شراب‌خواری: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شراب‌خواری''' یا '''می‌گُساری''' نوشیدن هر مایع مست کننده. در [[قرآن]] و [[حدیث|روایات]] این عمل از [[گناهان کبیره]] و مورد نکوهش قرار گرفته است. در فقه اسلامی شرابخواری [[حرام]] و جرم شمرده و برای شراب‌خوار هشتاد ضربه شلاق تعیین شده است. [[فقها]] برای این عمل و مسائل مربوط به آن احکامی را بیان کرده‌اند. مفسران منع شرابخواری در قرآن را تدریجی دانسته‌اند. برای تحریم شرابخواری در روایات دلیل‌های متعدد جسمی، روحی، مادی و معنوی ذکر شده است.

شراب‌خواری، نوشیدن مایعی مست کننده را گویند.<ref>هاشمی‌ شاهرودی، فرهنگ فقه،‌ ۱۴۲۶ق، ج۴، ص۶۳۴.</ref>در [[قرآن]]<ref>سوره مائده، آیه۹۰. </ref> و [[حدیث|روایات]] این عمل را از [[گناهان کبیره]] و مورد نکوهش قرار داده‌اند.<ref>ابن بابویه، ثواب الأعمال، ۱۳۸۲ش، ص۴۷۹.</ref> در فقه اسلامی شرابخواری [[حرام]] و جرم شمرده شده است. کسانی که مرتکب این عمل شوند در قانون جزایی برای آنها مجازاتی مانند شلاق قرار داده شده است.<ref>هاشمی‌شاهرودی، فرهنگ فقه،‌ ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۴۹۳.</ref>

برخی کتب تفسیری آوردند، [[قرآن]] برای جلو گیری و منع از برخی محرمات از روش آماده‌سازیِ تدریجی استفاده کرده و در خصوص شراب­خواری نیز همین شیوه را به کار برده است؛ چرا که شراب‏خواری، قبل از ظهور [[اسلام]]، رواج داشت و به صورت یک عادت عمومی در آمده بود.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۰.</ref> از برخی مورخان نقل می‌کنند، عشق عرب جاهلی در سه چیز خلاصه می‌‏شد؛ شعر و [[خمر|شراب]] و جنگ. حتی بعد از تحریم شراب، مسألۀ ممنوعیت آن برای بعضی از مسلمانان مشکل بود، تا آنجا که می‌گفتند، هیچ حکمی بر ما سنگین‏‌تر از تحریم شراب نبود،<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۰.</ref> به همین جهت قرآن کریم از ابتدا به تحریم کامل شراب­خواری نپرداخت، بلکه مراحلی را طی کرد از جمله:

 

*'''اشاره به منکَر بودن شرابخواری'''

مفسرین آوردند اسلام نمی‌توانست بدون رعایت اصول روانی و اجتماعی شرابخواری را منع کند، بنابراین از روش تحریم تدریجی و آماده ساختن افکار و اذهان برای منع شرابخواری استفاده کرد. آنها می‌گویند خداوند نخست در بعضی از [[سوره مکی|سوره‌‏های مکی]] اشاراتی به زشتی این کار نمود، چنان که در آیه ۶۷ [[سوره نحل]] آن را به عنوان یک نوشیدنی نامطلوب و نقطه مقابل غذاهای پاکیزه مطرح می‌کند.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۰.</ref>

*'''تأکید بر غلبۀ زیان بر منافع'''

بر اساس نقل منابع تاریخی، شراب و شرابخواری، بخشی از درآمد اقتصادی مردم آن دوره را تامین می‌کرد.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۰.</ref> پس هنگامی که مسلمانان به [[مدینه]] منتقل شدند و نخستین حکومت اسلامی تشکیل شد، دومین دستور در زمینه منع شرابخواری به صورت قاطع تری نازل شد، تا افکار را برای تحریم نهایی آماده‌‏تر سازد.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۰.</ref> آیه ۲۱۹ [[سوره بقره]]، به نفع داشتن شراب اشاره می‌کند اما ضرر آن را بیش از منافش دانسته است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۰.</ref>

