متوکل عباسی: تفاوت میان نسخه‌ها

متوکل آشکارا با شیعیان دشمنی می‌کرد و به افرادی که [[شیعه]] را هجو می‌کردند، جایزه می‌داد.<ref>سجادی، «بنی‌عباس»، ص۶۷۴.</ref> او به دلیل نفرتش از شیعیان، درباره خلفایی که با شیعه نرم‌خو بودند، بدگویی می‌کرد.<ref>سجادی، «بنی‌عباس»، ص۶۷۴.</ref> ملک [[فدک]] که در زمان [[مأمون عباسی]] به [[علویان]] پس داده شده بود، در زمان متوکل از آنها گرفته شد.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۲-۴۳.</ref> برخی از فرمانداران متوکل وضعیت اقتصادی را چنان بر علوی‌ها تنگ کرده بودند که برای چند زن علوی تنها یک لباس وجود داشت و آنها در هنگام نماز، به ناچار آن لباس را نوبت می‌پوشیدند و در بقیه وقت‌ها در اتاق‌های خود برهنه بودند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۷۹.</ref> سخت‌گیری متوکل بر علوی‌ها به قدری بود که مردم از برقراری ارتباط با آنها می‌ترسیدند<ref>انصاری‌پور، مظلومیت شیعه در عصر عباسیان، ۱۳۹۴ش، ص۱۴۹.</ref>، چنان‌که مطابق نقل ابوالفرج اصفهانی حاضر نبودند دختران خود را به ازدواج [[علویان]] در آورند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۸۲.</ref> وضعیت نامناسب شیعیان در دوره متوکل عباسی در حالی بود که آنها در زمان سه خلیفه قبل از او، یعنی مأمون و معتصم و واثق، از آزادی نسبی برخوردار بودند.<ref>پرسنده، بررسی سیاست‌های مذهبی متوکل عباسی، در مجله تاریخ اسلام در آینه پژوهش، بهار ۱۳۸۸، ص ۶۰.</ref>  

او بسیاری از شیعیان را زندانی کرد و بسیاری را به قتل رساند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۷۸.</ref> به‌دستور متوکل، [[یحیی بن عمر]] از نوادگان [[زید بن علی]] دستگیر شد و مورد ضرب و شتم قرار گرفت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۵۰۶.</ref> همچنین [[حسن بن زید بن محمد|حسن بن زید]] ملقب به داعی کبیر در دوران متوکل به [[طبرستان]] و دیلم پناهنده شد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۰.</ref> به دستور متوکل آل ابی‌طالب از مصر اخراج شدند.<ref>کندی، کتاب الولاة، ۱۴۲۴ق، ص۱۴۹.</ref> به گزارش ابوالفرج اصفهانی، آل ابی‌طالب در دوران خلافت متوکل متفرق شده، زندگی مخفی داشتند<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۰.</ref> که از جمله آنها [[احمد بن عیسی بن زید]] است که در همان دوران درگذشت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، دار المعرفه، ص۴۹۲.</ref> مطابق نقل خطیب بغدادی، تاریخ‌نگار قرن پنجم، فردی به نام نصر بن علی نزد متوکل، حدیثی در فضیلت امام حسن و امام حسین نقل کرد و متوکل به گمان شیعه بودن او، دستور داد هزار شلاق به وی بزنند.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۲۸۹.</ref> ضربات شلاق پیوسته بر نصر بن علی جاری شد تا آنکه به سنّی بودن نصر شهادت دادند و متوکل از شلاق زدن دست کشید.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۲۸۹.</ref>  

به گفته [[مهدی پیشوایی]] اگر چه متوکل توانست با اعمال فشار بر شیعیان از حرکت شیعیان بر ضد حکومتش جلوگیری کند، اما نتوانست از فعالیت پنهانی شیعه و ارتباط امام هادی(ع) با یارانش را خودداری کند.<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۹۷ش، ص۶۱۶.</ref> بر خلاف دشمنی بسیار متوکل با شیعه، برخی شیعیان توانستند به دربار حکومت نفوذ کنند؛ از جمله آنها می‌توان به حضور ابن‌سکّیت در دربار خلیفه اشاره کرد<ref>موحد ابطحی، نقش شیعیان در ساختار حکومت عباسیان، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۴.</ref> که تربیت فرزندان متوکل را بر عهده داشت.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۸، ص۵۵۲.</ref>