۱۷٬۱۳۹
ویرایش
مسجد امام خمینی (تهران): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''مسجد امام خمینی تهران''' از مساجد بزرگ و قدیمی که در بازار شهر [[تهران]] است. این بنا در دوره [[قاجاریه]] و به دستور [[فتحعلی‌شاه]] قاجار ساخته شده و | '''مسجد امام خمینی تهران''' از مساجد بزرگ و قدیمی که در بازار شهر [[تهران]] است. این بنا در دوره [[قاجاریه]] و به دستور [[فتحعلی‌شاه]] قاجار ساخته شده و توسط [[ناصرالدین شاه]] قاجار تکمیل شده است. از دوره قاجار تا [[انقلاب اسلامی]]، این مسجد در اختیار [[امام جمعه]] هر دوره قرار داشته است و [[نماز جمعه]] در آنجا برگزار می‌شده است. نام مسجد تا سال‌های قبل انقلاب ۱۳۵۷ش، مسجد شاه بود و مراسم‌های مهم در آن برگزار می‌شد. مجالس ترحیم [[میرزای شیرازی]]، [[آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی|آیت‌الله سیدابوالحسن اصفهانی]] و [[آیت‌الله بروجردی]] در این مسجد برگزار شد. همچنین علی رزم‌آرا، نخست‌وزیر وقت ایران در سال ۱۳۲۹ش در مسجدِشاه به ضرب گلوله یکی از اعضای [[فدائیان اسلام]] کشته شد. | ||
==بانیان ساخت== | ==بانیان ساخت== | ||
فتحعلی‌شاه [[قاجار]] بانی ساخت مسجد بوده است، به همین دلیل به مسجد شاه مشهور شد.<ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> هزینه ساخت مسجد را آسیه خانم مشهور به مهدعلیا، مادر فتحعلی‌شاه از گنجینه‌ای پرداخت که آن را [[نذر]] به سلطنت رسیدن پسرش کرده بود. فتحعلی‌شاه نیز موقوفاتی برای مسجد در نظر گرفت که متن آن در کتیبه بالای ورودی شمالی | فتحعلی‌شاه [[قاجار]] بانی ساخت مسجد بوده است، به همین دلیل به مسجد شاه مشهور شد.<ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> هزینه ساخت مسجد را آسیه خانم مشهور به مهدعلیا، مادر فتحعلی‌شاه از گنجینه‌ای پرداخت که آن را [[نذر]] به سلطنت رسیدن پسرش کرده بود. فتحعلی‌شاه نیز [[وقف|موقوفاتی]] برای مسجد در نظر گرفت که متن آن در کتیبه بالای ورودی شمالی موجود است.<ref>جبیبی، ۱۳۸۸ش، ص۶۹.</ref><ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> بنابر کاشی‌نوشته‌ها و کتیبه‌هایی که در ایوان جنوبی مسجد به جای مانده، زمان تقریبی شروع ساخت این مسجد سال ۱۲۱۲ یا ۱۲۲۴ق بوده است. در سال ۱۳۰۷ق به دستور [[ناصرالدین‌شاه]] قاجار درب ِاصلی در جهت شمال تعمیر و نیز به دستور وی دو [[مناره]] به مسجد اضافه شد و بخش‌های دیگر نیز تکمیل شد.<ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> | ||
این بنای تاریخی در اول مهرماه ۱۳۶۳ش با شماره ثبت ۱۶۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. | این بنای تاریخی در اول مهرماه ۱۳۶۳ش با شماره ثبت ۱۶۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==امامان جمعه و جماعت== | ==امامان جمعه و جماعت== | ||
مسجد شاه در دوره قاجاریه، محل برگزاری [[نماز جمعه]] و [[نماز جماعت|جماعت]] بوده است. فتحعلی‌شاه در ۱۳۲۶ق میرمحمدمهدی را از [[اصفهان]] به [[تهران]] دعوت کرد و او را به سمت [[امام جمعه]] تهران برگزید و این مسجد را در اختیار او قرار داد او ۲۶ سال امامت جمعه و جماعت مسجد شاه تهران را به عهده داشت | مسجد شاه در دوره قاجاریه، محل برگزاری [[نماز جمعه]] و [[نماز جماعت|جماعت]] بوده است. فتحعلی‌شاه در ۱۳۲۶ق میرمحمدمهدی را از [[اصفهان]] به [[تهران]] دعوت کرد و او را به سمت [[امام جمعه]] تهران برگزید و این مسجد را در اختیار او قرار داد او ۲۶ سال امامت جمعه و جماعت مسجد شاه تهران را به عهده داشت. بعد از درگذشت او، میرابوالقاسم، برادرزاده و دامادش امام جمعه تهران شد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۶۸.</ref> | ||
