سید حسین نصر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید حسین نصر'''(زاده ۱۹ فروردین ۱۳۱۲ش/ ۱۹۳۳م) فیلسوف، نویسنده، نظریه پرداز و استاد مطالعات اسلامی دانشگاه جورج واشنگتن. نصر با تألیف آثار و سخنرانی در محافل علمی غرب در معرفی فلسفه و حکمت ایرانی-اسلامی و آیین [[تشیع]] به غرب، بسیار تأثیر گذاره بود. او به‌‌ویژه برای معرفی [[ملاصدرا]] به‌ جامعه غرب بسیار کوشید.

سید حسین‌ نصر در ۱۹ فروردین ۱۳۱۲ش. (۷ آوریل ۱۹۳۳) زاده شد. پدرش سید ولی الله، همچون پدرش، طبیب خانواده سلطنتی ایران بود. نام خانوادگی «نصر» برگرفته از «نصر الاطباء» است که پادشاه ایران به پدر بزرگ سید حسین نصر اعطا کرده بود.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 13.</ref> پدر نصر، عضو نخستین مجلس بعد از [[انقلاب مشروطه]] بود و در تدوین قانون اساسی نیز دخالت داشت.<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 12.</ref>

مادرش ضیاء اشرف نصر (کیا)، از نوادگان [[شیخ فضل الله نوری]] بود.<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 11.</ref>

خانواده وی که خاندانی اهل علم بودند، کتابخانه بزرگی شامل چندین هزار مجلد از آثار مهم به زبان‌های فارسی، عربی، فرانسوی و انگلیسی را در اختیار داشتند.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 13.</ref>

وی از سن سه سالگی شروع به یادگیری، خواندن و نوشتن و نیز حفظ اشعار شاعرانی مانند [[فردوسی]]، [[نظامی]]، [[سعدی]]، [[حافظ]] و [[مولوی]] کرد. وی در کودکی در جلساتی که با حضور مهمان‌های برجسته سیاسی و علمی در منزل پدرش تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد و به سخنان و مباحث آنها گوش می‌داد و گاه پس از این جلسات، درباره برخی از موضوعات کلامی و فلسفی مطرح‌شده را ساعت‌ها با پدرش بحث می‌کرد.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 14.</ref>

نصر در اکتبر ۱۹۴۵ در ۱۲ سالگی، جهت ادامه تحصیلات، به آمریکا رفت و در دسامبر آن سال به نیویورک رسید. وی در مدرسه پدی در های‌استون واقع در ایالت نیوجرسی تحصیل کرد و در 1950 در روز تودیع کلاس خود و نیز برنده جایزه ویکلیفت، که بزرگترین نشان مدرسه برای برجسته ترین دانشجویان ساعی بود، فارغ التحصیل شد. در طی 4 سال حضور در مدرسه پدی، نصر به زبان انگلیسی تبحر یافت و نیز به مطالعه علم، تاریخ آمریکا و فرهنگ غربی و مسیحیت پرداخت.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، صص 15-16.</ref>

پس از آن وی برای ادامه تحصیل به انستیتوی تکنولوژی ماساچوست رفت. در آنجا به وی بورس تحصیلی داده شد و او اولین دانشجوی ایرانی بود که به عنوان دانشجوی فوق لیسانس در این انستیتو پذیرفته شد و در رشته فیزیک ادامه تحصیل داد.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 16.</ref>

چون در دومین سال اقامتش در انستیتوی مزبور متوجه شد که مطالعه علوم طبیعی، پاسخگوی پرسشهای فلسفی وی نیست، به مطالعه رشته های دیگر روآورد و واحدهای زیادی را در علوم انسانی گذراند؛ به ویژه واحدهایی که توسط استاد جورجیودی سانتیلانا فیلسوف و مورخ علم ایتالیایی تدریس می شد. دی سانتیلانا وی را با [[رنه گنون]] آشنا کرد. آثار گنون نقش بسیار مهمی در اندیشه های نصر داشت.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 17.</ref>

نصر همچنین به کتابخانه آناندا کوماراسوامی، فیلسوف سنگالی و مورخ هنر راه یافت که آثار نویسندگان سنتی را مانند فریتیوف شوان، تیتوس بورکهارت، مارکوپالیس و مارتین لینگز و افرادی که تأثیر معنوی و عقلانی پایداری را بر افکار نصر داشتند، پیدا کرد. وی از طریق این آثار به کشف فلسفه سنتی و [[حکمت جاویدان]] نائل آمد و به یقین عقلانی دست یافت.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 17.</ref>

وی پس از فارغ التحصیل شدن از انستیتوی تکنولوژی ماساچوست، در دوره تحصیلات عالی در رشته زمین شناسی و ژئوفیزیک در دانشگاه هاروارد ثبت نام کرد. به علاوه، واحدهایی را در بلورشناسی، اقیانوس شناسی و دیرین شناسی قدیم نیز گذراند. پس از کسب درجه فوق لیسانس در رشته زمین شناسی و ژئوفیزیک در 1956، تحصیلاتش را برای اخذ درجه دکتری در تاریخ علم و معرفت، در دانشگاه هاروارد ادامه داد. رساله دکتری وی را راهنمایی سه استاد بود: برنارد کوهن، هامیلتون گیب، هاری ولفسون.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 18.</ref>

نصر در طول سالهای اقامت در هاروارد، سفرهایی به اروپا داشت که در خلال آنها با بزرگترین نویسندگان سنتی و نمایندگان «حکمت جاویدان»، یعنی فریتیوف شوان و تیتوس بورکهارت، که تأثیر بسیاری بر حیات معنوی و عقلانی او داشتند، ملاقات کرد. همچنین به مراکش سفر کرد، که اهمیت معنوی بسیاری برای وی داشت به طوری که با تصوف به شکلی که توسط پیر عارف مغرب، شیخ احمد العلوی (شیخ بزرگ الجزایری طایفه شاذلیه) تعلیم و تجربه می شد، آشنا شد.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 19.</ref> وی خود را بسیار تحت تأثیر آثار و الطاف صادر شده از شیخ العلوی می داند.<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 243.</ref>

وی در ۲۵ سالگی درجه دکتری هاروارد را دریافت کرد. رساله دکتری وی در ۱۹۶۴ توسط انتشارات دانشگاه هاروارد به نام نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت، منتشر شد. در این زمان کرسی استادیاری در انستیتوی تکنولوژی ماساچوست به وی پیشنهاد شد، اما او تصمیم گرفت که به ایران بازگردد.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 20.</ref>

نصر پس از بازگشت به ایران، کرسی استادیاری فلسفه و تاریخ علم در دانشکده ادبیات و علوم انسانی [[دانشگاه تهران]] را عهده‌دار شد.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 20.</ref>

وی پس از بازگشت به ایران در سال ۱۹۵۸، دوباره به مدت ۲۰ سال، در جلسات اساتید فلسفه و عرفان اسلامی شرکت کرد که سه روز در هفته در [[مدرسه سپهسالار]] تهران و نیز منازل شخصی در [[تهران]]، [[قم]] و [[قزوین]] انجام می گرفت. از جمله این اساتید عبارت بودند از: [[سید محمد کاظم عصار]]، [[سیدمحمدحسین طباطبائی]] و [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی]].<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، صص 22-23.</ref>

وی نزد عصار، [[شرح منظومه]] [[ملاهادی سبزواری|سبزواری]] و متن عرفانی [[اشعة اللمعات]] جامی خواند<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 123.</ref> و نزد طباطبائی، [[اسفار]] [[ملاصدرا]]، [[دیوان حافظ]] و مباحثی در [[فلسفه تطبیقی]]، بحثهایی درباره کتاب سرّ اکبر ترجمه فارسی اوپانیشادها و تصحیح نائینی و تارا چند (Tara Chand)، تفاسیر اناجیل از منظر اسلام را آموخت.<ref>در جست و جوی امر قدسی، صص 125-126.</ref> همچنین وی در مباحثات علمی طباطبائی و [[هانری کربن]]، یکی از مترجمین مطالب آنها بوده است.<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 131.</ref> نصر 5 سال را در درسهای اسفار قزوینی شرکت کرد و از قزوینی به عنوان بهترین و برجسته ترین استاد اسفار یاد می کند.<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 134.</ref> همچنین نصر برخی متون عرفانی مانند الانسان الکامل اثر عبدالکریم جیلی و حکایت الهی خاص و عام اثر خود الهی قمشه ای را نزد [[مهدی الهی قمشه ای|الهی قمشه ای]] خواند و اشارات ابن سینا و و شرح اشارات خواجه نصیر را نزد [[جواد مصلح]] آموخت.<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 135.</ref>

# از سال ۱۹۶۸ (۱۳۴۷ش.) تا ۱۹۷۲ (۱۳۵۱ش.) رئیس دانشکده و مدتی نیز معاون آموزش دانشگاه تهران.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 21.</ref>

# ۱۹۷۲ (۱۳۵۱ش.): ریاست دانشگاه آریامهر [= [[دانشگاه صنعتی شریف|صنعتی شریف]] کنونی].<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 21.</ref>

# ۱۹۷۳ (۱۳۵۲ش.): تأسیس انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران، با ریاست عالیه ملکه ایران.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 21.</ref>  

# عضویت در بسیاری از شوراها و انجمنهای دولتی و دانشگاهی.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 22.</ref>

# سازماندهی کنگره بین المللی در تعلیم و تربیت اسلامی، در سال 1977 در مکه، با همکاری برخی از اندیشمندان مسلمان کشورهای دیگر.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 22.</ref>

# رئیس هیئت مدیره شورای منطقه‌ای توسعه.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 26.</ref>

# عضو فعال «انجمن بین المللی فلسفه» در پاریس.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 28.</ref>

# ۱۹۷۸: سرپرست دفتر ویژه فرح پهلوی.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 28.</ref>

# عضو شورای عالی فرهنگ<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 105.</ref>

# عضو شورای عالی آموزش<ref>در جست و جوی امر قدسی، ص 105.</ref>

# رئیس مرکز مطالعات اسلام و روابط مسلمانان-مسیحیان، وابسته به کالج سالی اُکس در برمینگهام (1990)<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 31.</ref>

نصر در ششم ژانویه۱۹۷۹ (۱۶ دی ۱۳۵۷)، به همراه همسر و دخترش، به لندن رفت تا از آنجا به عنوان رئیس دفتر ملکه ایران، به نمایندگی از ایران، برای افتتاح نمایشگاه هنر ایرانی در توکیو به ژاپن رود. اما با به تأخیر افتادن نمایشگاه، و وقوع انقلاب اسلامی در ایران، وی نه به ژاپن رفت و نه به ایران بازگشت، بلکه به آمریکا رفت و نخست، در دانشگاه یوتا به عنوان استاد مهمان برجسته مشغول به کار شد.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، صص 28-29؛ در جست و جوی امر قدسی، تهران: نشر نی، 1393، صص 190-192.</ref> در ادامه وی به دانشگاه تمپل رفت و به مدت پنج سال (از ۱۹۷۹تا ۱۹۸۴) در آنجا به فعالیت پرداخت.<ref>در جست و جوی امر قدسی، صص 195-196.</ref>

سرانجام، در سال ۱۹۸۴ استاد مطالعات اسلامی دانشگاه جورج واشنگتن شد که در این دانشگاه واحدهای زیادی را در مطالعات اسلامی، دینی و تطبیقی برای دانشجویان لیسانس و فوق لیسانس تدریس کرده است. در خلال این سالها، در دانشگاهها و مؤسسات بسیاری در داخل آمریکا و دیگر نقاط جهان سخنرانی کرده است.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 31.</ref>

نصر در محافل دانشگاهی آمریکا به عنوان فیلسوفی سنت‌گرا و مفسر و مدافع برجسته «[[حکمت جاویدان]]» شناخته می شود. بخش عمده آثار و مطالعات عقلانی او در آمریکا به این حوزه و نیز به موضوعات ادیان تطبیقی، فلسفه و گفتگوی ادیان مربوط می شود.<ref>موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، ص 30.</ref>

به عقیدۀ نصر امر قدسی تغذیه کنندۀ سنت، علم، عقل، رمز، سلوک، ذوق و قلب است. نصر مفاهیمی مانند امر قدسی، مابعدالطبیعه، دین، سنت، و حکمت خالده را در یک منظومه به عنوان جوهر هستی و مرتبط با حق مطلق قلمداد می‌کند. به نظر او امر قدسی مبدا هر آن چیزی است که در هستی مشاهده می‌شود. جوهر امر قدسی، ذات حق است که خود، مطلق بوده و در تمام سنت‌ها، رفتارها و طبیعت جاری است. مدرنیته با غیردینی ساختن طبیعت و انسان، نشانه‌های خدا را نه تنها از میان برمی دارد، بلکه برای آنها جانشین تعبیه می‌کند.

برای فهم بهتر معنای سنت، نصر نسبت آن را با دین بررسی می‌کند. سنت از لحاظ مفهومی با انتقال و دین در ریشه با معنای تسلیم مرتبط است. بنابراین دین را می‌توان خاستگاه و مبدا ملکوتی سنت دانست که از طریق وحی، حقایق و اصولی را اعلام کرده و تاثیرات آنها سنت را به وجود آورده است اما معنای تام سنت هم تبعات و هم منبع و خاستگاه آن را شامل می‌شود. پس سنت مفهومی است اعم از دین<ref>نصر، معرفت و امر قدسی، ص۶۲</ref> اما هنگامی که دین به معنای چیزی به کار رود که از آن «‌منبع‌» فرود می‌آید، در آن صورت دین می‌تواند به عنوان قلب سنت دانسته شود.<ref>نصر، معرفت و امر قدسی، ص۶۳</ref>

