قرن ۱۶ میلادی.]]
[[پرونده:نگاره یک فرشته به سبک ایرانی اسلامی متعلق به قرن شانزدهم.jpg|بندانگشتی|نگاره یک فرشته متعلق به قرن ۱۶ میلادی.]]
فرشتگان، موجودات نامرئی هستند که قابل اشاره حسی نیستند{{مدرک}} و فرستادگان خدا به شمار می‌آیند.<ref>سوره فاطر، آيه۱.</ref> ملائکه جمع ملک است ملک از الوکه به معنای رسالت گرفته شده است.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۲.</ref>
فرشتگان، موجودات نامرئی هستند که قابل اشاره حسی نیستند{{مدرک}} و فرستادگان خدا به شمار می‌آیند.<ref>سوره فاطر، آيه۱.</ref> ملائکه جمع ملک به معنای رسالت(فرستادن) است.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۲.</ref>


درباره ماهیت فرشتگان اختلاف‌نظر وجود دارد. فیلسوفان، فرشتگان را موجوداتی غیرجسمانی و مجرد می‌دانند که برخی از تجرد تام عقلانی و گروهی نیز از تجرد برزخی برخوردارند البته معتقدند گروه دوم آنان برخی از خواص ماده مانند شکل را دارند. اما متکلمان ملائکه را اجسام لطیف و نورانی دانسته که به اشکال و صورت‌های مختلف درمی‌آیند.  
درباره ماهیت فرشتگان اختلاف‌نظر وجود دارد. فیلسوفان، فرشتگان را موجوداتی غیرجسمانی و مجرد می‌دانند که برخی از تجرد تام عقلانی و گروهی نیز از تجرد برزخی برخوردارند البته معتقدند گروه دوم آنان برخی از خواص ماده مانند شکل را دارند. اما متکلمان ملائکه را اجسام لطیف و نورانی دانسته که به اشکال و صورت‌های مختلف درمی‌آیند.  


نداشتن خواص ماده همچون قوه شهوت و غضب،<ref>علامه حلّی، شرح تجرید، ص۳۸۷.</ref> تغییر، تحول و تکامل، عارض شدن خستگی، قابلیت اشاره حسی و اشغال فضا از دلایل تجرد ملائکه ذکر شده است.{{مدرک}} بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] ملائکه از نور آفریده شده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۵۸، ص۳۰۶، ح۱۵.</ref>
نداشتن خواص ماده همچون قوه شهوت و غضب،<ref>علامه حلّی، شرح تجرید، ص۳۸۷.</ref> تغییر، تحول و تکامل، عارض شدن خستگی، قابلیت اشاره حسی و اشغال فضا از دلایل تجرد ملائکه ذکر شده است.{{مدرک}} هرچند که [[ملاصدرا]] علم و کمال گروهی از فرشتگان را قابل افزایش می‌داند<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۱.</ref> برخلاف برخی از مفسران که فرشتگان را دارای مقام ثابتی می‌دانند که از آن تجاوز نمی‌کنند.<ref>فخررازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۶، ص۳۶۲؛ مراغی، تفسیر المراغی، دار احیاء التراث العربی، ج۲۳، ص۸۹؛ طوسی و محلی، تفسیر الجلالین، ۱۴۱۶ق، ص۴۵۵.</ref>


== اهمیت و جایگاه==
== اهمیت و جایگاه==
خط ۱۶: خط ۱۶:


واژه ملک در ۸۸ مرتبه در قرآن به کار رفته است.{{مدرک}} امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]]، به خلقت فرشتگان، اقسام آنها، ویژگی‌ها و وظایف آنها پرداخته است.<ref> قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۷.</ref> [[دعای سوم صحیفه سجادیه]] از [[امام سجاد(ع)]] اختصاص به فرشتگان مقرب خدا دارد و [[صلوات]] و درود [[خدا]] را عامل فزونی [[طهارت]] آنها می‌داند. علامه مجلسی در بحارالانوار حدود ۱۴۰ روایت درباره چیستی ملائکه، وظایف آنان، عصمت فرشتگان و اوصاف فرشتگان مقرب آورده است.{{مدرک}}
واژه ملک در ۸۸ مرتبه در قرآن به کار رفته است.{{مدرک}} امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]]، به خلقت فرشتگان، اقسام آنها، ویژگی‌ها و وظایف آنها پرداخته است.<ref> قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۷.</ref> [[دعای سوم صحیفه سجادیه]] از [[امام سجاد(ع)]] اختصاص به فرشتگان مقرب خدا دارد و [[صلوات]] و درود [[خدا]] را عامل فزونی [[طهارت]] آنها می‌داند. علامه مجلسی در بحارالانوار حدود ۱۴۰ روایت درباره چیستی ملائکه، وظایف آنان، عصمت فرشتگان و اوصاف فرشتگان مقرب آورده است.{{مدرک}}
بنابر روایات ملائکه از با سابقه‌ترین مخلوقات خدا هستند؛ در احادیث آمده است که خلقت ملائکه بعد از خلقت انوار [[پیامبر(ص)]] و [[امامان(ع)]] بوده<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱۵، ص۸ و ج۱۸، ص۳۴۵ و ج۲۴، ص ۸۸.</ref> و پرتعدادترین مخلوقات خداوند هستند.<ref> تفسیر نور الثقلین، ج۴، ص ۳۴، ح۲۰.</ref> بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] ملائکه از نور آفریده شده‌اند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۵۸، ص۳۰۶، ح۱۵.</ref>


===ملائکه در دیگر ادیان===
===ملائکه در دیگر ادیان===
در دین زرتشت همه فرشتگان مخلوق اهورامزدا هستند و هر امشاسپند(لقب فرشتگان بلندمرتبه دین زرتشت.) مظهر یکی از صفت‌های او است. در یهود، فرشتگان به منزله بندگان خدا هستند که دستورهای او را در زمین اجرا می‌کنند. آنان مؤمنان را حمایت و کافران را تنبیه می‌کنند و وحی را به انسان‌ها می‌رسانند. گاهی هم امکان دارد در زمین به شکل انسان ظاهر شوند. همچنین بنابر انجیل فرشتگان پیش از انسان آفریده شده و نگاهبان انسانند. درود فرستادن و به نوعی پرستش برخی فرشتگان مانند میکائیل، در کلیسا‌های مسیحی رایج است. از این‌رو از سده چهارم میلادی، در سرزمین‌های مسیحی، نمازخانه‌هایی برای میکائیل ساخته شده است.<ref> The Encyclopedia of Religion, volume1, p:2830, Oxford, New York, (1986 به نقل از مطهری‌نیا، «بازنمایی فرشتگان الهی در رسانه(۱) (جبرائیل و میکائیل)».</ref>
در دین زرتشت همه فرشتگان مخلوق اهورامزدا هستند و هر امشاسپند(لقب فرشتگان بلندمرتبه دین زرتشت.) مظهر یکی از صفت‌های او است. در یهود، فرشتگان به منزله بندگان خدا هستند که دستورهای او را در زمین اجرا می‌کنند. آنان مؤمنان را حمایت و کافران را تنبیه می‌کنند و وحی را به انسان‌ها می‌رسانند. بنابر انجیل فرشتگان پیش از انسان آفریده شده و نگاهبان انسانند. درود فرستادن و به نوعی پرستش برخی فرشتگان مانند میکائیل، در کلیسا‌های مسیحی رایج است. از این‌رو از سده چهارم میلادی، در سرزمین‌های مسیحی، نمازخانه‌هایی برای میکائیل ساخته شده است.<ref> The Encyclopedia of Religion, volume1, p:2830, Oxford, New York, (1986 به نقل از مطهری‌نیا، «بازنمایی فرشتگان الهی در رسانه(۱) (جبرائیل و میکائیل)».</ref>


==وظایف ==
==وظایف ==
خط ۳۳: خط ۳۵:


جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل فرشتگان مقرب‌اند.
جبرائیل، میکائیل، اسرافیل و عزرائیل فرشتگان مقرب‌اند.
== تعداد فرشتگان==
بنابر روایات ملائکه از با سابقه‌ترین مخلوقات خدا هستند؛ در احادیث آمده است که خلقت ملائکه بعد از خلقت انوار و ارواح [[پیامبر(ص)]] و [[امامان(ع)]] بوده<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱۵، ص۸ و ج۱۸، ص۳۴۵ و ج۲۴، ص ۸۸.</ref> و پرتعدادترین مخلوقات خداوند هستند.<ref> تفسیر نور الثقلین، ج۴، ص ۳۴، ح۲۰.</ref>


== ویژگی‌ها==
== ویژگی‌ها==
امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]] فرشتگان را داناترین خلق به خدا، ترسنده‌ترین خلق از او، مقرب‌ترین خلق به خدا و عامل‌ترین خلق به فرمان خدا معرفی کرده است که نه خواب بر دیدگانشان مسلط می‌شود و نه سهو بر عقل و نه خستگی بر بدن‌هایشان.<ref> قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۷.</ref>  
امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]] فرشتگان را داناترین خلق به خدا، ترسنده‌ترین خلق از او، مقرب‌ترین خلق به خدا و عامل‌ترین خلق به فرمان خدا معرفی کرده است که نه خواب بر دیدگانشان مسلط می‌شود و نه سهو بر عقل و نه خستگی بر بدن‌هایشان.<ref> قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۷.</ref>  
===تجرد===
به گفته [[ملاصدرا]] علم و کمال فرشتگان قابل افزایش است هرچند حکما بر اساس آیه «و ما منا الا له مقام معلوم» آن را برای گروهی از آنان قابل افزایش نمی‌دانند وی معتقد است که گرچه برای ملائکه تدبیرکننده افزایش علوم و کمال امری ممکن است اما افزایش آن فقط از سوی خداوند است.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۱.</ref> همچنین از گفته برخی مفسران در ذیل آیه مذکور هم به دست می‌آید که فرشتگان مقام ثابتی دارند و از آن تجاوز نمی‌کنند.<ref>فخررازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۶، ص۳۶۲؛ مراغی، تفسیر المراغی، دار احیاء التراث العربی، ج۲۳، ص۸۹؛ طوسی و محلی، تفسیر الجلالین، ۱۴۱۶ق، ص۴۵۵.</ref>


=== آیا فرشتگان بر انسان برتری دارند؟===
=== آیا فرشتگان بر انسان برتری دارند؟===
خط ۶۵: خط ۶۱:
علامه طباطبایی معتقد است که فرشتگان مکلف به تکالیف تکوینی‌اند نه تشریعی از این‌رو در برای آنان جزا و پاداشی نیست.<ref> علامه طباطبایی، المیزان.</ref> اما [[مرتضی مطهری]] تمرد درباره برخی از فرشتگان زمینی را ممکن دانسته<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۴، ص۲۸۰.</ref> هر چند این نظر با عصمت فرشتگان ناسازگار دانسته شده است.<ref>سیری در اسرار فرشتگان، ص۶۴.</ref>
علامه طباطبایی معتقد است که فرشتگان مکلف به تکالیف تکوینی‌اند نه تشریعی از این‌رو در برای آنان جزا و پاداشی نیست.<ref> علامه طباطبایی، المیزان.</ref> اما [[مرتضی مطهری]] تمرد درباره برخی از فرشتگان زمینی را ممکن دانسته<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۴، ص۲۸۰.</ref> هر چند این نظر با عصمت فرشتگان ناسازگار دانسته شده است.<ref>سیری در اسرار فرشتگان، ص۶۴.</ref>


== مرگ فرشتگان==
=== مرگ فرشتگان===
بنا بر آيات قرآن پس از نفخ صور همه موجواتی که در آسمان و زمین هستند می‌میرند مگر کسانی که خدا بخواهد.<ref> زمر، ۶۸</ref> بنا بر روایات جبرئیل، میکائیل، [[اسرافیل]] و [[ملک الموت]] کسانی هستند که در این آیه استثناء شده اند که آنان نیز نیز به فرمان خدا به ترتیب می‌میرند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۷۹، ص ۱۸۴.</ref> روایت دیگری حاملان [[عرش]] خدا را نیز بر این ملائک افزوده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص ۳۲۹.</ref>
بنا بر آيات قرآن پس از نفخ صور همه موجواتی که در آسمان و زمین هستند می‌میرند مگر کسانی که خدا بخواهد.<ref> زمر، ۶۸</ref> بنا بر روایات جبرئیل، میکائیل، [[اسرافیل]] و [[ملک الموت]] کسانی هستند که در این آیه استثناء شده اند که آنان نیز نیز به فرمان خدا به ترتیب می‌میرند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۷۹، ص ۱۸۴.</ref> روایت دیگری حاملان [[عرش]] خدا را نیز بر این ملائک افزوده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص ۳۲۹.</ref>