بعد از میرسیدابوالقاسم پسرش، سیدزین‌العابدین ۴۰ساله به سمت [[امام جماعت]] منصوب شد. به‌دستور ناصرالدین‌شاه خانه‌های کنار مسجد خریداری و برای اقامتگاه امام جمعه [[وقف]] شد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۶۸.</ref> | بعد از میرسیدابوالقاسم پسرش، سیدزین‌العابدین ۴۰ساله به سمت [[امام جماعت]] منصوب شد. به‌دستور ناصرالدین‌شاه خانه‌های کنار مسجد خریداری و برای اقامتگاه امام جمعه [[وقف]] شد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۶۸.</ref> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
بعد از سیدزین‌العابدین، پسرش سیدابوالقاسم، امام جمعه تهران شد. وی در وقایع [[مشروطه]] از مخالفان مشروطه بود. سخنرانی [[سیدجمال واعظ]] و به دنبال آن هرج و مرج داخل مسجد در سال واقعه ۱۳۲۳ق و در زمان تصدی سیدابوالقاسم امام جمعه بر این مسجد رخ داد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۶۸.</ref> | بعد از سیدزین‌العابدین، پسرش سیدابوالقاسم، امام جمعه تهران شد. وی در وقایع [[مشروطه]] از مخالفان مشروطه بود. سخنرانی [[سیدجمال واعظ]] و به دنبال آن هرج و مرج داخل مسجد در سال واقعه ۱۳۲۳ق و در زمان تصدی سیدابوالقاسم امام جمعه بر این مسجد رخ داد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۶۸.</ref> | ||
سیدابوالقاسم امام جمعه در ۱۳۰۶ش درگذشت | سیدابوالقاسم امام جمعه در ۱۳۰۶ش درگذشت پس از او نیز امام جماعات بر عهده خاندان امام جمعه بود. مقبره تعدادی از آنان در قبرستان خانوادگی «سر قبر آقا» است.آخرین [[پیش‌نماز]] و امام جمعه این مسجد پیش از [[انقلاب اسلامی]]، سیدحسن امامی بود او رابطه خوبی با حکومت وقت داشت.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۶۸.</ref> | ||
بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ش، سیدمحمدباقر خوانساری از سوی [[امام خمینی]] به‌عنوان امام جماعت این مسجد معرفی شد<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/C207_42123/_تأیید_امامت_جماعت_مسجد_بازار_تهران تأیید امامت جماعت مسجد بازار تهران]</ref> | بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ش، سیدمحمدباقر خوانساری از سوی [[امام خمینی]] به‌عنوان امام جماعت این مسجد معرفی شد.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/C207_42123/_تأیید_امامت_جماعت_مسجد_بازار_تهران تأیید امامت جماعت مسجد بازار تهران]</ref> | ||
==مراسم‌ها و وقایع== | ==مراسم‌ها و وقایع== | ||
مسجد امام خمینی از زمان احداث | مسجد امام خمینی از زمان احداث تاکنون به دلیل موقعیت مهم آن در بازار، همواره مجلس‌های بزرگداشت و ختم علمای بزرگ و شخصیت‌های مختلف سیاسی و ملی در آن منعقد شده است. از جمله مجلس‌های مهمی که در دوران ناصرالدین شاه و با حضور وی در این مسجد برگزار شد مجلس ختم [[میرزا حسن شیرازی]] بود.<ref> [http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | ||