نصر با تاکید بر اهمیت و لزوم فلسفۀ تطبیقی، تطبیق میان اندیشه‌های متعلق به شرق و غرب، بدون رجوع به زمینه‌های دینی را (خواه دین تاثیر مثبت گذاشته باشد و خواه منفی) به پوچی مقایسه‌ای می‌داند که میان تک نت موسیقی بدون رجوع به ملودی‌ای که بخشی از آن است انجام شود. وی با توجه به وضعیت غلبه یافتۀ جهان معاصر، یکی از مهم‌ترین اقتضائات زندگی انسان را، تفاهم در سطحی فلسفی برمی شمرد. زیرا به نظر او در هیچ دوره‌ای از تاریخ بشر، نیاز به تفاهم میان ملت‌ها به اندازۀ عصر حاضر شدید نبوده است. راه حل خروج از این وضعیت نیز به تنهایی نه در شرق است و نه در غرب بلکه در گفتگو و مفاهمۀ میان این دو است.<ref>قدمیاری، شرایط فلسفۀ تطبیقی، ص۵-۱</ref>

نصر برای تعلیم و تربیت، جایگاه ویژه‌ای قائل است و بنابراین معتقد است هر شخصی قادر به انجام آن نیست. معلمی به دو عامل استعداد و علاقه نیاز دارد.<ref>نصر، در جست وجوی امر قدسی، ص۱۱۳</ref> وی با انتقاد از نظام آموزشی پاره پاره به ویژه در غرب، نظام آموزشی کامل را نظامی مناسب دانسته و بنابراین از احیای نظام آموزشی سنتی اسلامی که مانند همۀ نظام‌های سنتی مبتنی بر ملاحظۀ همۀ عوامل با یکدیگر (پرورش ذهن و اندیشه و جسم) است، پشتیبانی می‌کند. در این شیوۀ تعلیم و تربیت، رابطۀ معلم و شاگرد بسیار انسانی و نزدیک است و پرورش نفس و ذهن، عوامل اخلاقی و حتی جسمانی و نیز فکری همه به یک اندازه مورد توجه قرار می‌گیرند. درحالیکه به باور وی امروزه، تعلیم و تربیت جدید کاملا از اخلاق جدا افتاده است.<ref>نصر، در جست وجوی امر قدسی، ص۱۱۵</ref> امروزه حکمت، یعنی معرفتی که انسان را به کمال می‌رساند و کل وجود او را در برمی گیرد، فراموش شده است.<ref>نصر، در جست وجوی امر قدسی، ص۱۱۷</ref>

دکتر نصر با توجه به نظریۀ سنت گرایی خود، به‌اندیشۀ [[مهدویت]] توجه ویژه‌ای کرده است. او معتقد است منجی مصلح، مصداق انسان کامل است که در آینده و زمان مناسب، با مداخلۀ الهی ظهور خواهد کرد و کامل‌ترین جامعه را تشکیل خواهد داد. وی معتقد است اسلام برخلاف [[مسیحیت]]، وظیفۀ [[حضرت مهدی (عج)]] و [[مسیح(ع)]] را هم بستۀ یکدیگر و ظهور هر دوی ایشان را بخشی از سلسله رویدادهای عظیم اخروی [[(قیامت)]] می‌داند.  

نصر نقش دین در حل بحران موجود میان رابطۀ انسان و طبیعت را حیاتی می‌داند زیرا بر این باور است که اکثر مردم در متن یک جهان بینی و تحت سیطرۀ دین زندگی می‌کنند.<ref>نصر، دین و نظم طبیعت، ص۹</ref> وی می‌گوید دوران ظهور انسان گرایی [[(اومانیسم)]] دنیوی و مطلق شدن (مطلق شدن به این معنا که امروزه انسان برای حقوق خود بر حق و حقوق خداوند و عالمی که او خلق کرده، ارجحیت قائل است) <ref>نصر، انسان و طبیعت، ص۱۲ (مقدمۀ مترجم) </ref> انسان زمینی تحت آن اندیشه، پیامدهایی جدی هم برای عالم طبیعت و هم برای تمدن‌های سنتی در پی داشته است. تمدن‌های سنتی مغلوب این نوع انسان نوین شدند که برای سلطه‌اش بر طبیعت و نیروهای آن، با اهداف مختلف، هیچ قید و بند دینی نداشت. بدین ترتیب در غرب در قرن هفده دیگر شناخت دینی دربارۀ طبیعت مشروعیتی نداشت.<ref>نصر، دین و نظم طبیعت، ص۱۱</ref> و این شرایط و تفکر که تاکنون ادامه پیدا کرده، منجر به بحران بی‌سابقه‌ای شده که احیات کل زمین را تهدید می‌کند.<ref>نصر، انسان و طبیعت، ص۱۲ (مقدمۀ مترجم) </ref>

