کاربر ناشناس
حرز: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
كثرت حرزها نیز چشمگیر است. به [[پیامبر(ص)]] و همسرش [[خدیجه]] و دخترش فاطمه زهرا(س) و هریك از امامان معصوم حرزهایى منسوب است.<ref>براى نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص14ـ64؛ مجلسى، 1403، ج 91، ص 208ـ371</ref> نامدارترین حرزها عبارت‌اند از: | كثرت حرزها نیز چشمگیر است. به [[پیامبر(ص)]] و همسرش [[خدیجه]] و دخترش فاطمه زهرا(س) و هریك از امامان معصوم حرزهایى منسوب است.<ref>براى نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص14ـ64؛ مجلسى، 1403، ج 91، ص 208ـ371</ref> نامدارترین حرزها عبارت‌اند از: | ||
# حرز ابی دَجانَه انصارى براى دفع جن و سحر. این حرز كه راویان [[اهل سنّت]] آن را نقل كرده‌اند<ref>براى نمونه رجوع کنید به ابن‌جوزى، ج 3، ص 168؛ فتنى، ص 211</ref> در سده‌هاى اخیر به مجموعه‌هاى حدیثى [[شیعه]] نیز راه یافته است،<ref>رجوع کنید به مجلسى، 1403، ج 91، ص 220ـ224</ref> اما حدیث‌شناسان اهل سنّت متفقآ این حدیث را برساخته ارزیابى كرده و موسى انصارى، راوى حدیث مزبور، را صحابى ساختگى معرفى كرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌جوزى، همانجا؛ ذهبى، ج 4، ص 429؛ ابن‌حجر عسقلانى، ج 6، ص 305</ref> | # حرز [[ابی دجانه انصاری|ابی دَجانَه انصارى]] براى دفع جن و سحر. این حرز كه راویان [[اهل سنّت]] آن را نقل كرده‌اند<ref>براى نمونه رجوع کنید به ابن‌جوزى، ج 3، ص 168؛ فتنى، ص 211</ref> در سده‌هاى اخیر به مجموعه‌هاى حدیثى [[شیعه]] نیز راه یافته است،<ref>رجوع کنید به مجلسى، 1403، ج 91، ص 220ـ224</ref> اما حدیث‌شناسان اهل سنّت متفقآ این حدیث را برساخته ارزیابى كرده و موسى انصارى، راوى حدیث مزبور، را صحابى ساختگى معرفى كرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌جوزى، همانجا؛ ذهبى، ج 4، ص 429؛ ابن‌حجر عسقلانى، ج 6، ص 305</ref> | ||
# [[دعای سیفی|حرز یمانى]]، مشهور به دعاى سَیفى، یكى از حرزهاى منسوب به [[امام علی |علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام]] است. این حرز، كه از آن با عنوان «دعاى یمانى» هم یاد شده،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص 137</ref> با اسانید و متون متفاوت روایت شده است.<ref>رجوع کنید به همان، ص 137ـ153؛ مجلسى، 1403، ج 92، ص240ـ259</ref> بر این حرز، كه نام آن همواره بر زبان ایرانیان به ویژه شاعران فارسی‌گو جارى بوده است،<ref>براى نمونه رجوع کنید به حافظ، ص 59</ref> شرحهایى هم نگاشته‌اند. در این شرحها شارحان درباره مقدمات و آداب به‌كار بستن دعاى مزبور و سند و متن آن سخن گفته‌اند.<ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، ج 6، ص190، ج 12، ص 235، ج 16، ص 303</ref> | # [[دعای سیفی|حرز یمانى]]، مشهور به دعاى سَیفى، یكى از حرزهاى منسوب به [[امام علی |علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام]] است. این حرز، كه از آن با عنوان «دعاى یمانى» هم یاد شده،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص 137</ref> با اسانید و متون متفاوت روایت شده است.<ref>رجوع کنید به همان، ص 137ـ153؛ مجلسى، 1403، ج 92، ص240ـ259</ref> بر این حرز، كه نام آن همواره بر زبان ایرانیان به ویژه شاعران فارسی‌گو جارى بوده است،<ref>براى نمونه رجوع کنید به حافظ، ص 59</ref> شرحهایى هم نگاشته‌اند. در این شرحها شارحان درباره مقدمات و آداب به‌كار بستن دعاى مزبور و سند و متن آن سخن گفته‌اند.<ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، ج 6، ص190، ج 12، ص 235، ج 16، ص 303</ref> | ||
# «[[رقعة الجیب|رُقْعَةُ الجَیب]]» نیز حرزى منسوب به امام [[امام رضا|علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام]] است، كه چون كنیزك [[حمید بن قحطبه طائی|حُمَیدبن قحطبه]] به هنگام شستن جامه امام آن را در جیب وى یافته، به این‌نام خوانده شده است.