به نقل از برخی مفسرین پس از نزول آیه ۲۱۹ سوره بقره، قرآن کریم در آیه ۴۳ [[سوره نساء]]، کم کم به احکامی درباره شرب خمر اشاره می‌کند و [[مسلمانان]] را به پرهیز و نیاشامیدن آن تشویق می‌کند؛ خصوصا در هنگام [[نماز]]. بعضی مفسرین همچنین در تفسیر این آیه می‌گویند، این آیه بر جواز شرب خمر در غیر نماز دلالت نمی‌کند بلکه تنها در باره مستی در حال نماز سخن گفته، و در مورد غیر نماز سکوت اختیار کرده تا مرحله نهایی حکم شرب خمر برسد. <ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۳۹۶.</ref>

[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]] نقل می‌کند آخرین آیه‌ای که در قرآن برای تحریم نوشیدن شراب نازل شد، آیه ۹۰ [[سوره مائده]] است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۶، ص۱۲۰.</ref> آورده‌اند در این آیه، خداوند شراب را به ‏طور کامل و قطعی تحریم کرد، مفسرین می‌گویند اینکه خداوند شراب را در کنار بت‌ها قرار داده و آن را پلید و از رفتارهای شیطانی دانسته است نشان از حساسیت ویژه به تحریم شراب بوده<ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۷۲.</ref> و همچنین به روایات استناد کرده‌اند که شرابخوار مانند عبادت کننده بت است.<ref>عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۶۶.</ref>

برای حرمت شراب­خواری روایات متعددی وارد شده است. از جمله از [[پیامبر (ص)]] روایتی را نقل می‌کنند که ایشان ده گروه را که مرتبط با شراب و شرابخواری هستند را لعن می‌کند.<ref>ابن بابویه، ثواب الأعمال، ۱۳۸۲ش، ص۴۷۹.</ref> روایات، دلیل حرمت این عمل را جنبه‌های مختلفی اعم از ضررهای جسمی، مادی، معنوی و اجتماعی دانسته‌اند.<ref>ابن بابویه،‌ علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۶، باب۲۲۴، ح۲.</ref>از جمله:

از دلیل‌های تحریم شراب‌خواری که در روایات اشاره شده، دفع ضررهای آن است. از [[امام صادق(ع) ]] سؤال کردند چرا خداوند شرابخواری را حرام کرده است؟ وی می‌گوید، برای دفع زیان و فسادی که در آن است؛<ref>ابن بابویه،‌ علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۶، باب۲۲۴، ح۲.</ref> در روایات به مصادیقی از ضررها اشاره شده است از جمله:

 

*نور قلب و جان او از بین می‏‌رود؛<ref>ابن بابویه،‌ علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۶، باب۲۲۴، ح۲.</ref>

*شراب­خوار دچار رعشه بدن می‌­شود؛<ref>ابن بابویه،‌ علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۶، باب۲۲۴، ح۲.</ref>  

*جرأت بر انجام محرمات پیدا می‌کند؛ <ref>ابن بابویه،‌ علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۶، باب۲۲۴، ح۲.</ref>

*خونریز و زناکار می‌‏شود؛<ref>ابن بابویه،‌ علل الشرایع، ج۲، ص۴۷۶، باب۲۲۴، ح۲.</ref>

*عقل و خرد انسان از بین می‌رود؛<ref>شریف الرضی، نهج البلاغه، ۱۴۱۴ق، ص۵۱۲.</ref>

فقه اسلامی، نوشیدن انواع مشروبات الکلی، کم یا زیاد را [[حرام]] و باعث ثبوت مجازات می‌داند؛ حتی اگر مقدار نوشیدن شراب به حدی نباشد که باعث مستی شود.<ref>هاشمی‌شاهرودی، فرهنگ فقه،‌ ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۴۹۳.</ref>فقها حرمت شرابخواری را تا آنجا دانسته‌اند که مداوا کردن با آنها حتی در صورت انحصار مداوا با مشروبات، بنابر قول مشهور جایز نیست.<ref>هاشمی‌شاهرودی، فرهنگ فقه،‌ ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۴۹۳.</ref> برخی دیگر از احکام شرابخواری عبارت است از:

*نوشیدن انواع مایعات مست کننده، باعث فسق شخص و عدم پذیرش شهادت او در دادگاه می‌شود.<ref>هاشمی‌شاهرودی، فرهنگ فقه،‌ ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۴۹۳.</ref>