نصر با تاکید بر بعد معنوی و دین، بحران محیط زیست را جلوۀ بیرونی بحران درونی انسان‌هایی می‌داند که چون از «‌آسمان‌» به خاطر «‌زمین‌» روی برتافته ند، اینک در آستانۀ تخریب زمین قرار گرفته‌اند. راه حل، تولد دوبارۀ انسان به مثابه انسان سنتی و پل میان زمین و آسمان است که عالم طبیعت را بار دیگر به صورت قلمروی مقدس که نیروهای خلاق الهی را منعکس می‌سازد، متصور شود. باید معرفت دینی دربارۀ طبیعت، جهان شناسی‌های سنتی و علوم مقدسی را که در بسیاری از نواحی غیر غربی محفوظ مانده، حیاتی دوباره بخشید و در عین حال میراث خود سنت غربی در این حوزه را نیز به صورتی جدی احیا کرد.<ref>نصر، دین و نظم طبیعت، ص۱۵-۱۴</ref>

دیدگاه نصر در قلمروی سیاست، برخلاف سایر حوزه‌ها، ناهمگون است و خود او گاهی صریحا، توجه خویش را به‌اندیشۀ سیاسی رد می‌کند. نظریات سیاسی او به دو موضوع «‌رابطۀ دین و سیاست‌» و «‌نظریۀ سلطنت دینی‌» اختصاص دارد. او در سه کتاب قلب اسلام، در جست وجوی امر قدسی و جوان مسلمان و دنیای متجدد به این مباحث پرداخته است. سلطنت و خلافت و مشارکت و دموکراسی، مفاهیم کلیدی در نظام سیاسی نصر هستند. نصر بر جدا نبودن دین از سیاست و تمام حوزه‌های بشری تاکید می‌کند.  

{{پانویس2}}

* موریس، زیلان، شرح حال، احوال و آثار دکتر سیدحسین نصر، در: نصر، سید حسین، سنت عقلانی اسلامی در ایران، ترجمه سعید دهفانی، تهران: قصیده سرا، 1383ش.

* در جست‌وجوی امر قدسی: گفت‌وگوی رامین جهانبگلو با سیدحسین نصر، ترجمه سید مصطفی شهرآیینی، تهران: نشر نی، 1393ش.

* نصر، سید حسین،انسان و طبیعت(بحران معنوی انسان متجدد)، ترجمه: دکتر عبدالرحیم گواهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1379ش.

* نصر، سید حسین، گلشن حقیقت، ترجمه: انشاءالله رحمتی، تهران، نشر سوفیا، چاپ اول، 1388ش.

* نصر، سید حسین، در جست و جوی امر قدسی؛ گفت و گوی رامین جهانبگلو با سید حسین نصر، ترجمه: سید مصطفی شهدآیینی، تهران، نشر نی، چاپ دوم، 1385ش.

* نصر، سید حسین، دین و نظم طبیعت، ترجمه: انشاءالله رحمتی، تهران، شرکت سهامی کتاب های جیبی با همکاری موسسه انتشارات فرانکلین، چاپ سوم، 1354ش.

* نصر، سید حسین، معرفت و امر قدسی، ترجمه فرزاد حاجی میرزایی، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز، چاپ اول، 1380ش.

* محمدی، عبدالله، نصر، سنت، تجدد ؛ بررسی زندگی و افکار سید حسین نصر، تهران، انتشارات کانون اندیشه ی جوان، چاپ اول، 1391ش.

* نصر، سید حسین، ترجمه: فرزانه قدمیاری، شرایط فلسفه تطبیقی، فصلنامه نقد کتاب کلام، فلسفه، عرفان ، شماره 3 و 4، پاییز و زمستان 1393ش.

* نصر، سید حسین،ترجمه: منوچهر دین پرست، انسان سنتی، انسان مدرن و بحران محیط زیست، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 27، خرداد 1387ش.

* نصر، سید حسین، ترجمه: محمد رضا ابوالقاسمی،زیباشناسی اسلامی، زیباشناخت، شماره 22، نیم سال اول 1390ش.

* نصر، سید حسین، ترجمه: رحیم قاسمیان، اسلام و موسیقی، عصر آدینه، شماره 5 و 6، بهار-زمستان 1389ش.