کتب ضاله: تفاوت میان نسخه‌ها

بنا به گفته برخی محققان، تعبیر «کتب ضلال» نخستین بار توسط [[شیخ مفید]] در کتاب المُقنِعة<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۵۸۸-۵۸۹.</ref> با دو عنوان «کتب کفر» و «کتب ضلال» مطرح شد.<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> پس از وی، دیگر [[فقیه|فقیهان]]، ازجمله [[شیخ طوسی]]،<ref>شیخ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۳۶۷.</ref> [[ابن براج|ابن‌بَرّاج]]،<ref>ابن‌براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۱۴و۳۴۵.</ref> [[ابن ادریس حلی|ابن‌ادریس]]<ref>ابن‌ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۲۵.</ref> و [[علامه حلی]]<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۲۷ و ج۱۲، ص۱۴۳؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۳۱۶ق، ج۲، ص۱۰۲۰.</ref> این دو عنوان را به کار بردند.

«کتب ضلال» و «کتب ضاله» دو عنوانی هستند که به جهت کاربرد بیشترشان،<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> به‌تدریج در آثار [[فقه|فقهی]] و به‌ویژه آثار فقهی معاصر جا افتاده است.<ref>خویی، استفتائات، مؤسسة الخوئي الإسلامية، ج۱، ص۲۶۰؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۴؛ فیاض، منهاج الصالحین، مکتب سماحة آیت الله حاج شیخ محمداسحاق فیاض، ج۲، ص۱۱۳؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۵۹۲؛ طباطبایی قمی، مبانی منهاج الصالحین، ۱۴۲۶ق، ج۷، ص۲۸۸.</ref>

در کتاب‌های فقهی، درباره کتب ضاله و احکام مربوط به آن، به‌صورت مستقل بحث نشده است؛ بلکه در میان بحث‌هایی در ابواب تجارت، [[وقف]]، اجاره، وصیت و عاریه از آن سخن رفته است. [[شیخ انصاری]] در کتاب [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]] ذیل عنوان «چیز‌هایی که به سبب حرام‌بودنشان، اکتساب با آن‌ها حرام است»، بخشی را با عنوان «حفظ کتب ضاله» مطرح کرده است.<ref>شیخ انصاری، المکاسب،  ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref>