کاربر ناشناس
نذر: تفاوت میان نسخه‌ها
منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (+ رده:ابواب فقه (هاتکت)) |
imported>M.r.seifi (منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==تعریف== | ==تعریف== | ||
نذر آن است که انسان ملتزم شود کار خیری را برای خدا به جا آورد یا کاری را که نکردن آن بهتر است، برای خدا ترک کند.<ref>توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۶۰۹-۶۱۲٫</ref> | نذر آن است که انسان ملتزم شود کار خیری را برای خدا به جا آورد یا کاری را که نکردن آن بهتر است، برای خدا ترک کند.<ref>توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۶۰۹-۶۱۲٫</ref> | ||
==سابقه نذر== | ==سابقه نذر== | ||
نذر در میان امت‌های پیش از اسلام هم بوده است. قرآن کریم داستان نذر [[همسر عمران]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۳۵.</ref> و نذر حضرت مریم<ref>سوره مریم، آیه ۲۶.</ref> را نقل کرده است و عمل به نذر را یکی از ویژگی‌های عباد الرحمن برمی‌شمارد.<ref>سوره انسان، آیه ۷.</ref> | نذر در میان امت‌های پیش از اسلام هم بوده است. قرآن کریم داستان نذر [[همسر عمران]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۳۵.</ref> و نذر حضرت مریم<ref>سوره مریم، آیه ۲۶.</ref> را نقل کرده است و عمل به نذر را یکی از ویژگی‌های عباد الرحمن برمی‌شمارد.<ref>سوره انسان، آیه ۷.</ref> | ||
[[آیه اطعام]] هم که در فضیلت [[اهل بیت(ع)]] است مربوط به نذری است که آنان برای رفع بیماری [[امام حسن]] و [[امام حسین]](علیهم السلام) کرده بودند. خدای متعال آنان را شفا بخشید و ایشان نیز روزه گرفتند.<ref> | [[آیه اطعام]] هم که در فضیلت [[اهل بیت(ع)]] است مربوط به نذری است که آنان برای رفع بیماری [[امام حسن]] و [[امام حسین]](علیهم السلام) کرده بودند. خدای متعال آنان را شفا بخشید و ایشان نیز روزه گرفتند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۶۷۰.</ref> | ||
==شروط نذر== | ==شروط نذر== | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
===صیغه نذر=== | ===صیغه نذر=== | ||
زمانی عمل به نذر الزامی است که صیغه نذر به عربی یا فارسی خوانده شود. این صیغه در زبان فارسی این چنین است: «برای خدا بر عهده و ذمه من باشد اگر فلان حاجت و خواسته من برآورده شد، فلان کار را انجام می‌دهم.» بنابراین اگر این صیغه به صورت شرعی آن گفته نشود، عمل به آن نذر ضرورتی ندارد. صیغه نذر احتیاج به قصد قربت دارد.<ref>خرمشاهی، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | زمانی عمل به نذر الزامی است که صیغه نذر به عربی یا فارسی خوانده شود. این صیغه در زبان فارسی این چنین است: «برای خدا بر عهده و ذمه من باشد اگر فلان حاجت و خواسته من برآورده شد، فلان کار را انجام می‌دهم.» بنابراین اگر این صیغه به صورت شرعی آن گفته نشود، عمل به آن نذر ضرورتی ندارد. صیغه نذر احتیاج به قصد قربت دارد.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | ||
===متعلق نذر=== | ===متعلق نذر=== | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
===امکان انجام نذر=== | ===امکان انجام نذر=== | ||
انسان کاری را می‌تواند نذر کند که در توانش باشد بنابراین کسی که نمی‌تواند پیاده به [[کربلا]] برود، اگر نذر کند که پیاده برود نذر او صحیح نیست.<ref>خرمشاهی، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> حتی اگر کسی در زمان نذر قادر به انجام آن باشد اما بعد از نذر از انجام آن عاجز شده باشد در این صورت نیز نذر باطل است. | انسان کاری را می‌تواند نذر کند که در توانش باشد بنابراین کسی که نمی‌تواند پیاده به [[کربلا]] برود، اگر نذر کند که پیاده برود نذر او صحیح نیست.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> حتی اگر کسی در زمان نذر قادر به انجام آن باشد اما بعد از نذر از انجام آن عاجز شده باشد در این صورت نیز نذر باطل است. | ||
===نذر کننده=== | ===نذر کننده=== | ||
