۱۷٬۱۳۹
ویرایش
جز (←احادیث تفسیری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| مکان نزول = | | مکان نزول = | ||
| موضوع = اعتقادی | | موضوع = اعتقادی | ||
| درباره = | | درباره = پیمان میان انسانها و پروردگار | ||
| سایر = | | سایر = | ||
| آیات مرتبط= | | آیات مرتبط= | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
[[آیه]] ۱۷۲ [[سوره اعراف]] را آیه میثاق، آیه اخذ میثاق<ref>جمعی از محققان، فرهنگنامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۱۸۳. </ref> و آیه ذر<ref>طیب حسینی، دانشنامه علوم قرآنی، ۱۳۹۶ش، ص۸۳.</ref> گفتهاند؛ زیرا به پیمان و میثاقی گرفته شده از انسانها،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۶۵.</ref> مبنی بر [[ربوبیت]]<ref>طیب حسینی، دانشنامه علوم قرآنی، ۱۳۹۶ش، ص۸۳.</ref> و یا [[توحید|وحدانیت]] خداوند،<ref>جوادی آملی، بررسی آیه میثاق، شماره ۵۹، آذر و دی ۱۳۶۵.</ref> اشاره دارد. در این آیه از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] خواسته شده، یادآور میثاق میان انسانها با [[خدا|خداوند]] باشد که تنها او را پروردگار خویش بدانند و | [[آیه]] ۱۷۲ [[سوره اعراف]] را آیه میثاق، آیه اخذ میثاق<ref>جمعی از محققان، فرهنگنامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۱۸۳. </ref> و آیه ذر<ref>طیب حسینی، دانشنامه علوم قرآنی، ۱۳۹۶ش، ص۸۳.</ref> گفتهاند؛ زیرا به پیمان و میثاقی گرفته شده از انسانها،<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۶۵.</ref> مبنی بر [[ربوبیت]]<ref>طیب حسینی، دانشنامه علوم قرآنی، ۱۳۹۶ش، ص۸۳.</ref> و یا [[توحید|وحدانیت]] خداوند،<ref>جوادی آملی، بررسی آیه میثاق، شماره ۵۹، آذر و دی ۱۳۶۵.</ref> اشاره دارد. در این آیه از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] خواسته شده، یادآور میثاق میان انسانها با [[خدا|خداوند]] باشد که تنها او را پروردگار خویش بدانند و در [[قیامت|روز قیامت]] هیچ توجیهی از آنها پذیرفته نخواهد شد و این پیمان شاید زمینه بازگشت آنها را فراهم سازد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۶۵.</ref> به این پیمان، [[عهد الست|پیمان الست]] و به عالمی که پیمان در آن صورت گرفته، [[عالم ذر]] گفته میشود.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۲۱۶.</ref> | ||
[[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] نویسنده کتاب [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]]، آیه میثاق را به سبب برخورداری از نظم و اسلوب و | [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] نویسنده کتاب [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]]، آیه میثاق را به سبب برخورداری از نظم و اسلوب و نیز به جهت محتوا، دقیقترین آیه قرآنی میداند؛<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۸، ص۳۲۰.</ref> هرچند ابهاماتی مانند چگونگی میثاق خداوند با انسانها و مکان آن وجود دارد که سبب اختلاف [[مفسران]] شده است.<ref> طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۶۵.</ref> بعضی آیه میثاق را جزء آیات مشکل و [[محکم و متشابه|متشابه]] قرآن دانستهاند.<ref> آبیاری، بررسی تطبیقی آیه میثاق از نظر استاد شهید مطهری و آیتالله جوادی آملی، ۱۳۹۴ش، ص۲۴.</ref> ابهامات پیرامون عالم ذر که مهمترین پشتوانه قرآنی آن، آیه میثاق است<ref>مغنیه، التفسیر الکاشف، ۱۴۲۴ق، ج۳، ص۴۱۸؛ جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۴، ص۲۶۵.</ref> بر سختی درک درست این آیه افزوده تا جاییکه [[حدیث|روایات]] تفسیری در مورد آیه میثاق گاه متناقض است.<ref>آبیاری، بررسی تطبیقی آیه میثاق از نظر استاد شهید مطهری و آیتالله جوادی آملی، ۱۳۹۴ش، ص۲۴.</ref> | ||
در آیه میثاق اشاره آشکاری به مسئله [[نبوت|رسالت]] و [[ولایت]] نشده؛ اما گمان برخی بر آن است که میتوان اقرار بر این دو مسئله را با تحلیل روایات تفسیری آیه به دست آورد.<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۶؛ بروجردی، تفسير جامع، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۴۸۳.</ref> | در آیه میثاق اشاره آشکاری به مسئله [[نبوت|رسالت]] و [[ولایت]] نشده؛ اما گمان برخی بر آن است که میتوان اقرار بر این دو مسئله را با تحلیل روایات تفسیری آیه به دست آورد.<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۶۹ش، ج۶، ص۲۶؛ بروجردی، تفسير جامع، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۴۸۳.</ref> | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==احادیث تفسیری== | ==احادیث تفسیری== | ||
در [[حدیث|احادیث]] به این آیه توجه خاصی شده است | در [[حدیث|احادیث]] به این آیه توجه خاصی شده است: در کتاب تفسیر برهان، ۳۷ [[روایت]] و در [[تفسیر نور الثقلین]] ۳۰ روایت در [[تفسیر]] آیه آمده است که در مجموع حدود چهل روایت با قوت و ضعف به مضمون آیه میثاق یعنی [[عالم ذر]] پرداخته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۹.</ref> برخی از احادیث بهگونهای است که گویی در [[عهد الست|پیمان الست]] تمامی افعال انسانها نیز مشخص شده است؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به: سیوطی، الدر المنثور، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۱۴۱.</ref> اما در عین حال برخی از مفسران بر این اعتقادند که آیه فوق مساوی با [[جبر و اختیار|جبر]] نخواهد بود.<ref>آبیاری، بررسی تطبیقی آیه میثاق از نظر استاد شهید مطهری و آیتالله جوادی آملی، ۱۳۹۴ش، ص۲۵.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == |
ویرایش