|
|
| خط ۲۶: |
خط ۲۶: |
|
| |
|
| ==مصادیق ضاله بودن== | | ==مصادیق ضاله بودن== |
| برای کتب ضاله مصادیقی ذکر شده است که برخی از آنها عبارتند از:
| | مطابق آنچه در نوشته‌های فقهی آمده است، برخی از مصداق‌های کتب ضاله به این شرح است: |
| *'''حدیث‌های ساختگی:''' کتاب‌های [[حدیث|حدیثی]] که ساختگی و دروغ احادیث آنها قطعی باشد.<ref>محقق اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۷۵.</ref> کتاب‌های حدیثی که احتمال صادر شدن حدیث از [[معصومان (ع)]] داده می‌شود، از مصادیق کتب ضاله نیست.<ref>محقق اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۷۵.</ref> | | * کتاب‌های [[حدیث|حدیثی]] که ساختگی و دروغ احادیث آنها قطعی است.<ref>محقق اردبیلی، مجمع الفائدة و البیان، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۷۵.</ref> |
| *'''تورات و انجیل:''' بنا به نظر برخی فقها کتاب‌های [[تورات]] و [[انجیل]] چون‌که تحریف شده‌اند، از مصادیق کتب ضاله‌اند.<ref>محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۶.</ref> بنا به گفته صاحب‌جواهر، برخی فقها معتقدند کتاب‌های مقدس ادیان گذشته مانند [[زبور]] که مشتمل بر پندها و مواعظ مفید بوده و اگر به هدف آگاهی یافتن بر این پندها و کتب انبیاء و تاریخ گذشتگان مطالعه شود، از مصادیق کتب ضاله نیستند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۲، ص۵۸.</ref> مطابق نظر شیخ انصاری کتاب‌های ادیان گذشته اگر تحریف نشده باشند، ضاله بودن بر آنها صدق نمی‌کند.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۵.</ref> | | * کتاب‌های [[تورات]] و [[انجیل]] بنا به نظر برخی فقها، به‌جهت آنکه تحریف شده‌اند، از مصادیق کتب ضاله‌اند.<ref>محقق کرکی، جامع‌المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۶.</ref> |
| *'''کتاب‌های اهل سنت:''' بنا به اعتقاد فقهایی مانند شیخ انصاری، کتب و تصانیف مخالفین مانند: [[اهل سنت]] در علوم مختلف [[فقه]]، [[اصول فقه]]، [[تفسیر]] و ...اگر مشتمل بر عقاید باطل نظیر اثبات جبر، اثبات برتری [[خلفاء]] و فضایل آنها باشد، مصداق کتب ضاله محسوب می‌شوند.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۷.</ref> [[یوسف بن احمد بحرانی|صاحب‌حدائق]] تألیفات اهل سنت در اصول فقه و همچنین بخشی از تألیفات علمای [[شیعه]] در اصول فقه که از اهل سنت پیروی کرده‌اند را داخل در مصادیق کتب ضاله دانسته است.<ref>بحرانی، حدائق‌الناضرة، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱۸، ص۱۴۵؛ مکارم شیرازی، انوار‌الفقاهة: مکاسب محرمة، ۱۴۲۶ق، ص۲۰۱.</ref> [[سید محمدجواد حسینی عاملی|صاحب مفتاح‌الکرامة]] این بخش از سخن صاحب‌حدائق که در آن به ضاله بودن تألیفات اصول فقه شیعه قائل شده را مصداق ضاله بودن دانسته است.<ref>حسینی عاملی، مفتاح‌الکرامة، ۱۴۲۶ق، ج۱۲، ص۲۰۹.</ref> | | * کتاب‌های اهل‌سنت، به‌فتوای فقیهانی مانند شیخ انصاری، اگر مشتمل بر عقاید باطل نظیر اثبات جبر، اثبات برتری [[خلفاء]] و فضایل آنها باشد، مصداق کتب ضاله محسوب می‌شوند.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۷.</ref> |
| *'''تألیفات فلسفی و عرفانی:''' بنا به نظر شیخ انصاری تألیفات [[فلسفه|فلاسفه]] و [[عرفان|عرفا]] که مشتمل بر ظواهر منکر بوده و خودشان مدعی‌اند که این ظواهر را قصد نکرده‌اند؛ اگرچه مطالب آن حق باشد در صورتی که موجب گمراهی شوند، از مصادیق کتب ضاله به شمار می‌آیند.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۵.</ref> [[شهید ثانی]] در کتاب [[منیة المرید فی ادب المفید و المستفید (کتاب)|منیة‌المرید]] بعضی از مسائل فلسفه و به طور کلی هر علمی که موجب پیدایش شک شود را از مصادیق ضاله و خواندن و تعلیم آنها را حرام دانسته است.