پرش به محتوا

دحو الارض: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۷ اوت ۲۰۱۸
جز
تمیزکاری
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز (تمیزکاری)
خط ۷: خط ۷:


== تاریخ دحوالارض و وقایع آن==
== تاریخ دحوالارض و وقایع آن==
به گزارش روایات و کتاب‎های فقهی، تاریخ دحوالارض روز بیست و پنجم [[ذیقعده]] و [[روزه]] آن روز [[مستحب]] است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۶۶۹؛ طوسی، بی‎تا،النهایة، ص۱۶۹</ref> به گزارش برخی منابع کهن وقوع دحو الارض بنابر سالشمار شمسی، در مهرماه روی داده است.<ref>بیرونی، الآثار الباقیه، ۱۳۸۰ش، ص۲۷۳.</ref>در  
به گزارش روایات و کتاب‎های فقهی، تاریخ دحوالارض روز بیست و پنجم [[ذیقعده]] است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۶۶۹؛ طوسی، بی‎تا، النهایة، ص۱۶۹.</ref> به گزارش برخی منابع کهن وقوع دحو الارض بنابر سالشمار شمسی، در مهرماه روی داده است.<ref>بیرونی، الآثار الباقیه، ۱۳۸۰ش، ص۲۷۳.</ref> در مطابق برخی روایات در این روز اتفاقاتی در رابطه با برخی [[پیامبران]] بزرگ واقع شده است. این وقایع عبارتند از:
مطابق برخی روایات در این روز اتفاقاتی در رابطه با برخی [[پیامبران]] بزرگ واقع شده است.
*نزول نخستین رحمت آسمانی بر [[آدم(ع)]]<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۴۲.</ref>.
 
*نشستن [[کشتی نوح]] بر کوه جودی<ref>طوسی، مصباح المتهجد،۱۴۱۱ق، ص۸۲۰.</ref>
این وقایع عبارتند از:
*تولد [[حضرت ابراهیم]] و [[عیسی بن مریم]] در شب بیست و پنجم [[ذیقعده]]<ref>صدوق، ثواب الاعمال، ۱۳۶۸ش، ص۷۹؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۸۹؛ مقایسه کنید با طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۶۷۱ که ولادت ابراهیم را در اول ذیحجه دانسته است.</ref>
*نزول نخستین رحمت آسمانی بر [[آدم(ع)]]<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۴۲</ref>.
*نشستن [[کشتی نوح]] بر کوه جودی<ref>طوسی، مصباح المتهجد،۱۴۱۱ق، ص۸۲۰.</ref>.
*تولد [[حضرت ابراهیم]] و تولد [[عیسی بن مریم]] در شب بیست و پنجم [[ذیقعده]]<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۶۸ش، ص۷۹؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۸۹؛ قس طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۶۷۱ که ولادت ابراهیم را در اول ذیحجه دانسته است.</ref>.


== قرآن ==
== قرآن ==
در آیات [[قرآن]] چگونگی دحو الارض و زمان و مکان آغاز آن بیان نشده است. تنها در آیه سی‌ام [[سوره نازعات]]{{متن قرآن|''' وَالْأَرْ‌ضَ بَعْدَ ذَٰلِک دَحَاهَا'''|ترجمه= و پس از آن، زمین را با غلتانیدن گسترد|سوره=[[سوره نازعات|نازعات]]|آیه=۳۰}} {{یادداشت| دَحا از ماده «د ح و»، صیغه مفرد مذکر غایبِ فعلِ ماضی آن از باب «فَعَلَ یفعُلُ»}}، به آن اشاره شده و برای آن قید «بعد ذلک»(به معنای «پس از آن»)آمده است.
در آیات [[قرآن]] چگونگی دحو الارض و زمان و مکان آغاز آن بیان نشده است. تنها در آیه سی‌ام [[سوره نازعات]]{{متن قرآن|''' وَالْأَرْ‌ضَ بَعْدَ ذَٰلِک دَحَاهَا'''|ترجمه= و پس از آن، زمین را با غلتانیدن گسترد|سوره=[[سوره نازعات|نازعات]]|آیه=۳۰}} {{یادداشت| دَحا از ماده «د ح و»، صیغه مفرد مذکر غایبِ فعلِ ماضی آن از باب «فَعَلَ یفعُلُ»}}، به آن اشاره شده و برای آن قید «بعد ذلک»(به معنای «پس از آن»)آمده است.


