Automoderated users، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران رابط کاربری، movedable، مدیران، templateeditor
۶٬۱۲۰
ویرایش
خوجه: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح لینک ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح لینک ها) |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = | ||
| سیاسی = | | سیاسی = | ||
}}'''خُوجه'''، گروهی مسلمانِ [[ | }}'''خُوجه'''، گروهی مسلمانِ [[هند|هندی‌الاصل]] هستند که در قرن پانزدهم میلادی به دین [[اسلام]] گرایش پیدا کردند. خوجه‌ها هندو بودند، توسط شخصی به نام پیرصدرالدین به اسلام متمایل شدند و به این نام خوانده شدند. خوجه برگرفته از «خواجه» به معنای بزرگ است. | ||
آیین خوجه‌ها آمیزه‌ای از باورهای آیین هندو و [[دین اسلام]] بود؛ اما در قرن نوزدهم میلادی به وسیله آقاخان محلاتی (آقاخان اول)، با [[احکام]] اسلام بیشتر آشنا شده و به مذهب شیعه [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] درآمدند. آقاخان محلاتی نخستین امام خوجه‌ها است. | آیین خوجه‌ها آمیزه‌ای از باورهای آیین هندو و [[اسلام|دین اسلام]] بود؛ اما در قرن نوزدهم میلادی به وسیله آقاخان محلاتی (آقاخان اول)، با [[احکام]] اسلام بیشتر آشنا شده و به مذهب شیعه [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] درآمدند. آقاخان محلاتی نخستین امام خوجه‌ها است. | ||
در اواخر قرن نوزدهم میلادی بر اثر سخت‌گیری‌های آقاخان گروهی از آنها به [[اهل سنت]] پیوستند و جمعی دیگر پیرو مذهب شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] شدند. به گروه اخیر [[خوجه‌های اثناعشری]] می‌گویند. | در اواخر قرن نوزدهم میلادی بر اثر سخت‌گیری‌های آقاخان گروهی از آنها به [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] پیوستند و جمعی دیگر پیرو مذهب شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] شدند. به گروه اخیر [[خوجه‌های اثناعشری]] می‌گویند. | ||
خوجه‌ها امروزه در بسیاری از کشورهای جهان پراکنده شده‌اند. [[هند]]، [[پاکستان]]، [[تانزانیا]]، [[کنیا]]، [[آمریکا]]، [[کانادا]]، [[انگلیس]] و [[فرانسه]] از جمله کشورهای محل سکونت آنها است. | خوجه‌ها امروزه در بسیاری از کشورهای جهان پراکنده شده‌اند. [[هند]]، [[پاکستان]]، [[تانزانیا]]، [[کنیا]]، [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، [[کانادا]]، [[بریتانیا|انگلیس]] و [[فرانسه]] از جمله کشورهای محل سکونت آنها است. | ||
== پیشینه== | == پیشینه== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
صدرالدین افرادی را که آیینش را می‌پذیرفتند، «خوجه» می‌نامید.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> خوجه از واژه فارسی «خواجه» به معنای بزرگ و سرور<ref>فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه «خواجه».</ref> گرفته شده است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> | صدرالدین افرادی را که آیینش را می‌پذیرفتند، «خوجه» می‌نامید.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> خوجه از واژه فارسی «خواجه» به معنای بزرگ و سرور<ref>فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه «خواجه».</ref> گرفته شده است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> | ||
درخصوص مذهب صدرالدین گزارش‌های متفاوتی وجود دارد. برخی از مورخان او را از درویش‌های بزرگ ایرانی دانسته‌اند؛ شیعیان خوجه اثناعشری می‌گویند: او راهبی هندو بوده که به جهت دزدی از معبدی، برای آنکه شناخته نشود، ظاهرش را تغییر داده و خود را از داعیان اسماعیلی معرفی کرده است.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> او برای جذب هندوها از عقاید خودشان استفاده می‌کرد. برای مثال [[امام علی(ع)]] را دهمین تجسم خدا یا ویشنو معرفی کرد که آنها در انتظارش هستند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> | درخصوص مذهب صدرالدین گزارش‌های متفاوتی وجود دارد. برخی از مورخان او را از درویش‌های بزرگ ایرانی دانسته‌اند؛ شیعیان خوجه اثناعشری می‌گویند: او راهبی هندو بوده که به جهت دزدی از معبدی، برای آنکه شناخته نشود، ظاهرش را تغییر داده و خود را از داعیان اسماعیلی معرفی کرده است.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> او برای جذب هندوها از عقاید خودشان استفاده می‌کرد. برای مثال [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را دهمین تجسم خدا یا ویشنو معرفی کرد که آنها در انتظارش هستند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> | ||
