پرش به محتوا

کتاب سلیم بن قیس هلالی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۹۵: خط ۹۵:


==نقدها و نظرات==
==نقدها و نظرات==
پژوهشگران نقدهایی به مضامین و محتواهای کتاب سلیم وارد کرده‌اند؛ از جمله آنکه قاسم جوادی در مقاله‌ای با عنوان «کتاب سلیم بن قیس هلالی» هجده مورد را برشمرده است<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۶۶-۱۷۹.</ref> که برخی از این موارد عبارتند از:
پژوهشگران نقدهایی به مضامین و محتواهای کتاب سلیم وارد کرده‌اند. قاسم جوادی در مقاله‌ای با عنوان «کتاب سلیم بن قیس هلالی» هجده مورد را برشمرده است<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۶۶-۱۷۹.</ref> که برخی عبارت‌اند از:
* نقل حدیث پس از درگذشت: گفته شده که در کتاب، حدیثی از هنگام درگذشت ابراهیم نخعی نقل شده است، در حالی که سلیم در سال ۷۶ق درگذشته و تاریخ درگذشت ابراهیم نخعی، سال ۹۵ یا ۹۶ق است. [[محمدباقر انصاری زنجانی]] که کتاب سلیم با تصحیح و تحقیق وی انتشار یافته، برای حل این مشکل، روایت مذکور را به ابان بن ‌‌ابی‌عیاش نسبت داده است. با این حال قاسم جوادی، نویسنده مقاله انتقادی «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، بر آن است که با چنین اشکالی باید گفت این کتاب متعلق به سلیم نیست و انتساب حدیث به فرد دیگری جز وی، موجب حل مشکل نمی‌شود.<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۶۶.</ref>
* نقل حدیث پس از درگذشت: در این کتاب، حدیثی از هنگام درگذشت [[ابراهیم بن مالک اشتر|ابراهیم نخعی]] نقل شده است؛ در حالی که سلیم در سال ۷۶ق درگذشته و تاریخ درگذشت ابراهیم نخعی، سال ۹۵ یا ۹۶ق است. [[محمدباقر انصاری زنجانی]] که کتاب سلیم با تصحیح و تحقیق وی انتشار یافته، برای حل این مشکل، روایت مذکور را به ابان بن ‌‌ابی‌عیاش نسبت داده است؛ در حالی که با چنین اشکالی باید گفت این کتاب متعلق به سلیم نیست و انتساب حدیث به فرد دیگری جز وی، موجب حل مشکل نمی‌شود.<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۶۶.</ref>
* خطاب پیامبر به امام علی(ع) با کلمه «برادرم!»: گفته شده که بنابر حدیثی که در این کتاب ذکر شده، پیامبر هیچ‌گاه [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را جز با عنوان «برادرم!» صدا نکرده است، در حالی که در کتاب سلیم، احادیث دیگری نقل شده است که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] امام علی(ع) را با عباراتی جز آن خطاب قرار داده است. قاسم جوادی در مقاله انتقادی «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، وجود این دو گونه روایات را به‌معنای ایجاد تغییراتی در کتاب اصلی دانسته است.<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۶۷.</ref>
* خطاب پیامبر به امام علی(ع) با کلمه «برادرم»: بنا بر حدیثی که در این کتاب ذکر شده، پیامبر هیچ‌گاه [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را جز با عنوان «برادرم» صدا نکرده است؛ در حالی که در کتاب سلیم، احادیث دیگری نقل شده است که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] امام علی(ع) را با عباراتی جز آن خطاب قرار داده است. وجود این دو گونه روایات به‌معنای ایجاد تغییراتی در کتاب اصلی است.<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۶۷.</ref>
* تعارض با مسلمات تاریخی: گفته شده که برخی از روایات نقل شده در کتاب سلیم با مسلمات تاریخی ناسازگار است؛ از جمله آنکه در روایتی گفته شده که بعد از [[عثمان بن عفان|عثمان]]، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید بن معاویه|فرزندش]] به حکومت می‌رسند، در حالی که پس از عثمان، خلافت امام علی(ع) آغاز شده است. در موردی دیگر، تعداد [[فهرست خلفای بنی‌امیه|خلفای بنی‌امیه]] در حدیثی ده نفر دانسته شده است، در حالی که تعداد خلفای مذکور چهارده نفر بوده است.<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۷۰.</ref>
* تعارض با مسلّمات تاریخی: برخی از روایات نقل‌شده در کتاب سُلَیم با مسلمات تاریخی ناسازگار است؛ از جمله آنکه در روایتی گفته شده بعد از [[عثمان بن عفان|عثمان]]، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[یزید بن معاویه|فرزندش]] به حکومت می‌رسند؛ در حالی که پس از عثمان، خلافت امام علی(ع) آغاز شده است. در موردی دیگر، تعداد [[فهرست خلفای بنی‌امیه|خلفای بنی‌امیه]] در حدیثی ده نفر دانسته شده است؛ در حالی که تعداد خلفای مذکور چهارده نفر بوده است.<ref>جوادی، «کتاب سلیم بن قیس هلالی»، ص۱۷۰.</ref>


== نسخه‌ها و چاپ‌ها==
== نسخه‌ها و چاپ‌ها==
به‌گفته عمادی حائری در دانشنامه جهان اسلام، نسخه‌های مختلف کتاب سلیم بن قیس، از قرن چهارم هجری دستخوش اختلافاتی بوده و در دوره‌های مختلف تاریخی تصرفاتی در آن صورت گرفته و مواردی بر آن افزوده شده است.<ref>عمادی حائری، «سلیم بن قیس هلالی»، ص۴۶۶.</ref> نسخه تصحیح‌شده کتاب سلیم بن قیس، در سال ۱۴۱۵ق توسط محمدباقر انصاری زنجانی در سه جلد به چاپ رسید که حاصل تحقیق بر روی ۱۴ نسخه خطی کتاب بوده است؛ جلد اول این مجموعه، مقدمه‌ای مفصل درباره اعتبار کتاب است و جلد دوم و سوم، حاوی متن کتاب و فهرست‌نگاری است.<ref>ملکی معاف، «مؤلف کتاب اسرار آل محمد(ص) بر ترازوی نقد»، ص۱۵۰.</ref>
به‌گفته عمادی حائری در دانشنامه جهان اسلام، نسخه‌های مختلف کتاب سلیم بن قیس، از قرن چهارم هجری، دستخوش اختلافاتی بوده و در دوره‌های مختلف تاریخی، تصرفاتی در آن صورت گرفته و مطالبی بر آن افزوده شده است.<ref>عمادی حائری، «سلیم بن قیس هلالی»، ص۴۶۶.</ref> نسخه تصحیح‌شده کتاب سلیم بن قیس، در سال ۱۴۱۵ق توسط محمدباقر انصاری زنجانی در سه جلد به چاپ رسید که حاصل تحقیق بر روی چهارده نسخه خطی کتاب است. جلد اول این مجموعه، مقدمه‌ای مفصل درباره اعتبار کتاب است و جلد دوم و سوم، حاوی متن کتاب و فهرست‌نگاری است.<ref>ملکی معاف، «مؤلف کتاب اسرار آل محمد(ص) بر ترازوی نقد»، ص۱۵۰.</ref>
   
   
=== ترجمه‌ها===
=== ترجمه‌ها===
* ترجمه به زبان اردو توسط شیخ ملک محمد شریف بن شیرمحمدشاه رسولوی ملتانی در سال ۱۳۷۵ق.
* ترجمه به زبان اردو توسط شیخ ملک محمد شریف بن شیرمحمدشاه رسولوی ملتانی در سال ۱۳۷۵ق،
* ترجمه فارسی در سال ۱۴۰۰ق برای اولین بار در [[نجف]].
* ترجمه فارسی در سال ۱۴۰۰ق برای اولین بار در [[نجف]]،
* ترجمه فارسی به همراه متن عربی در سال ۱۴۱۲ق توسط شیخ [[محمدباقر کمره‌ای]].
* ترجمه فارسی به‌همراه متن عربی در سال ۱۴۱۲ق توسط شیخ [[محمدباقر کمره‌ای]]،
* ترجمه فارسی با نام «اسرار آل محمد(ع)» توسط [[اسماعیل انصاری زنجانی]].<ref>هلالی، اسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۴-۱۵۵.</ref>
* ترجمه فارسی با نام «اسرار آل محمد(ع)» توسط [[اسماعیل انصاری زنجانی]]،<ref>هلالی، اسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۴-۱۵۵.</ref>
* ترجمه فارسی با نام «تاریخ سیاسی صدر اسلام» توسط محمودرضا افتخارزاده.
* ترجمه فارسی با نام «تاریخ سیاسی صدر اسلام» توسط محمودرضا افتخارزاده.


=== تلخیص ===
=== تلخیص ===
از سوی دو نفر از علما احادیثی از کتاب سلیم انتخاب و به عنوان «منتخب کتاب سلیم» تنظیم شده است:
دو نفر از علما احادیثی از کتاب سلیم انتخاب و به عنوان «منتخب کتاب سلیم» تنظیم کرده‌اند:
* شیخ عبدالحمید بن عبدالله کرهرودی.
* شیخ عبدالحمید بن عبدالله کرهرودی.
* [[سید محمدعلی شاه‌عبدالعظیمی]] متوفای ۱۳۳۴ق.<ref>هلالی، اسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۴.</ref>
* [[سید محمدعلی شاه‌عبدالعظیمی]] (درگذشته ۱۳۳۴ق).<ref>هلالی، اسرار آل محمد، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۴.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۳۳: خط ۱۳۳:
* شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الإمامیه، تصحیح حسین درگاهی.
* شیخ مفید، تصحیح اعتقادات الإمامیه، تصحیح حسین درگاهی.
* طهرانی، آقابزرگ، [[الذریعه]]، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
* طهرانی، آقابزرگ، [[الذریعه]]، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
* عمادی حائری، سید محمد، «سلیم بن قیس هلالی»، دانشنامه جهان اسلام، زیرنظر غلامعلی حدادعادل، ج۲۴، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
* عمادی حائری، سید محمد، «سلیم بن قیس هلالی»، در دانشنامه جهان اسلام، زیرنظر غلامعلی حدادعادل، ج۲۴، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
* قمى، عباس، الكنى و الالقاب، تهران، مكتبة صدر، ۱۳۹۷ق.
* قمى، عباس، الكنى و الالقاب، تهران، مكتبة صدر، ۱۳۹۷ق.
* کنتوری، میر حامد حسین، [[عبقات الأنوار]]، تحقیق غلامرضا مولانا بروجردی، قم، غلامرضا مولانا بروجردی، ۱۴۰۴ق.
* کنتوری، میر حامد حسین، [[عبقات الأنوار]]، تحقیق غلامرضا مولانا بروجردی، قم، غلامرضا مولانا بروجردی، ۱۴۰۴ق.
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۱۵۴

ویرایش