از دیگر مجلس‌های ترحیم در این مسجد می‌توان مراسم ختم شعاع‌السلطنه فرزند مظفرالدین شاه، [[رییس‌علی دلواری]] رهبر جنبش جنوب ایران، آیت‌الله [[سیدابوالحسن اصفهانی]]، آیت‌الله محمد فیض قمی و [[آیت‌الله بروجردی]] را نام برد.<ref> [http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | |||
===وقایع مهم=== | ===وقایع مهم=== | ||
مسجد بازار تهران به دلیل انتساب به شاه و اقامت نماز جمعه در آن، موقعیت اجتماعی و سیاسی داشته و وقایع مهمی در آن رخ داده است. برخی از این | مسجد بازار تهران به دلیل انتساب به شاه و اقامت نماز جمعه در آن، موقعیت اجتماعی و سیاسی داشته و وقایع مهمی در آن رخ داده است. برخی از این حوادث، عبارتند از: | ||
*[[فتوای تحریم تنباکو|فتوای میرزای شیرازی]] در [[تحریم تنباکو]] | *قرائت [[فتوای تحریم تنباکو|فتوای میرزای شیرازی]] در [[تحریم تنباکو]].<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۷۱.</ref> | ||
*واقعه تحصن علما در اعتراض به چوب بستن تجار قند در دوره | *واقعه تحصن علما در اعتراض به چوب بستن تجار قند در دوره مشروطه.<ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> | ||
*قیام مشروطیت | *نقطه آغاز قیام مشروطیت در اواخر حکومت مظفرالدین شاه با تجمع اعتراض‌آمیز مردم.<ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> | ||
*بعد از آغاز جنگ اعراب و اسرائیل [[آیت‌الله کاشانی]] و [[فدائیان اسلام]] در فاصله سال‌های ۲۸-۱۳۲۶ش تظاهراتی علیه رژیم صهیونیستی در این مسجد برگزار کردند.<ref>[http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | * تظاهرات علیه اسرائیل؛ بعد از آغاز جنگ اعراب و اسرائیل [[آیت‌الله کاشانی]] و [[فدائیان اسلام]] در فاصله سال‌های ۲۸-۱۳۲۶ش تظاهراتی علیه رژیم صهیونیستی در این مسجد برگزار کردند.<ref>[http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | ||
* | *تحصن بازایان علیه لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱ش، توسط اسدالله علم نخست‌وزیر وقت ایران.<ref>[http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | ||
*سخنرانی [[محمدتقی فلسفی]] علیه [[بهائیت]] | *سخنرانی [[محمدتقی فلسفی]] علیه [[بهائیت]] که به‌طور مستقیم از رادیو پخش می‌شد<ref>[http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | ||
*در فاصلۀ سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۷ش این مکان تحت کنترل و مراقبت ساواک و نیروهای شهربانی قرار داشت و برنامه‌های وعظ و عزاداری | *در فاصلۀ سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۷ش این مکان تحت کنترل و مراقبت ساواک و نیروهای شهربانی قرار داشت و برنامه‌های وعظ و [[عزاداری]] در ایام [[محرم]] و [[رمضان]] برگزار می‌شد.<ref>[http://dowran.ir/show.php?id=210747179 جایگاه مسجد امام خمینی در تحولات تاریخ معاصر ایران.]</ref> | ||
* | *از پایگاه‌های بازاریان در [[واقعه پانزده خرداد]] ۱۳۴۲ش.<ref>طایفه، مسجد سلطانی، جواهر تهرانی، ۱۳۹۴ش، ص۱۷.</ref> | ||
*علی رزم‌آرا، نخست‌وزیر وقت [[ایران]] در روز ۱۶ اسفند [[سال ۱۳۲۹ش|۱۳۲۹ش]] در مسجدِشاه به ضرب گلوله یکی از اعضای فدائیان اسلام در این مسجد کشته شد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۷۱.</ref> | *علی رزم‌آرا، نخست‌وزیر وقت [[ایران]] در روز ۱۶ اسفند [[سال ۱۳۲۹ش|۱۳۲۹ش]] در مسجدِشاه به ضرب گلوله یکی از اعضای فدائیان اسلام در این مسجد کشته شد.<ref>جبیبی، مساجد دیرینه سال تهران، ۱۳۸۸ش، ص۷۱.</ref> | ||