محارم: تفاوت میان نسخه‌ها

مادر، مادربزرگ‌، خواهر، دختر، نوه، دختر خواهر، دختر برادر، عمه و خاله از محارم نَسَبی مرد و پدر، پدربزرگ، پسر، برادر، پسر خواهر، پسر برادر، عمو و دایی نیز محارم نسبی زن محسوب می‌شوند. همچنین همسر، مادرِ همسر و مادربزرگ او، دخترِ همسر، زنِ پدر (نامادری)، زنِ پسر (عروس) محارم سببی مرد و نیز شوهر، پدرشوهر، پدربزرگ شوهر، پسر شوهر، شوهر مادر (ناپدری) و داماد محارم سببی زن محسوب می‌شوند.

بر اساس فتوای فقها همه زنانی که به‌واسطه نسب، ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با آنها به‌واسطه رضاع نیز حرام است. مادر رضاعی(زنی که به کودک شیر داده) و مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه‌، عمه و خاله‌های او از [[محارم رضاعی]] مَردَند. همچنین پدر رضاعی و پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های او و نیز برادر، فرزند، نوه، پدر و پدربزرگ، عمو و دایی مادر رضاعی، محارم رضاعی زن هستند.

محارم به‌کسانی گفته می‌شود که به‌سبب خویشاوندی، نباید با همدیگر [[ازدواج]] کنند.<ref>فراهیدی، العین، ذیل واژه «حرم».</ref> محارم و احکام آن در دو آیه از قرآن آمده است؛ [[آیه ۲۳ سوره نساء]] به ذکر محارم و حرام‌بودن ازدواج با آنان اختصاص دارد.<ref>سوره نساء، آیه۲۳.</ref> در [[آیه ۳۱ سوره نور]] نیز برخی از محارم زنان را بر شمرده است.<ref>سوره نور، آیه۲۱.</ref> در برخی منابع روایی [[شیعه]] مانند [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسائل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] بخشی با عنوان «ابواب النکاح المحرم» تدوین شده و برخی از روایات [[امامان معصوم(ع)]] ناظر به بیان احکامِ [[ازدواج]] یا نگاه به محارم، گردآوری شده است.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۲۰، ص۳۰۷؛ نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۸ق، ج۱۴، ص۳۲۷.</ref> از محارم و احکام آن در [[ابواب فقه|ابواب فقهیِ]] نکاح، [[طلاق]] و [[احکام اموات]]، سخن به میان آمده است.<ref> نجفی، جواهر‌الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷.</ref>

اسباب محرمیت، اموری که سبب می‌شوند دو فرد نسبت به یکدیگر مَحرم ‌شوند و احکام محرمیت درباره آنها جاری گردد.<ref>موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۹۱.</ref> در کتاب‌های فقهی ۱۱ مورد به عنوان اسباب محرمیت و تحریم ازدواج ذکر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۴؛ نجفی، جواهر‌الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۷.</ref> برخی این اسباب را در سه دسته کلی دسته‌بندی کرده‌اند<ref>مجتهدی تهرانی، سه رساله: گناهان کبیره، محرم و نامحرم، احکام‌الغیبة، ۱۳۸۱ش، ص۱۰.</ref> که عبارتند از:  

*مادر و مادربزرگ‌؛ پدری و مادری<ref>نجفی، جواهر‌الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۳۸.</ref>  

*دختر و دختر فرزند<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۲.</ref>

*خواهر <ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.</ref>

*برادرزاده (دختر برادر)<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.</ref>

*خواهرزاده (دختر خواهر)<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.</ref>

*عمه، شامل عمه‌های پدر و عمه‌های مادر نیز می‌شود.<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.</ref>

*خاله، شامل خاله‌های پدر و خاله‌های مادر نیز می‌شود.<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۳.</ref>

فقها با استناد به روایتی از [[پیامبر (ص)]] «هر آنچه به‌واسطه نسب حرام است، به‌واسطه رضاع نیز حرام است»،<ref>مغربی، دعائم‌الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۴۰.</ref> همه زنانی که به واسطه نسب، ازدواج با آنها حرام است، ازدواج با آنها به واسطه [[رضاع]] را نیز حرام دانسته‌اند.<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، منشورات المكتبة، ج۲، ص۱۸۲؛ مقدس اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضوية، ص۵۲۴.</ref> در محرمیت رضاعی اگر شیرخوار پسر باشد با زنی که به او شیر داده (مادر رضاعی)، و نیز مادر، مادربزرگ، خواهر، دختر، نوه‌، عمه و خاله‌های او محرم می‌شود.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۹؛ امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref> اگر شیرخوار دختر باشد با شوهر زنی که او را شیر داده (پدر رضاعی) و نیز پدر، برادر، عمو، دایی، پسر و نوه‌های او محرم می‌شود. همچنین برادر، فرزند، نوه، پدر و پدربزرگ، عمو و دایی زن نیز بر او محرم می‌شوند.<ref>محقق حلی، شرایع‌الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۸-۲۲۹؛ امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸.</ref>

زنانی که به واسطه ازدواج بر مردها محرم می‌شوند عبارتند از: همسر، مادرِ همسر و مادربزرگ او، دخترِ همسر، زنِ پدر (نامادری)، زنِ پسر (عروس).<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.</ref>  

همچنین شوهر، پدرشوهر، پدربزرگ شوهر، پسر شوهر، شوهر مادر (ناپدری) و داماد به سبب ازدواج بر زن محرم می‌شوند.<ref>امام خمینی، تحریر‌الوسیله، ۱۴۳۴ق، ج۲، ص۲۸۸-۲۸۹.</ref> همچنین ازدواج با خواهرزن (تا زمانی که خواهرش در عقد یا زنده باشد) جایز نیست.<ref>شهید اول، اللمعة الدمشقیة، ۱۴۱۰ق، ص۱۶۴.</ref> اما احکام حجاب درباره او نسبت به شوهرِ خواهر جاری است.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa9665# «آیا خواهر زن محرم است؟ و آیا راهی برای محرمیت با او وجود دارد ؟»]، اسلام کوئست.</ref>

*امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر‌الوسیله، قم، مؤسّسة تنظیم ونشر آثار الإمام الخمینی، چاپ اول، ۱۴۳۴ق.

*شهید ثانی، زین‌‎الدین بن علی، مسالک‌الافهام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، ۱۴۱۳ق.

*فاضل مقداد، عبدالله، کنز العرفان فی فقه القرآن، قم، منشورات المكتبة المرتضویة للإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا.

*محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع‌الاسلام، قم، مؤسسه اسماعیلیان‌، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.

*مغربی، قاضی نعمان، دعائم‌الاسلام، قم، مؤسسه آل البيت عليهم‌السلام‌، چاپ دوم، ۱۳۸۵ق.

*مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة‌البیان فی آیات الاحکام، تهران، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية، چاپ اول، بی‌تا.

[[ar:المحرمية]]