محمد بن ابی‌بکر: تفاوت میان نسخه‌ها

محمد بن ابی بکر در [[ذی قعده]] سال [[حجة الوداع]] به دنیا آمد.<ref>تستری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۹، ص۱۸؛ شوشتری، مجالس‌ المؤمنین، ﻛﺘﺎﺏ ﻓﺮﻭﺷﻰ ﺍﺳﻼﻣﻴﻪ، ج۱، ص۲۷۷؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۳۲۶.</ref> وی در [[ذی الحلیفه]] (در فاصله هشت کیلومتری جنوب غربی [[مسجدالنبی]] در مسیر [[مکه]]) در هنگام سفر پیامبر(ص) به [[حج]]، به دنیا آمده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۶۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۳۸.</ref>

پدر او، [[ابوبکر]]، نخستین [[خلیفه]] مسلمانان بود. هنگامی که محمد دو سال و چند ماه بیشتر نداشت، پدرش درگذشت. مادرش [[اسماء بنت عمیس]] از زنان بزرگ صدر اسلام است. وی ابتدا همسر [[جعفر بن ابی طالب]] بود، ولی پس از [[شهادت]] جعفر، با ابوبکر ازدواج کرد و ثمره این ازدواج محمد بود.<ref>شوشتری، مجالس‌ المؤمنین، ﻛﺘﺎﺏ ﻓﺮﻭﺷﻰ ﺍﺳﻼﻣﻴﻪ، ج۱، ص۲۷۷؛ طریحی، مجمع البحرین، ج۱، ص۲۳۱ و ج۴، ص۸۸؛ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۳۲۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۳۸.</ref>

پس از فوت ابوبکر، اسماء به ازدواج حضرت علی درآمد و بدین ترتیب محمد بن ابی بکر به خانه امام علی راه یافت.<ref>شوشتری، مجالس‌ المؤمنین، ﻛﺘﺎﺏ ﻓﺮﻭﺷﻰ ﺍﺳﻼﻣﻴﻪ، ج۱، ص۲۷۷؛ طریحی، مجمع البحرین، ج۱، ص۲۳۱ و ج۴، ص۸۸؛ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۳۲۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۵۳۸.</ref>

هرچند محمد قبل از شروع [[جنگ صفین]]، از سوی امام علی(ع) به فرمانداری مصر منصوب شده بود، ولی شواهد دال بر این است که محمد بن ابی‌بکر در این جنگ در سپاه امام‌، علیه معاویه جنگید.<ref>حمد بن علی کنانی، الاصابة فی تمییز الصحابه، ج ۶، ص۱۵۲؛ قرطبی، الاستیعاب، ج ۳، ص۴۲۲</ref> در روایتی از [[امام صادق(ع)]] نیز آمده است که در جنگ صفین، پنج نفر از [[قریش]] همراه امیرالمؤمنین علی(ع) بودند که محمد بن ابی بکر یکی از آنها بود.<ref>کشی، رجال کشی، ج۱، ص۲۸۱؛ تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۱۸؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۵۷ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۴، ص۲۳۰.</ref>

امام علی(ع) در اول [[رمضان‌]] سال ۳۶ هجری محمد بن ابی بکر را به فرمانداری مصر منصوب کرد.<ref>ثقفی، الغارات، ۱۳۹۵ق، ج ۱، ص۲۲۴؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۳، ص۵۵۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۲، ص۳۹۳.</ref> بیشتر منابع بر این عقیده‌اند که محمد، قبل از [[مالک اشتر]] برای فرمانداری مصر فرستاده شد.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج ۱، ص۶۱۴؛ مقریزی، الخطط المقریزیه، ج ۱، ص۸۲۸</ref> با توجه به دلایل و شواهد موجود، حکومت مصر در ابتدای [[خلافت]] امام علی، به [[قیس بن سعد بن عباده]] و پس از وی به محمد بن ابی بکر رسید و هنگامی که اداره اوضاع مصر بر محمد مشکل شد‌، امام تصمیم گرفت مالک اشتر را بر مصر بگمارد.<ref>حسینی، سید حسن، نگاهی به زندگی و شخصیت محمد بن ابی بکر، مجله مشکو‌ة، ش۸۳، ص۶۸</ref>

در خصوص چگونگی شهادت محمد بن ابی بکر چند دیدگاه وجود دارد. بیشتر منابع بر این عقیده‌اند که پس از شکست سپاه محمد در مقابل شامیان، اطرافیانش او را تنها گذاشته، متواری شدند و محمد به تنهایی به خرابه‌ای پناه برد و در آنجا توسط معاویة بن حدیج (از سران عزلت نشینان) به شهادت رسید و در دل الاغ مرده‌ای قرار داده و سوزانده شد.<ref>قرطبی، الاستیعاب، ج ۳، ص۴۲۳؛ ابن جوزی، المنتظم، ج ۳، ص۱۳۱۸؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج ۲، ص۴۰۳؛ ابن شبه، تاریخ مدینة المنوره، ج ۴، ص۱۲۸۵</ref> برخی گفته‌اند او پس از متواری شدن اطرافیانش، در خانه جبلة بن مسروق یا زنی از بنی غافق پنهان شد و پس از آن در جنگ با معاویة بن حدیج و در میدان جنگ به شهادت رسید.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج ۴، ص۸۰؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج ۹، ص۷۰؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۱، ص۶۳۴.</ref> نیز نقل شده که عمرو عاص وی را اسیر کرد و سپس به شهادت رساند.<ref>قرطبی، الاستیعاب، ج ۳، ص۴۲۳؛ عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج ۹، ص۷۰.</ref>

تاریخ شهادت محمد بن ابی بکر را ماه صفر سال [[سال ۳۸ هجری قمری|۳۸]] هجری دانسته‌اند.<ref>ثقفی، الغارات، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۸۵؛ دمیری، حیات الحیوان الکبری، ج ۱، ص۳۵۰؛ قرطبی، الاستیعاب، ج ۳، ص۴۲۲</ref> وقتی خبر شهادت او به امیرمومنان(ع) رسید گریان شد و فرمود: