معجم رجال الحدیث (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

به‌گفته نویسنده کتاب در مقدمه آن، [[علم رجال]] از دیرباز موردتوجه دانشمندان و [[فقیهان]] بوده است؛ اما در زمان او به آن بی‌اعتنایی می‌شود؛ در حالی که [[اجتهاد]] و استنباط احکام شرعی به آن وابسته نیست. ازاین‌رو تصمیم گرفته کتابی جامع و کامل در این زمینه بنویسد که تمام امتیازات و خصوصیات این علم را دارا باشد.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۱و۱۲.</ref>

خویی در تألیف معجم رجال الحدیث دستیارانی داشته که در تنظیم، استنساخ، تصحیح، مقابله و ارجاعات کتاب، به او کمک کرده‌اند.<ref>رضا مختاری، نکته‌ها، کتاب شیعه، بهار ۱۳۸۹، ش ۱</ref> این گروه عبارت‌اند از: [[سید عبدالعزیز طباطبایی]]، سید جواد گلپایگانی، محمد تبریزی، مرتضی حکمی، یحیی اراکی، مرتضی نخجوانی، محمد کاظم خوانساری، فخرالدین زنجانی و غلامرضا رحمانی.<ref> خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱، ۱۴۱۳ق، ص «ل».</ref>

کتاب از یک مقدمه مفصل و چهار بخش تشکیل شده است. در مقدمه، از شش موضوع مقدماتی در [[علم رجال]] بحث شده است. در چهار بخش اصلی هم نام راویان ذکر  شده و موردبررسی قرار گرفته‌اند<ref>نظری، معرفی کتاب مرجع: معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، ۱۳۸۳ش، ص ۱۴.</ref>

#معرفی مهم‌ترین منابع رجالی [[شیعه]] مانند [[رجال البرقی (کتاب)|رجال برقی]]، [[اختیار معرفة الرجال (کتاب)|رجال کَشّی]]، [[فهرست اسماء مصنفی الشیعة (کتاب)|رجال نجاشی]]، [[رجال ابن غضائری (کتاب)|رجال ابن غضائری]]، [[الفهرست (شیخ طوسی)|فهرست شیخ طوسی]]، [[رجال الطوسی (کتاب)|رجال شیخ طوسی]] و تشکیک در اصالت رجال ابن‌غضائری.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۳و۱۴؛ نظری، معرفی کتاب مرجع: معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، ۱۳۸۳ش، ص۱۴.</ref>

چهار بخش کتاب معجم رجال الحدیث به این شرح‌اند: '''اَسماء''' (نام‌ها)، '''کُنَی''' (کنیه‌ها)، '''القاب''' و '''نساء''' (زنان). در این بخش‌ها، در مجموع  ۱۵۶۷۶ نام مطرح و بررسی شده است که البته برخی مشترک‌اند؛ یعنی به یک شخص اشاره دارند. در هریک از سه بخش اول، کسانی که نام، کنیه یا لقبشان در کتاب‌های رجالی یا در سند روایات آمده است، بررسی شده‌اند. بخش چهارم هم درباره زنانی است که در کتاب‌های رجالی یا سند روایت ذکر شده‌اند. تعداد زنان ۱۳۵ نفر است.<ref>علی‌نژاد، معرفی یکی از مهم‌ترین آثار رجالی شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۱۶۴.</ref>

*در یکی از آسیب‌‌های اسناد «تصحیف» و «تحریف» در اسامی راویان است. برای مثال تبدیل حسن به حسین و برعکس، احمد به محمد و برعکس، «عن» به «بن» و برعکس. دراین کتاب به این موضوع مهم توجه شده و اسامی تصحیح شده‌اند.<ref>علی‌نژاد، معرفی یکی از مهم‌ترین آثار رجالی شیعه، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۷.</ref>

*خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، نشر توحید، ۱۴۱۳ق.

*علی‌نژاد،ابوطالب، «معرفی یکی از مهم‌ترین آثار رجالی شیعه»، شیعه‌شناسی، پاییز ۱۳۸۶ش، شماره ۱۹.

*نظری، محمود، معرفی کتاب مرجع: معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، پیام بهارستان، اردیبهشت ۱۳۸۳ش، شماره ۳۵.