<ref>ابن‌بابویه، 1363ش، ج 2، ص 138؛ ابن‌طاووس، 1414، ص 49</ref> | # «[[رقعة الجیب|رُقْعَةُ الجَیب]]» نیز حرزى منسوب به امام [[امام رضا|علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام]] است، كه چون كنیزك [[حمید بن قحطبه طائی|حُمَیدبن قحطبه]] به هنگام شستن جامه امام آن را در جیب وى یافته، به این‌نام خوانده شده است.<ref>ابن‌بابویه، 1363ش، ج 2، ص 138؛ ابن‌طاووس، 1414، ص 49</ref> | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
==انتساب یا عدم انتساب حرزها به ائمه(ع)== | ==انتساب یا عدم انتساب حرزها به ائمه(ع)== | ||
داورى درباره حرزها و درستى و نادرستى انتساب آنها به معصومان | داورى درباره حرزها و درستى و نادرستى انتساب آنها به [[معصومان |معصومان علیهم‌السلام]]، به بررسى دقیق حدیث‌شناختى یك‌یك آنها از حیث اتصال و انقطاع اسانید و وثاقت و عدم وثاقت راویان نیاز دارد. از پاره‌اى از احادیث متضمن حرزها، از نظر سند، انتقاد شده است.<ref>براى نمونه رجوع کنید به مجلسى، 1363ش، ج 12، ص 436ـ443؛ همو، 1406ـ1407، ج 9، ص 117</ref> گفتنى است كه گاهى یك حرز و سبب ورود آن، به دو امام نسبت داده شده است. مثلاً، حرزى از [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی‌بن جعفر علیه‌السلام]] نقل شده و گفته شده است كه امام وقتى آن را خواند كه او را در گودالى پیش درندگان انداخته بودند،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص 291؛ مجلسى، 1403، ج 91، ص 327ـ331</ref> اما همان حرز و سبب ورود آن، به [[امام رضا |امام علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام]] هم نسبت داده شده است<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص 298؛ مجلسى، 1403، ج 91، ص 349ـ354</ref> | ||
حرزهایى هم وجود دارد كه نه تنها فاقد اِسنادند، بلكه به هیچ‌یك از پیشوایان معصوم علیهم‌السلام منسوب نیستند. این قبیل حرزها صرفاً به خط یكى از عالمان دینی‌اند و در بخش ادعیه جوامع حدیثى چون [[بحارالانوار]]<ref>براى نمونه رجوع کنید به ج 91، ص 366ـ371</ref> و احیاناً در دیگر كتاب هاى ادعیه به ثبت رسیده‌اند؛ بنابراین، اعتماد بر اغلب این حرزها از باب عمل به قاعده «تسامح در ادّله سنن» و عمل به مضمون «اخبارُ مَنْ بَلغَ» خواهد بود.<ref>رجوع کنید به مجلسى، 1363ش، ج 8، ص 112ـ 119</ref> | |||
==جواز و عدم جواز آویختن حرز== | ==جواز و عدم جواز آویختن حرز== | ||
درباره جواز و عدم جواز آویختن حرز، از روایات منقول از پیشوایان معصوم مستفاد می‌شود كه آویختن چیزهایى كه در آن قرآن یا ذكر خدا باشد و از آنها بوى | درباره جواز و عدم جواز آویختن حرز، از روایات منقول از پیشوایان معصوم مستفاد می‌شود كه آویختن چیزهایى كه در آن [[قرآن]] یا ذكر خدا باشد و از آنها بوى [[شرک]] به مشام نرسد [[مباح]] است؛<ref>حمیرى، ص110ـ111؛ مجلسى، 1403، ج92، ص4ـ6؛ قس جوهرى، ذیل «تمم»</ref> بنابراین، اینكه سنّت آویختن حرز از رسوم [[جاهلیت]] و درنتیجه [[حرام]] دانسته شده،<ref>رجوع کنید به مباركفورى، ج 9، ص 356</ref> قاعدتاً ناظر به رفتارهایى شبیه به آویختن تَمیمه و امثال آن است. | ||
==ادعیه حُجُب== | ==ادعیه حُجُب== | ||
به جز حرزها، آیات و ادعیه و اذكارى نیز در | به جز حرزها، آیات و ادعیه و اذكارى نیز در كتاب هاى [[حدیث]] و ادعیه آمده است كه آنها را «حُجُب» (جمعِ حجاب) یا «ادعیه حُجُب» یا «اَحْجِبه» و «احتجابات» خوانده‌اند.<ref>براى نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص 354ـ362؛ مجلسى، 1403، ج 91، ص 372ـ406</ref> این عناوین از آیات 45 و 46 [[سوره اسراء]] و نیز از متون برخى از همین ادعیه گرفته شده‌اند. این حجابها دقیقاً كاركرد حرز را دارند و از این‌رو، به خواندن آنها، هنگامى كه بیم خطرى برود، سفارش شده است.<ref>براى نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، 1414، ص 261، 354ـ362؛ مجلسى، 1403، ج 91، ص372ـ 406</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||