اشاعه فحشا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اشاعه فحشاء''' گفتار و کرداری که موجب ترویج و یا کمک به انتشار [[گناه کبیره|گناهان کبیره]] در بین [[ایمان|مومنین]] شود. [[قرآن کریم]] این عمل را به شدت نکوهش کرده و برای آن وعده عذابی دردناک در دنیا و [[آخرت]] داده است. در [[روایات]]، اشاعه کننده فحشاء همچون انجام دهنده آن معرفی شده و ایستادن بر تلی از آتش و بیرون شدن از ولایت الهی و شیوع بیماری‌هائی که در پیشینیان نبوده را از پیامدهای آن بیان کرده است. همچنین در این روایات برای اشاعه فحشاء زمینه‌هایی چون ترک [[امر به معروف و نهی از منکر]] و افشاء اسرار مومنین ذکر شده است.

در [[فقه]] و حقوق تاکید شده تجسس در زندگی دیگران و افشای جرم‌ آنان اگر گفتن‌اش مصلحتی نداشته باشد از مصادیق اشاعه فحشا محسوب می‌شوند و چنین کاری بدون مجوز شرعی [[حرام]] و مرتکب آن مستحق عقوبت است و انجام آن به وسیلۀ قول در امور منافی عفت در صورتی که [[قَذف]] محسوب شود، موجب ثبوت حدّ قذف است. طبق ماده ۷۴۲ قانون جرایم رایانه‌ای، هركس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله كند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری كند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.

اشاعه در لغت به معنای فاش کردن، رواج دادن، گسترش دادن و تقویت نمودن است.<ref>راغب اصفهانی، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ۱۳۸۳، ج‏۲ ص۳۶۲.</ref> و منظور از فحشاء، افعال یا گفتارى است که زشتى آنها بزرگ و آشکار است.<ref>راغب اصفهانی، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ۱۳۸۳، ج‏۲ ص۳۶۲.</ref> و در اصطلاح، به هرگونه گفتار و کرداری که موجب ترویج و یا کمک به انتشار [[گناه کبیره|گناهان کبیره]] در بین مومنین شود هر چند که در برخی موارد قصد انتشار در کار نبوده اما نتیجه‌ای که می‌دهد همان باشد.<ref>مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۰۷.</ref>

{{گفت و گو|تراز=چپ|عرض=30|شکل بندی عنوان=line-height:200%; font-size:125%; font-weight: normal;|شکل بندی ستون راست=text-align:center; line-height:170%|شکل بندی آدرس=font-size:75%;|تورفتگی=۰|تراز=چپ|عنوان={{عربی|اندازه=۱۰۰%| إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَ‌ةِ ۚ وَاللَّـهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}|همانا برای کسانی که دوست دارند گناه در میان کسانی که ایمان آورده‌اند رواج یابد، عذابی دردناک در دنیا وآخرت هست.([[سوره نور]]،آیه۱۹)}}

این تاکید قرآن بر عذاب درباره هر فردی است که دست به اشاعه فحشاء می‌زند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیرنمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۰۳.</ref> طبق نظر برخی از مفسرین اشاعه فحشا در قرآن کریم، غالبا در مورد انحرافات جنسی استعمال می‌شود.<ref>نجفی، تفسیر آسان، ۱۳۶۲ش، ج۱۴، ص۴۶.</ref> اما عده‌ای دیگر معتقدند هرگونه رفتار و گفتار زشتی مصداق اشاعه فحشاء است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ۱۳۸۳ش، ص۶۲۶.</ref>

حادثه اِفک ماجرایی در تاریخ صدر [[اسلام]] است که بخشی از [[سوره نور]] (آیات ۱۱ تا ۲۶) بدان اشاره دارد و [[مفسران]] این حادثه را یکی از مصادیق اشاعه فحشاء ذکر کرده‌اند. این واقعه در [[سال ۵ هجری قمری]] در [[مدینه]] به وقوع پیوست که گروهی از مردم به یکی از [[مسلمانان]] که بنابر روایت مشهور، [[عایشه]] همسر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] بود، [[تهمت]] [[فحشاء]] زدند. خداوند در این آیات، مردم را به دلیل تهمت زدن و دامن زدن به شایعات سرزنش کرده است.<ref>حسینیان، بررسی تاریخی تفسیری حادثه افک،۱۳۸۴ش، ص۱۶۶و۱۶۷.</ref>

از [[امام علی]](ع)<ref>شعیری، جامع الاخبار للشعیری، ص۱۴۸.</ref> و [[امام صادق]](ع) نقل شده، هر که در باره مؤمنی بگوید آنچه دو چشمش دیده و دو گوشش شنیده، پس او از کسانی است که [[خداوند]] درباره آنها فرموده: «همانا برای کسانی که دوست دارند گناه در میان کسانی که ایمان آورده‌اند رواج یابد، عذابی دردناک در دنیا وآخرت هست».<ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیرقمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۰۰. و کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۸۲.</ref>

از [[امام کاظم]](ع) آمده: در رابطه با برادرت گوش و چشمت را تکذیب کن و اگر پنجاه «قسامه» (پنجاه نفر که پنجاه بار قسم می‌خورند) برایت قسم بخورند و مطلبی را برایت بگویند، تو سخن او را تصدیق و آنان را تکذیب کن و خبری را پخش نکن که آبروی او را ببرد و شخصیت او را نابود کند. زیرا در غیر این صورت از کسانی خواهی بود که خداوند درباره آنها فرموده است «همانا برای کسانی که دوست دارند گناه در میان کسانی که ایمان آورده‌اند رواج یابد، عذابی دردناک در دنیا وآخرت هست»‏.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱ق، ج۱۵، ص۳۵۵. و ابن بابویه، ثواب الأعمال وعقاب الأعمال، ۱۳۶۸ش، ص۵۳۳.</ref>

در حدیثی از [[امام رضا]](ع) و به نقل از پیامبر (ص) آمده، هر که بر مؤمن تهمت بزند، و یا چیزی را که در او نیست به وی نسبت دهد، در روز [[قیامت|رستاخیز]] خداوند او را بر تلّی از آتش بر پا نگه دارد تا از عهده آنچه گفته است بیرون آید.<ref>عاملی، تفسیرعاملی، ۱۳۶۰ش، ج۶، ص۳۱۳.</ref>

در روایات شیعه برای اشاعه فحشاء آثار فردی و اجتماعی متعدی ذکر شده است، از جمله امام صادق(ع) فرمود: کسی که اشاعه فحشاء می‌کند از ولایت الهی بیرون و داخل در ولایت [[شیطان]] می‌شود، در حالی که شیطان او را قبول نکند.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۸۰.</ref> همچنین در حدیث دیگری آمده، اشاعه فحشاء نزدیک‌ترین مرز به [[کفر]] است. پیامبر اسلام (ص) نیز در نقلی نشر دهنده فحشاء را مانند انجام دهنده آن برشمرده است.<ref>طبرسی، مشکاه الأنوار، ۱۳۷۴ش، ص۱۴۰.</ref> همچنین پیامبر اسلام(ص) در حدیثی فرمودند: پنج خصلت است که اگر آن‌ها در شما پیدا شد به خداوند از آتش دوزخ پناه ببرید. اول اگر در میان مردمی فحشاء پیدا شد و آشکار گردید، در میان آنها طاعون پیدا خواهد شد و بیماری‌هائی پدید خواهد آمد که در پیشینیان آنها نبوده است.<ref>پسندیده، پژوهشی در فرهنگ حیا، ۱۳۹۳ش، ص۱۲۱.</ref>

اشاعه فحشاء اقسام مختلفى چون دامن زدن به [[دروغ]] و [[تهمت]] و بازگو کردن آن، ایجاد مراکز یا وسائلی برای فساد و اشاعه آن و همچنین دریدن پرده [[حیا]] و ارتکاب گناه در ملاء عام دارد.<ref>مکارم شیرازى، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۴۰۷.</ref>

همچنین در روایات برای اشاعه فحشاء زمینه‌های مختلفی چون ترک [[امر به معروف و نهی از منکر]]<ref>قرائتی، امر به معروف و نهی از منکر، ۱۳۷۶ش، ص۸۳.</ref>، افشاء اسرار مومنین، اختلاط بین زن و مرد<ref>عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۱۴، ص۱۷۴.</ref> و بى‌حجابى و بدحجابى ذکر شده است.<ref> معروف و نهی از منکر، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۴.</ref>

باتوجه به [[روایات]]، نقل فحشاء و منکر توسط دیگران مصداق اشاعه فحشا محسوب می‌شود، حتی اگر نیتی برای ترویج آن صورت نگیرد. اما اگر نقل فحشاء به قصد انتشار منکر صورت گیرد دارای [[حدود|حد]] شرعی و عذاب در آخرت است.<ref>عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۱۲، ص۲۸۵.</ref>

در قرآن درباره كسانى كه نسبت زنا به زنان شوهردار مى‌دهند و برای مدعای خود چهار گواه نمى‌آورند آمده، هشتاد ضربه تازيانه به آنها بزنيد، و شهادتى از آنان نپذيريد.<ref>سوره نور،آیه۴</ref>

در فقه اشاعۀ فحشا [[حرام]] و از [[گناهان کبیره]] شمرده شده <ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۳۱۵.</ref> و انجام آن به وسیلۀ قول در اموری مانند زنا یا لواط در صورتی که [[ قَذْف]] محسوب شود، موجب ثبوت حدّ قذف است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۴۰۵.</ref> در فقه شیعه تاکید شده تجسس در زندگی دیگران و افشای جرم‌ آنان اگر گفتن آنها مصلحتی نداشته باشد از مصادیق اشاعه فحشا است و چنین کاری بدون مجوز شرعی حرام و مرتکب آن مستحق عقوبت است.<ref>معرفت، تعلیق و تحقیق عن امهات مسائل القضاء، ۱۴۲۵ق، ص۳۷۸.</ref> همچنین درباره جزای کسی که [[قواد|قوادی]] می‌کند آمده: اگر بیّنه‌ای علیه قوّادی شهادت داد، هفتاد و پنج ضربه شلاق می‌خورد و از شهری که در آن است تبعید می‌شود.<ref>بروجردی، فقه شیعه، ج۳۰، ص۷۷۵.</ref> همچنین بنابر نظریه مشهور، کیفر مرد قوّاد، هفتاد و پنج تازیانه و یک سال تبعید همراه با تراشیدن سر و [[تشهیر]] ( گرداندن و مشهور کردن) او است، اما زن قوّاد، تنها به هفتاد و پنج تازیانه محکوم می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۴۱، ص۴۰۱و۴۰۰.</ref>

طبق ماده ۷۴۲ قانون جرایم رایانه‌ای، هركس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی یا حاملهای داده محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله كند یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری كند، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد. و نیز در مواردی اگر قاضی، فرد اشاعه دهنده را [[مفسد فی‌الارض]] تشخیص دهد، به مجازات اعدام محکوم می‌کند.<ref>[http://internet.ir/law.html پایگاه اطلاع رسانی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، ماده ۷۴۲، از فصل چهارم قانون جرایم رایانه‌ای.]</ref> و نیز بر اساس بند الف ماده ۷۴۳، در صورتی که فردی به منظور دستیابی افراد به محتویات مستهجن، آن‌ها را تحریک یا ترغیب یا تهدید یا تطمیع کند یا فریب دهد یا شیوه دست‌یابی به آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد به مجازات حبس از ۹۱ روز تا یک سال و جزای نقدی محکوم خواهد شد.<ref>[http://internet.ir/law.html پایگاه اطلاع رسانی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، بند الف ماده ۷۴۳، از فصل چهارم قانون جرایم رایانه‌ای.]</ref>

برای مقابله با گناه کبیره اشاعه فحشاء در قرآن و روایات راهکارهایی چون اقامه [[نماز]]<ref>سوره عنکبوت، آیه۴۵.</ref>، پایبندی به فرامین و نواهی الهی<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القران الکریم، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۳۵.</ref> و همچنین پنهان داشتن گناهان خود و دیگران<ref>کلینی، اصول کافی ،۱۳۷۵ش، ج۲ ،ص۴۲۸.</ref> ذکر شده است.

* پایگاه اطلاع رسانی کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، [http://internet.ir/law.html ماده ۷۴۲، از فصل چهارم قانون جرایم رایانه‌ای.] بازدید: ۳۰ دی ۱۳۹۶.