هر فرد عاقلی که به سن تکلیف رسیده باشد می‌تواند نذر کند البته باید نذرش از روی اختیار باشد و قصد جدی هم داشته باشد.<ref>توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۶۰۹-۶۱۲٫</ref> | هر فرد عاقلی که به سن تکلیف رسیده باشد می‌تواند نذر کند البته باید نذرش از روی اختیار باشد و قصد جدی هم داشته باشد.<ref>توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۶۰۹-۶۱۲٫</ref> | ||
==انواع نذر== | ==انواع نذر== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = قال [[رسول اکرم(ص)|رسول الله(ص)]]:{{سخ}}{{حدیث|پیامبر(ص) فرمود:هیچ نذری در هیچ معصیتی [صحیح] نیست و هیچ سوگندی در بریدن پیوند خویشاوندی [صحیح] نیست.»}}|تاریخ بایگانی| منبع = منابع فقه شیعه ج۲۴؛ ص۸۵۵| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px|حاشیه= ۴px|اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#DEFFCD| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = قال [[رسول اکرم(ص)|رسول الله(ص)]]:{{سخ}}{{حدیث|پیامبر(ص) فرمود:هیچ نذری در هیچ معصیتی [صحیح] نیست و هیچ سوگندی در بریدن پیوند خویشاوندی [صحیح] نیست.»}}|تاریخ بایگانی| منبع = منابع فقه شیعه ج۲۴؛ ص۸۵۵| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px|حاشیه= ۴px|اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#DEFFCD| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
#اگر عمل به نذر در گرو تحقق فعلی قرار بگیرد به این نذر نذر مجازاتی گفته می‌شود.<ref>خرمشاهی، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> این نذر گاهی به شکرانه روا شدن حاجتی است(نذر شکر)<ref> | #اگر عمل به نذر در گرو تحقق فعلی قرار بگیرد به این نذر نذر مجازاتی گفته می‌شود.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> این نذر گاهی به شکرانه روا شدن حاجتی است(نذر شکر)<ref>رجوع کنید به توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۶۰۹.</ref> و گاهی نیز جریمه ارتکاب کار زشت است مثلاً می‌گوید اگر مرتکب فلان کار زشت شوم فلان کار خیر را برای خدا انجام خواهم داد.(نذر زجر)<ref>رجوع کنید به توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۶۰۹.</ref> | ||
#اگر عمل به نذر در گرو تحقق امری دیگر نباشد به آن نذر تبرعی گفته می‌شود.<ref>خرمشاهی، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | #اگر عمل به نذر در گرو تحقق امری دیگر نباشد به آن نذر تبرعی گفته می‌شود.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | ||
==احکام نذر== | ==احکام نذر== | ||
===مخالفت با نذر=== | ===مخالفت با نذر=== | ||
در صورتی که شخصی نذر صحیح نموده باشد با مخالفت عمدی نذر [[کفاره|کفاره]] بر او لازم است.<ref>مجمع | در صورتی که شخصی نذر صحیح نموده باشد با مخالفت عمدی نذر [[کفاره|کفاره]] بر او لازم است.<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۱۸.</ref> | ||
===تغییر مصرف در نذر=== | ===تغییر مصرف در نذر=== | ||
کسی که چندین سال نذری نموده در صورتی که صیغۀ نذر را بنحو شرعی خوانده باشد تغییر جایز نیست و لکن غالب مردم صیغۀ شرعی نمی‌خوانند و لذا نذر منعقد نمی‌شود بنابراین مختار است در تغییر یا ترک عمل به آن.<ref>مجمع | کسی که چندین سال نذری نموده در صورتی که صیغۀ نذر را بنحو شرعی خوانده باشد تغییر جایز نیست و لکن غالب مردم صیغۀ شرعی نمی‌خوانند و لذا نذر منعقد نمی‌شود بنابراین مختار است در تغییر یا ترک عمل به آن.<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۲۱.</ref> | ||
===تبدیل عین منذوره=== | ===تبدیل عین منذوره=== | ||
