یقین: تفاوت میان نسخه‌ها

علمای [[اخلاق]] معتقدند یقین درجه‌های مختلف دارد. به گفته [[فیض کاشانی]] حدیث [[پیامبر(ص)]] که می‌گوید:‌ «[[عیسی بن مریم]] روی آب راه می‌رفت و اگر یقین بیشتری داشت در هوا نیز راه می‌رفت»،<ref>ری‌شهری، میزان الحکمه، ۱۳۷۹ش، ج۱۴، ص۷۱۸۹.</ref> دلالت می‌کند که یقین مراتبی دارد و پایانی بر آن نیست.<ref>فیض کاشانی، الحقائق، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۳.</ref> او نوشته است که پیامبران هم هریک در مرتبه‌ای متفاوت از آن قرار دارند.<ref>فیض کاشانی، الحقائق، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۳.</ref> در برخی منابع اخلاقی با استناد به [[آیات|آیاتی]] از [[قرآن]] که در آنها از «[[علم الیقین]]»، «[[عین الیقین]]» و «[[حق الیقین]]» سخن آمده است،<ref>نگاه کنید به سوره تکاثر، آیه‌های ۵و۷؛ سوره واقعه، آیه ۹۵.</ref> سه مرتبه برای یقین بیان شده است:

* '''علم الیقین''': نخستین مرتبه یقین است و به معرفتی می‌گویند که به وسیله استدلال به دست آمده است.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref> زمانی که از نور آتش معرفت پیدا می‌کنیم که در جایی آتشی روشن است، به آن علم الیقین داریم.<ref>نصیرالدین طوسی، اوصاف الاشراف، ص۷۷؛ نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۲۳.</ref>

* '''حق الیقین''': بالاترین مرتبه یقین است. در آن عالِم با معلوم وحدت پیدا می‌کند و خود را جزئی از وجود آن می‌بیند. مانند آنجا که انسان با ورود به آتش، به آن معرفت پیدا می‌کند.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref> این مرتبه را ویژه آن دسته از عارفان می‌دانند که در محبت خدا غرق شده‌اند و خود را نه موجودی مستقل، که جزئی از وجود او می‌دانند.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref> به نوشته [[جامع السعادات]]، تنها با ترک عادات، ریشه‌کن‌کردن شهوات و ریاضت‌های قوی و تلاش‌های طاقت‌فرسا می‌توان به حق الیقین رسید.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۲۴.</ref>