==باورهای خوجه‌ها== | ==باورهای خوجه‌ها== | ||
باورهای خوجه‌ها در آغاز آمیزه‌ای از اعتقادات [[صوفیان]] و هندوها بوده است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> آنها معتقد بودند که خدا در جهان حلول کرده است و ازاین‌رو همه موجودات جهان از ذات الهی برخوردارند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> به باور آنها خدا نُه بار به صورت انسان درآمده است.<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> این باور آنها از اعتقادات هندو گرفته شده بود.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> آنها برپایه تعلیمات پیرصدرالدین، | باورهای خوجه‌ها در آغاز آمیزه‌ای از اعتقادات [[صوفیان]] و هندوها بوده است.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> آنها معتقد بودند که خدا در جهان حلول کرده است و ازاین‌رو همه موجودات جهان از ذات الهی برخوردارند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> به باور آنها خدا نُه بار به صورت انسان درآمده است.<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> این باور آنها از اعتقادات هندو گرفته شده بود.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵.</ref> آنها برپایه تعلیمات پیرصدرالدین، امام علی(ع) را دهمین تجسم خدا می‌دانستند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> | ||
در سال ۱۸۳۹م آقاخان محلاتی به هند رفت و خوجه‌ها را که در مناطق مختلف هند پراکنده شده بودند، به [[نماز|نمازخواندن]] و [[روزه|روزه‌گرفتن]] و [[زیارت]] امامان تشویق کرد و به مذهب شیعه اسماعیلی درآورد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> او را نخستین امام خوجه‌ها دانسته‌اند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | در سال ۱۸۳۹م آقاخان محلاتی به هند رفت و خوجه‌ها را که در مناطق مختلف هند پراکنده شده بودند، به [[نماز|نمازخواندن]] و [[روزه|روزه‌گرفتن]] و [[زیارت]] امامان تشویق کرد و به مذهب شیعه اسماعیلی درآورد.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> او را نخستین امام خوجه‌ها دانسته‌اند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷.</ref> | ||
==انشعاب== | ==انشعاب== | ||
برپایه اسناد تاریخی، خوجه‌ها در ابتدا از اختلاف میان دو مذهب [[شیعه]] و [[سنی]] آگاه نبودند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> به این جهت زمانی که آقاخان محلاتی از آنها خواست مذهب شیعه [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] را بپذیرند، بدون مقاومت پذیرفتند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه‌های یازده و دوازده.</ref> البته مدتی بعد برخی از خوجه‌ها به جهت سخت‌گیر‌های آقاخان به مذهب اهل سنت گرایش پیدا کردند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۸.</ref> در اوایل دهه ۱۸۷۰م هم گروهی از خوجه‌ها در [[نجف]] با [[ | برپایه اسناد تاریخی، خوجه‌ها در ابتدا از اختلاف میان دو مذهب [[شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] آگاه نبودند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه یازده.</ref> به این جهت زمانی که آقاخان محلاتی از آنها خواست مذهب شیعه [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] را بپذیرند، بدون مقاومت پذیرفتند.<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آیینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحه‌های یازده و دوازده.</ref> البته مدتی بعد برخی از خوجه‌ها به جهت سخت‌گیر‌های آقاخان به مذهب اهل سنت گرایش پیدا کردند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۸.</ref> در اوایل دهه ۱۸۷۰م هم گروهی از خوجه‌ها در [[نجف]] با [[زین‌العابدین مازندرانی|آیت‌الله مازندرانی]] ملاقات کردند و سرانجام به مذهب شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] درآمدند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۹.</ref> | ||
==پراکندگی جغرافیایی== | ==پراکندگی جغرافیایی== | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
*در آسیا [[هند]]، [[پاکستان]]، [[ایران]]، [[کویت]]، [[بحرین]]، [[عربستان سعودی]]، [[امارات متحده عربی]] و [[یمن]]، | *در آسیا [[هند]]، [[پاکستان]]، [[ایران]]، [[کویت]]، [[بحرین]]، [[عربستان سعودی]]، [[امارات متحده عربی]] و [[یمن]]، | ||
* در آفریقا [[کنیا]]، [[تانزانیا]]، زئیر، راواندا، بروندی، موزامبیک، ماداگاسکار، جزیره موریس و ری‌یونیون، | * در آفریقا [[کنیا]]، [[تانزانیا]]، زئیر، راواندا، بروندی، موزامبیک، ماداگاسکار، جزیره موریس و ری‌یونیون، | ||