[[تفسیر قرآن|مفسران]] درباره مقصود از این قید اختلاف نظر دارند و [[طبری]] به این اختلاف اشاره کرده است. به نوشته وی برخی از مفسران کلمه «بعد» را به معنای اصلی آن، که خلاف «قبل» است، دانسته و معتقدند که گسترش زمین پس از آفرینش آسمان بوده است. در مقابل، گروهی دیگر «بعد ذلک» را به معنای «مع ذلک» گرفته و گفته‌اند که زمین پیش از آسمان آفریده و گسترده شده است.<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن (تفسیر الطبری)،‌دار المعرفة، ج۳۰، ص۲۹.</ref> طبری روایتی از [[ابن عباس]] را سازگار با ظاهر آیه می‎داند. این روایت میان آفرینش(خلق) زمین و گسترشِ (دحو) آن تفاوت گذاشته و خلقت آسمان را پس از آفرینش زمین و پیش از گستردن دانسته است.<ref>طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن (تفسیر الطبری)،‌دار المعرفة، ج۳۰، ص۲۹.</ref> طبری در تاریخ الامم و الملوک نیز ضمن آوردن همین مباحث، دلیل پذیرش این سخن را کاربرد اهل زبان دانسته و می‌گوید در زبان عربی، «بعد» متضاد «قبل» است و به معنای «مع» نیست. و ملاک معنا کردن کلمات همین کاربرد اهل زبان است<ref>طبری، تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، ج۱، ص۴۹.</ref>.
[[تفسیر قرآن|مفسران]] درباره مقصود از این قید اختلاف نظر دارند و [[طبری]] به این اختلاف اشاره کرده است. به نوشته وی برخی از مفسران کلمه «بعد» را به معنای اصلی آن، که خلاف «قبل» است، دانسته و معتقدند که گسترش زمین پس از آفرینش آسمان بوده است. در مقابل، گروهی دیگر «بعد ذلک» را به معنای «مع ذلک» گرفته و گفته‌اند که زمین پیش از آسمان آفریده و گسترده شده است.<ref>طبری، جامع البیان،‌ دار المعرفة، ج۳۰، ص۲۹.</ref> طبری روایتی از [[ابن عباس]] را سازگار با ظاهر آیه می‎داند. این روایت میان آفرینش(خلق) زمین و گسترشِ (دحو) آن تفاوت گذاشته و خلقت آسمان را پس از آفرینش زمین و پیش از گستردن دانسته است.<ref>طبری، جامع البیان،‌ دار المعرفة، ج۳۰، ص۲۹.</ref> طبری در تاریخ الامم و الملوک نیز ضمن آوردن همین مباحث، دلیل پذیرش این سخن را کاربرد اهل زبان دانسته و می‌گوید در زبان عربی، «بعد» متضاد «قبل» است و به معنای «مع» نیست. و ملاک معنا کردن کلمات همین کاربرد اهل زبان است.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت، ج۱، ص۴۹.</ref>


[[فخر رازی]] ذیل آیه علاوه بر این دو نظریه، افزوده است: «دحو» گستردن محض زمین نیست، بلکه منظور نوعی گستردن است که زمین را آماده رویاندن گیاهان کند و این تنها پس از خلقت آسمان حاصل می‌شود.<ref>فخر رازی،التفسیر الکبیر،‌دار احیاء التراث العربیی، ج۳۱، ص۴۶.</ref> [[علامه مجلسی|محمدباقر مجلسی]] اشکالات وارد بر خلق و گسترش زمین را پاسخ داده است<ref>مجلسی، بحار الانوار،‌دار احیاء التراث العربی، ج۵۴، ص۲۲–۲۵.</ref> و [[روایات]] را بر آن تطبیق داده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار،‌دار احیاء التراث العربی، ج۵۴، ص۲۵–۲۱۶.</ref>.
[[فخر رازی]] ذیل آیه علاوه بر این دو نظریه، افزوده است: «دحو» گستردن محض زمین نیست، بلکه منظور نوعی گستردن است که زمین را آماده رویاندن گیاهان کند و این تنها پس از خلقت آسمان حاصل می‌شود.<ref>فخر رازی،التفسیر الکبیر،‌دار احیاء التراث العربیی، ج۳۱، ص۴۶.</ref> [[علامه مجلسی|محمدباقر مجلسی]] اشکالات وارد بر خلق و گسترش زمین را پاسخ داده است<ref>مجلسی، بحار الانوار،‌ دار احیاء التراث العربی، ج۵۴، ص۲۲–۲۵.</ref> و [[روایات]] را بر آن تطبیق داده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار،‌دار احیاء التراث العربی، ج۵۴، ص۲۵–۲۱۶.</ref>


== اعمال این روز ==
== اعمال این روز ==
در کتاب‌های ادعیه برخی اعمال عبادی برای این روز [[مستحب]] شمرده شده است:
در کتاب‌های ادعیه برخی اعمال عبادی برای این روز [[مستحب]] شمرده شده است:


* [[روزه]]
* [[روزه]].<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۶۶۹.</ref>
* [[غسل]]
* [[غسل]]
* خواندن دو رکعت نماز در وقت ظهر، در هر ركعت بعد از حمد، پنج مرتبه [[سوره شمس]] بخواند و بعد از اتمام نماز بگوید: {{عربی|لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ‏}}
* خواندن دو رکعت نماز در وقت ظهر، در هر ركعت بعد از سوره حمد، پنج مرتبه [[سوره شمس]] بخواند و بعد از اتمام نماز بگوید: {{عربی|لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ‏}}
:::سپس بگوید: {{عربی|يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ}}
:::سپس بگوید: {{عربی|يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ}}
* [[زیارت امام رضا(ع)]]<ref>ر.ک. ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۷، ج۲، ص۲۷-۲۹؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱، ص۶۷۱ – ۶۹۹</ref>،
* [[زیارت امام رضا(ع)]].<ref>ر.ک. ابن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۷، ج۲، ص۲۷-۲۹؛ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱، ص۶۷۱ – ۶۹۹</ref>
*خواندن این دعا: {{عربی|اللَّهُمَّ دَاحِيَ الْكَعْبَهِ ... }}<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱، ص۶۶۹.</ref>
*خواندن دعایی که با عبارت {{عربی|اللَّهُمَّ دَاحِيَ الْكَعْبَهِ ... }} شروع می‌شود.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱، ص۶۶۹.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۶: خط ۵۳:
*مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد، کتاب الأزمنة و الأمکنة، محقق و مصحح: منصور، خلیل عمران،‌ دار الکتب العلمیة، بیروت، لبنان، ۱۴۱۷ق.
*مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد، کتاب الأزمنة و الأمکنة، محقق و مصحح: منصور، خلیل عمران،‌ دار الکتب العلمیة، بیروت، لبنان، ۱۴۱۷ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{مناسبت‌های شیعه}}
{{مناسبت‌های شیعه}}


[[ar:دحو الأرض]]
[[ar:دحو الأرض]]