در صورتی که نذر صحیح با صیغۀ عربی یا فارسی واقع شده باشد واجب است عین همان مورد استفاده شود.به عنوان مثال کسی که برای قربانی کردن گوسفندی را نذر می‌کند باید همان گوسفندی که برای قربانی اسم برده شده را قربانی کنند و گوسفند دیگری به جای آن مجزی نیست.<ref> | در صورتی که نذر صحیح با صیغۀ عربی یا فارسی واقع شده باشد واجب است عین همان مورد استفاده شود.به عنوان مثال کسی که برای قربانی کردن گوسفندی را نذر می‌کند باید همان گوسفندی که برای قربانی اسم برده شده را قربانی کنند و گوسفند دیگری به جای آن مجزی نیست.<ref>رجوع کنید به: گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲ ص۳۲۰.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{سخ}}{{حدیث|وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْ‌تُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یعْلَمُهُ ۗ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنصَارٍ﴿۲۷۰﴾|ترجمه= و هر نفقه‌ای را که انفاق، یا هر نذری را که عهد کرده‌اید، قطعاً خداوند آن را می‌داند، و برای ستمکاران هیچ یاوری نیست.}}|تاریخ بایگانی| منبع = [[سوره بقره|بقره]]، ۲۷۰| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px|حاشیه= ۴px|اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#E7F8FA| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول ={{سخ}}{{حدیث|وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْ‌تُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ یعْلَمُهُ ۗ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنصَارٍ﴿۲۷۰﴾|ترجمه= و هر نفقه‌ای را که انفاق، یا هر نذری را که عهد کرده‌اید، قطعاً خداوند آن را می‌داند، و برای ستمکاران هیچ یاوری نیست.}}|تاریخ بایگانی| منبع = [[سوره بقره|بقره]]، ۲۷۰| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px|حاشیه= ۴px|اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#E7F8FA| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
===تعیین نکردن منذور=== | ===تعیین نکردن منذور=== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
===نذر زن بدون اجازه شوهر=== | ===نذر زن بدون اجازه شوهر=== | ||
چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند صحیح نیست هر چند که در مال شوهر یا مشترک یا مختص خودش باشد از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر می‌گیرد.<ref>مجمع | چنانچه زن در غیاب شوهر و یا با عدم اطلاع و یا با عدم رضایت او نذر کند صحیح نیست هر چند که در مال شوهر یا مشترک یا مختص خودش باشد از قبیل ارث و یا اجرت کاری که از شوهر می‌گیرد.<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۲۳.</ref> | ||
===نهی والدین از متعلق نذر=== | ===نهی والدین از متعلق نذر=== | ||
پدر یا مادر نمی‌توانند فرزند را از نذر نمودن یا از عمل به منذور از آن جهت که متعلق نذر شده نهی کنند اما از نفس عملی که مورد تعلق نذر قرار گرفته می‌توانند نهی نمایند. مثلا فرزند نذر کرده روزه بگیرد؛ پدر یا مادر نمی‌توانند به فرزند بگویند نذر نکن ولی می‌توانند بگویند نذرت روزه نباشد.<ref> | پدر یا مادر نمی‌توانند فرزند را از نذر نمودن یا از عمل به منذور از آن جهت که متعلق نذر شده نهی کنند اما از نفس عملی که مورد تعلق نذر قرار گرفته می‌توانند نهی نمایند. مثلا فرزند نذر کرده روزه بگیرد؛ پدر یا مادر نمی‌توانند به فرزند بگویند نذر نکن ولی می‌توانند بگویند نذرت روزه نباشد.<ref>رجوع کنید به گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۲۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* قرآن. | * قرآن. | ||
* گلپایگانی، محمدرضا، مجمع | * گلپایگانی، محمدرضا، مجمع المسائل، قم، دار القرآن الکریم، ۱۴۰۳ق. | ||
* امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، | * امام خمینی و سایر مراجع، رساله توضیح المسایل (مراجع)، گردآورندگان احسان اصولی و محمد حسن بنی هاشمی خمینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۱ش. | ||
* خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش. | |||
* زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، قم، نشر البلاغه، ۱۴۱۵ق. | |||
* منابع فقه شیعه، جلد ۲۴، بروجردی، حسین، زیر نظر: اسماعیل تبار، احمد، مترجم: حسینیان قمی، مهدی، مترجم: مهوری، محمد حسین، فرهنگ سبز، تهران، ۱۳۸۷ش. | * منابع فقه شیعه، جلد ۲۴، بروجردی، حسین، زیر نظر: اسماعیل تبار، احمد، مترجم: حسینیان قمی، مهدی، مترجم: مهوری، محمد حسین، فرهنگ سبز، تهران، ۱۳۸۷ش. | ||