* در اروپا [[انگلیس]]، [[فرانسه]]، [[بلژیک]]، [[سوئد]]، [[نروژ]]، [[پرتغال]] و [[سوئیس]]، | * در اروپا [[بریتانیا|انگلیس]]، [[فرانسه]]، [[بلژیک]]، [[سوئد]]، [[نروژ]]، [[پرتغال]] و [[سوئیس]]، | ||
* و در آمریکا کشورهای [[ایالات متحده آمریکا]] و [[کانادا]] | * و در آمریکا کشورهای [[ایالات متحده آمریکا]] و [[کانادا]] | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
[[پرونده:دوجی جمال.jpg|بندانگشتی|140px|[[دوجی جمال]] از رهبران [[خوجه اثناعشری]]]] | [[پرونده:دوجی جمال.jpg|بندانگشتی|140px|[[دوجی جمال]] از رهبران [[خوجه اثناعشری]]]] | ||
{{اصلی|خوجه‌های اثناعشری}} | {{اصلی|خوجه‌های اثناعشری}} | ||
خوجه‌های اثناعشری، به مذهب شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] اعتقاد دارند<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۹۹.</ref> و از [[مراجع تقلید]] شیعه امامی تقلید می‌کنند.<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۵.</ref> طبق آمار [[فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری]]، شمار آنها در جهان ۱۲۵،۰۰۰ نفر است.<ref>[https://www.world-federation.org/wf-about «About The World Federation of KSIMC»]، وب‌گاه The World Federation of KSIMCf Of Khoja Shia Ithna-Asheri Muslim Communities.</ref> بیشتر آنها در [[هند]]، [[پاکستان]] و [[تانزانیا]] سکونت دارند؛<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۱و۲۷۷و۲۸۶.</ref> اما در کشورهای مختلفی ازجمله | خوجه‌های اثناعشری، به مذهب شیعه [[امامیه|دوازده‌امامی]] اعتقاد دارند<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۹۹.</ref> و از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]] شیعه امامی تقلید می‌کنند.<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۵۵.</ref> طبق آمار [[فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری]]، شمار آنها در جهان ۱۲۵،۰۰۰ نفر است.<ref>[https://www.world-federation.org/wf-about «About The World Federation of KSIMC»]، وب‌گاه The World Federation of KSIMCf Of Khoja Shia Ithna-Asheri Muslim Communities.</ref> بیشتر آنها در [[هند]]، [[پاکستان]] و [[تانزانیا]] سکونت دارند؛<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۱۷۱و۲۷۷و۲۸۶.</ref> اما در کشورهای مختلفی ازجمله آمریکا و [[کانادا]] هم زندگی می‌کنند.<ref>عرب‌احمدی، شیعیان تانزانیا، ۱۳۷۹ش، ص۴۰.</ref> | ||
[[ملا قادر حسین]] و [[دوجی جمال]]<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱.</ref> نخستین رهبران شیعیان خوجه بوده‌اند.<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۴۰.</ref> [[سید سعیداختر رضوی]]، بنیانگذار [[سازمان بلال مسلم میشن]] در تانزانیا و [[محمدعلی جناح]] بنیانگذار کشور پاکستان از شخصیت‌های شناخته‌شده خوجه‌های اثناعشری هستند.<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۱و۱۴۲و۱۵۷.</ref> البته سید اختر از خوجه‌های اثناعشری نبود؛ اما به دلیل ارتباط گسترده‌اش با آنان، او را از اعضای این جماعت می‌دانند.<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۴۱۳، پانویس.</ref> | [[ملا قادر حسین]] و [[دیوجی جمال|دوجی جمال]]<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱.</ref> نخستین رهبران شیعیان خوجه بوده‌اند.<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۳۴۰.</ref> [[سید سعیداختر رضوی]]، بنیانگذار [[بلال مسلم میشن|سازمان بلال مسلم میشن]] در تانزانیا و [[محمدعلی جناح]] بنیانگذار کشور پاکستان از شخصیت‌های شناخته‌شده خوجه‌های اثناعشری هستند.<ref> روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۱و۱۴۲و۱۵۷.</ref> البته سید اختر از خوجه‌های اثناعشری نبود؛ اما به دلیل ارتباط گسترده‌اش با آنان، او را از اعضای این جماعت می‌دانند.<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجه اثناعشری در گستره جهان، ۱۳۸۹ش، ص۴۱۳، پانویس.</ref> | ||
فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۲۴.</ref> و سازمان بلال مسلم میشن<ref>رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا، ۱۳۹۳ش، ص۷۷و۷۸.</ref> از سازمان‌های بین‌المللی شیعیان خوجه است. | فدراسیون جهانی جماعات شیعه خوجه اثناعشری<ref>روغنی، شیعیان خوجه در آئینه تاریخ، ص۲۴.</ref> و سازمان بلال مسلم میشن<ref>رنجبر شیرازی، شیعیان تانزانیا، ۱۳۹۳ش، ص۷۷و۷۸.</ref> از سازمان‌های بین‌المللی شیعیان خوجه است. | ||