اراده الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

اراده و [[مشیت]] از صفات خداوند است و بر این اساس خداوند را مُرید (اراده‌کننده) می‌نامند.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،۱۳۹۲ش، ص۱۳۱.</ref> [[قرآن]] در آیات بسیاری مشیت و اراده را به خداوند نسبت داده است؛<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۱.</ref> از جمله «یعَذِّبُ مَنْ یشاءُ وَ یرْحَمُ مَنْ یشاءُ» (هرکه را بخواهد عذاب و هر که را بخواهد رحمت می‌کند)<ref>سوره عنکبوت، آیه ۲۱، ترجمه فولادوند.</ref> و «إِنَّ رَبَّک فَعَّالٌ لِما یریدُ» (پروردگار تو همان کند که خواهد)<ref>سوره هود، آیه ۱۰۷، ترجمه فولادوند.</ref>

برخی از [[کلام|متکلمان]] معتقدند که مشیت و اراده هردو، یک صفت‌اند؛ اما گروهی نیز با توجه به اینکه در [[قرآن]] مشیت تنها در امور تکوینی به‌کار رفته است، مشیت و صفت را دو صفت متفاوت خداوند دانسته‌اند.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۱.</ref>

در زمینه چیستی اراده خدا و اینکه از صفات فعلی خدا است یا صفاتی ذاتی او، دیدگاه‌های مختلفی میان علماء مسلمان وجود دارد<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۱.</ref> که برخی از آنها به شرح زیر است:

* [[اشاعره]] بر این باورند که اراده غیر از علم و قدرت و دیگر صفات ذات خداوند است؛<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> اما آن را صفتی ذاتی یا زائد بر ذات، اما قدیم (ازلی)<ref>سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۵۱.</ref> می‌دانند.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref>

* دیدگاه مشهور میان [[[[فلسفه اسلامی|فیلسوفان]]]] مسلمان می‌گوید:‌ اراده تکوینی همان علم خداوند به افعال مناسب با نظام احسن (بهترین وضعیت ممکن جهان)<ref>سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۵۰.</ref> است.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref>

* [[معتزله]] و بسیاری از متکلمان [[شیعه امامیه|شیعه]] معتقدند که اراده تکوینی خدا علم او به افعالی است که مصلحت انسان و دیگر موجودات را در پی دارند.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> بنابراین این گروه اراده را از صفات ذات او می‌شمرند.<ref>حسن‌بیگی، «اراده الهی»، ص۱۰۷.</ref>

برخی معتقدند که دیدگاه اول درباره اراده تکوینی خدا، یعنی نظر [[شیخ مفید]] و [[علامه طباطبایی]] با روایات [[ائمه]] هماهنگ است.<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۲.</ref> آنها در تبیین این مسئله به روایاتی استناد کرده‌اند<ref>ربانی گلپایگانی، عقاید استدلالی،،۱۳۹۲ش، ص۱۳۵، ۱۳۶.</ref> که برخی از آنها به شرح زیر است: