حبیب نجار: تفاوت میان نسخه‌ها

نسب او را، به اختلاف، حبیب‌بن اَبریا، حبیب‌بن مرى و حبیب‌بن اسرائیل ضبط كرده‌اند.<ref>رجوع کنید به مقاتل‌بن سلیمان، ج ۳، ص ۵۷۷؛ طبری، جامع، ج ۲۲، ص ۱۰۲؛ ثعلبی، قصص‌الأنبیاء، ص ۳۶۵</ref>{{سخ}}

شغل هاى گوناگونى چون ریسمان‌بافى و كفاشى براى او ذكر شده،<ref>رجوع کنید به طبری، جامع، همانجا؛ ماوردی، ج ۵، ص ۱۳؛ سیوطی، ج ۵، ص ۲۶۱</ref> گرچه حرفه وى در بیشتر منابع نجّارى و لقبش نجّار است و گفته‌اند چون پیش از [[ایمان]] آوردن بت‌تراش بوده است<ref>رجوع کنید به مقدسی، ج ۳، ص ۱۳۰؛ زمخشری، ج ۴، ص ۱۰</ref> او را با این لقب خوانده‌اند.<ref>برای تفصیل بیشتر رجوع کنید به بوسه، ص ۱۷۱-۱۷۲</ref>درباره زندگى زاهدانه و رفتارهاى عابدانه وى مطالب اندكى در منابع آمده است.<ref>براى نمونه رجوع کنید به ثعلبى، قصص‌الأنبیاء، همانجا</ref>

نام حبیب نجّار صریحاً در [[قرآن]] نیامده، اما در منابع اسلامى، ضمن نقل ماجراى «اصحاب‌القریة»<ref>رجوع کنید به یس: ۱۳۲۹</ref> به نام وى اشاره شده است. بنابر این آیات، پس از اینكه اصحاب قریه دو رسولى را كه براى دعوت آنان به [[توحید]] آمده بودند، تكذیب می‌كنند، مردى شتابان از دور دست شهر می‌آید و مردم را به پیروى از رسولان فرا می‌خواند و ایمان خود را به پروردگار آشكار می‌سازد. پس از مرگ وى، قوم او با صیحه‌اى هلاك می‌گردند. در منابع اسلامى، این مرد مؤمن حبیب نجّار دانسته شده است.

در تفاسیر و تواریخ اسلامى این داستان با تفصیل بیشتر و گاه با اختلافاتى نقل شده است. بر این اساس، [[حضرت عیسی|عیسى علیه‌السلام]] دو تن از [[حواریون]] خود را به [[انطاكیه]] ـ كه در [[قرآن]] «القَرْیة» خوانده شده است ـ می‌فرستد. فرستادگان عیسى در حوالى شهر با چوپان پیرى روبه‌رو می‌شوند و او را به پرستش [[خدا]] و دین عیسى علیه‌السلام دعوت می‌كنند. چوپان از آنان درخواست [[معجزه]] می‌كند و ایشان پسر بیمار او را شفا می‌دهند و پیرمرد ـ كه همان حبیب نجّار است ـ به گفته‌هاى آنان ایمان می‌آورد. دلایل دیگرى نیز براى ایمان آوردن حبیب نقل شده است، از جمله اینكه رسولان، پسر او را كه هفت روز از مرگش می‌گذشت زنده كردند و دیگر اینكه خودِ حبیب را كه به جذام مبتلا بود شفا دادند. فرستادگان پس از ورود به انطاكیه، به دستور پادشاه زندانى می‌شوند. عیسى رسول سومى را به یاریشان می‌فرستد و آنان در حضور پادشاه معجزاتى از خود نشان می‌دهند، اما پادشاه و اطرافیان او ـ بنابه قولى ـ تصمیم به قتل رسولان می‌گیرند. حبیب نجّار هنگامی‌كه از این خبر آگاه می‌شود، شتابان خود را به منكران می‌رساند و آنان را به پذیرش یگانه‌پرستى و [[معاد]] دعوت می‌كند، اما مردم به او حمله می‌كنند و او را به طرز فجیعى به قتل می‌رسانند.<ref>برای نمونه گزارشهای منابع تفسیری و تاریخی از این ماجرا رجوع کنید به مقاتل‌بن سلیمان، ج ۳، ص ۵۷۵ ۵۷۷؛ طبری، تاریخ، ج ۲، ص ۱۸۲۱؛ مسعودی، ج ۱، ص ۷۴؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ج ۸، ص ۱۲۴۱۲۵</ref>

در منابع تفسیرى و روایى، از حبیب نجّار و [[ایمان]] وى تجلیل شده است. اگر چه به نوشته برخى منابع، وى پیش از ایمان به رسولان، [[شرک|مشرك]] بوده است و حتى گفته‌اند هفتاد سال بت می‌پرستیده است،<ref>رجوع کنید به مقاتل‌بن سلیمان، ج ۳، ص ۵۷۶؛ قرطبی، ج ۱۵، ص ۱۸</ref> ولى عده‌اى وى را در زمره كسانى چون [[ورقه بن نوفل|ورقةبن نوفل]]، [[بحیرا]] و [[قیس‌ بن ساعده]] شمرده‌اند كه پیش از [[بعثت]] [[پیامبر اكرم|پیامبر اكرم(ص)]] به او ایمان داشته‌اند،<ref>رجوع کنید به بغوی، ج ۱، ص ۷۹؛ فخررازی، ج ۳، ص ۱۰۴</ref> چنان‌كه تصریح شده حبیب نجار ششصد سال پیش از ظهور [[اسلام]]، به حضرت محمد(ص) [[مؤمن]] بوده است.<ref>قرطبى، همانجا</ref> براساس حدیثى نبوى، حبیب نجّار ـ كه از او با لقب مؤمن آل‌یس یاد شده است ـ به همراه [[حزقیل]] (ملقب به مؤمن آل‌فرعون) و [[حضرت على|حضرت على(ع)]] كسانی‌اند كه حتى لحظه‌اى به خدا [[کفر|كافر]] نشدند.<ref>رجوع کنید به ثعلبی، قصص‌الأنبیاء، ص ۳۶۶؛ طبرسی، ج ۸، ص ۶۵۹</ref> در احادیث دیگرى از پیامبر اكرم، حبیب نجّار از صدیقان، مقربان الهى و اهل [[بهشت]] و یكى از مصادیق «ثُلَّةٌ من الاَوَّلین»<ref>واقعه: 13</ref> معرفى شده است.<ref>رجوع کنید به مقاتل‌بن سلیمان، ج ۳، ص ۵۷۸؛ کوفی، ص ۳۵۴، ۴۶۵؛ ابن‌بابویه، ص ۳۸۵؛ نیز رجوع کنید به مجلسی، ج ۱۳، ص ۵۸، ج ۱۴، ص ۲۷۳۲۷۴</ref>

در منبعى متقدم، محل دفن حبیب نجّار بازار [[انطاكیه]] ذكر شده است،<ref>رجوع کنید به مقدسی، ج ۳، ص ۱۳۰۱۳۱؛ نیز رجوع کنید به هروی، ص ۱۷؛ یاقوت حموی، ج ۱، ص ۳۸۷</ref> اما به گزارش منابع جدید، مقبره وى در مشرق انطاكیه، در دامنه كوه سلبیوس، كه جبل حبیب نجّار نامیده می‌شود، قرار دارد.<ref>رجوع کنید به د. اسلام، چاپ دوم، ذیل مادّه؛ بوسه، ص ۱۵۷</ref> در خیابان اصلى انطاكیه نیز مسجدى به نام حبیب نجّار هست كه ابتدا كلیساى جامع انطاكیه بوده و در دوره اسلامى، [[مسجد]] شده است.<ref>بوسه، ص ۱۵۶</ref> در منبعی قدیمی نیز از وجود این مسجد خبر داده شده است.<ref>رجوع کنید به ابن‌عبدربّه، ج ۶، ص ۲۶۸</ref> همچنین در یكى از تراجم نسبتآ متأخر، از قریه‌اى به نام سیدى حبیب نجّار سخن گفته شده است.<ref>رجوع کنید به محبی، ج ۲، ص ۱۴۰</ref> در انطاكیه امروزى قریه‌اى به این نام وجود ندارد، اما ناحیه هم‌جوار مسجد حبیب نجّار، داربوس نام دارد كه شاید همان قریه باشد.<ref>بوسه، ص ۱۵۷</ref>

براى یافتن پیشینه تاریخى ماجراى حبیب نجّار در منابع مسیحى، به‌ویژه در [[عهد جدید]]، تلاش هایى شده است. گاهى حبیب نجّارِ منابع اسلامى را با یكى از پیامبران عهد جدید به نام آغابوس<ref>درباره او رجوع کنید به کتاب اعمال رسولان، ۱۰:۲۱۱۱</ref> یكى دانسته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به بلاغی، ج ۶، ص ۱۲؛ برای رد این نظر رجوع کنید به د. اسلام، همانجا</ref> همچنین در برخی منابع، به قرابت معنایی نام تئوفیلس (به معنای دوستدار خدا)، که در عهد جدید آمده،<ref>رجوع کنید به انجیل لوقا، ۳:۱</ref> با نام حبیب نجّار توجه شده است<ref>رجوع کنید به کاشانی، ج ۷، ص ۴۷۷، پانویس؛ بوسه، ص ۱۵۹</ref> اما براساس توضیحات مفسران مسیحى عهد جدید، تطبیق این دو فرد صحیح به نظر نمی‌رسد.<ref>رجوع کنید به بروس، ص ۱۲۱۳؛ دانشنامه معیار کتاب مقدّس، ذیل "Theophilus"؛ بوسه، ص ۱۵۸۱۵۹</ref> علاوه بر این، گفته شده که حبیب نام چند تن از شهدای مسیحی بوده است.<ref>بوسه، ص ۱۷۰</ref>