<ref>شهید ثانی، منیة‌المرید، ۱۴۱۵ق، ص۳۸۱.</ref> [[سید مصطفی خمینی]] کتاب‌های فلسفی که مشتمل بر شبهات عقلی در مبدأ و معاد و مغالطات علمی در توحید و امثال آن است، را از مصادیق کتب ضاله برشمرده است.<ref>خمینی، مستند تحریر الوسیله، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۴۱۳.</ref> | | *تألیفات فلسفی و عرفانی به‌نظر شیخ انصاری، در صورتی که موجب گمراهی شوند، از مصادیق کتب ضاله‌اند؛ هرچند مطالبشان حق باشد.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۵.</ref> [[شهید ثانی]] در کتاب [[منیة المرید فی ادب المفید و المستفید (کتاب)|منیة‌المرید]] بعضی از مسائل فلسفه و به طور کلی هر علمی که موجب پیدایش شک شود را از مصادیق ضاله و خواندن و تعلیم آنها را حرام دانسته است.<ref>شهید ثانی، منیة‌المرید، ۱۴۱۵ق، ص۳۸۱.</ref> |
| *'''کتب شعر و داستان:''' [[علامه حلی]]، کتب شعری مشتمل بر مطالب باطل را همسنگ کتب ضاله دانسته است.<ref>علامه حلی، تحریرالاحکام، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۲۴۳.</ref> [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی|صاحب عروة]] در کتاب [[حاشیة‌المکاسب]] کتاب‌های شعر و ادبیات را که دربردارنده مطالب باطل و ساختگی است؛ در صورتی که گمراه‌کننده نباشد و دارای پندها و نصیحت‌های مفید باشد را از مصادیق کتب ضاله محسوب نکرده است.<ref>طباطبایی یزدی، حاشیة‌المکاسب، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۲۳.</ref> | | * [[علامه حلی]] کتب شعری مشتمل بر مطالب باطل را همسنگ کتب ضاله دانسته است.<ref>علامه حلی، تحریرالاحکام، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ج۱، ص۲۴۳.</ref> |
| *'''روزنامه و مجلات:''' برخی فقها روزنامه و مجلاتی که دربردارنده فحشا و منکرات بوده و موجب فساد و گمراهی در جامعه می‌شوند را از مصادیق ضاله بودن به شمار آورده‌اند.<ref>خمینی، مستند تحریر الوسیلة، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۲۱۳؛ مکارم شیرازی، استفتائات، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۶۵.</ref> [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|آیت الله صافی گلپایگانی]] کتاب، روزنامه، مجلات و نوارهایی که به شیعه هجوم می‌آورند را از مصادیق ضاله بودن در نظر گرفته است.<ref>صافی گلپایگانی، هدایة العباد، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۹۳.</ref> | | * برخی از فقیهان، روزنامه و مجلاتی را که دربردارنده فحشا و منکر بوده و موجب فساد و گمراهی در جامعه می‌شوند، از مصادیق کتب ضاله به شمار آورده‌اند.<ref>خمینی، مستند تحریر الوسیلة، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۲۱۳؛ مکارم شیرازی، استفتائات، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۶۵؛ صافی گلپایگانی، هدایة العباد، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۹۳.</ref> |
| *'''رسانه‌ها:''' برخی محققان بر این نظرند که خود لفظ کتاب موضوعیت ندارد؛ بلکه هر وسیله انتقال‌دهنده پیام از قبیل: نامه، تلفن، تلویزیون، سایت‌ها، شبکه‌های مجازی و... که موجب فساد و گمراهی شود، مصداق ضاله به شمار می‌رود.<ref>قانع، «بررسی معنا و مفهوم ضلال یا ضاله به کار رفته در عبارت «حرمت کتب ضاله»، ص۱۵۶. </ref> بنا به گفته [[آیت الله مکارم شیرازی]] کتب ضاله اختصاص به کتاب ندارد؛ بلکه فیلم‌ها، رادیود، سایت‌ها و...نیز می‌تواند از مصادیق ضاله به حساب آیند.<ref>مکارم شیرازی، انوار الفقاهة: مکاسب محرمة، ۱۴۲۶ق، ص۱۹۹.</ref> | | * بنا به گفته [[آیت الله مکارم شیرازی]] کتب ضاله اختصاص به کتاب ندارد؛ بلکه فیلم‌ها، رادیو، سایت‌ها و...نیز می‌تواند از مصادیق ضاله به حساب آیند.<ref></ref> |
|
| |
|
| ==احکام== | | ==احکام== |
