سید علی قاضی طباطبایی: تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (اصلاح منابع و پانویسها بر اساس شیوهنامه) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
سید علی قاضی طباطبایی، در [[۱۳ ذیالحجه]] [[سال ۱۲۸۲ هجری قمری|۱۲۸۲ق]] ([[۹ اردیبهشت]] [[سال ۱۲۴۵ هجری شمسی|۱۲۴۵ش]]) و به نقل از برخی از تذکره نویسان در [[سال ۱۲۸۵ هجری قمری|۱۲۸۵ق]] ([[۷ فروردین]] [[سال ۱۲۴۸ هجری شمسی|۱۲۴۸ش]]) در [[تبریز]] به دنیا آمد.<ref> | سید علی قاضی طباطبایی، در [[۱۳ ذیالحجه]] [[سال ۱۲۸۲ هجری قمری|۱۲۸۲ق]] ([[۹ اردیبهشت]] [[سال ۱۲۴۵ هجری شمسی|۱۲۴۵ش]]) و به نقل از برخی از تذکره نویسان در [[سال ۱۲۸۵ هجری قمری|۱۲۸۵ق]] ([[۷ فروردین]] [[سال ۱۲۴۸ هجری شمسی|۱۲۴۸ش]]) در [[تبریز]] به دنیا آمد.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۳۷۳ق، ج۱، قسم۴، ص۱۵۶۵؛ روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۲۶.</ref> | ||
خاندان وی از [[سادات طباطبایی]]، مشهور به فضل و [[تقوا]] و اغلب در کسوت روحانیت بودند و نسبشان به [[ابراهیم طباطبا]]، نوادۀ [[امام حسن مجتبی(ع)]]، میرسد.<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۳ق، ص۳۲-۳۴، یادنامۀ عارف کبیر، ص۶.</ref> | خاندان وی از [[سادات طباطبایی]]، مشهور به فضل و [[تقوا]] و اغلب در کسوت روحانیت بودند و نسبشان به [[ابراهیم طباطبا]]، نوادۀ [[امام حسن مجتبی(ع)]]، میرسد.<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۳ق، ص۳۲-۳۴، یادنامۀ عارف کبیر، ص۶.</ref> | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
پدرش، [[سید حسین قاضی]] <small>(درگذشت۱۳۱۴)</small>، از شاگردان [[میرزای شیرازی]] در [[سامرا]] بود که سپس به تبریز بازگشت و به تهذیب نفس پرداخت. وی علاوه بر تفسیر مختصری بر [[قرآن]]، تفسیری بر [[سوره فاتحه]] و تفسیری ناتمام بر [[سوره انعام|سورۀ انعام]] نوشته بود. | پدرش، [[سید حسین قاضی]] <small>(درگذشت۱۳۱۴)</small>، از شاگردان [[میرزای شیرازی]] در [[سامرا]] بود که سپس به تبریز بازگشت و به تهذیب نفس پرداخت. وی علاوه بر تفسیر مختصری بر [[قرآن]]، تفسیری بر [[سوره فاتحه]] و تفسیری ناتمام بر [[سوره انعام|سورۀ انعام]] نوشته بود. | ||
جد مادری سیدعلی، [[میرزا محسن قاضی تبریزی]] <small>(درگذشت۱۳۰۶)</small>، نیز از عالمان و [[عابدان]] بود و با [[ملا هادی سبزواری]] مصاحبت داشت.<ref> | جد مادری سیدعلی، [[میرزا محسن قاضی تبریزی]] <small>(درگذشت۱۳۰۶)</small>، نیز از عالمان و [[عابدان]] بود و با [[ملا هادی سبزواری]] مصاحبت داشت.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۳۷۳ق، ج۱، قسم۲، ص۵۲۹؛ معلم حبیبآبادی، مکارم الأثار، ۱۳۵۱ش، ج۳، ص۱۰۳۰؛ معلم حبیبآبادی، مکارم الآثار، اصفهان، ج۵، ص۱۴۷۴.</ref> | ||
==خانواده و فرزندان== | ==خانواده و فرزندان== | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
برخی از فرزندان او به علم و فضل شناخته میشوند؛ از جمله [[سید محمدحسن قاضی طباطبائی]] که خود از شاگردان پدرش بود و[[بحر المعارف (کتاب)|بحر المعارف]] [[عبدالصمد همدانی]] را نزد وی خواند. مجموعهای ۱۰جلدی به نام [[صفحات من تاریخ الاعلام]] از تألیفات اوست که جلد اول و دوم آن را برادرش، سید محمد علی قاضینیا، استاد دانشکدۀ الهیات، به فارسی ترجمه و با عنوان [[آیت الحق (کتاب)|آیت الحق]] در ۱۳۸۹ش در [[تهران]] منتشر کرده است. سید محمدحسن در جلد اول این کتاب، اشعار پدرش را جمعآوری و شرح کرده است.<ref>یادنامۀ عارف کبیر، ص۶، ۹.</ref> | برخی از فرزندان او به علم و فضل شناخته میشوند؛ از جمله [[سید محمدحسن قاضی طباطبائی]] که خود از شاگردان پدرش بود و[[بحر المعارف (کتاب)|بحر المعارف]] [[عبدالصمد همدانی]] را نزد وی خواند. مجموعهای ۱۰جلدی به نام [[صفحات من تاریخ الاعلام]] از تألیفات اوست که جلد اول و دوم آن را برادرش، سید محمد علی قاضینیا، استاد دانشکدۀ الهیات، به فارسی ترجمه و با عنوان [[آیت الحق (کتاب)|آیت الحق]] در ۱۳۸۹ش در [[تهران]] منتشر کرده است. سید محمدحسن در جلد اول این کتاب، اشعار پدرش را جمعآوری و شرح کرده است.<ref>یادنامۀ عارف کبیر، ص۶، ۹.</ref> | ||
از دیگر فرزندان قاضی، سید مهدی، استادِ [[حسن | از دیگر فرزندان قاضی، سید مهدی، استادِ [[حسن حسنزاده آملی]] است.<ref>حسنزاده آملی، «علامه طباطبائی در منظرهٔ عرفان نظری و عملی»، ص۸؛ صدوقی سها، تاریخ حکماء و عرفانی متأخر، ۱۳۸۱ش، ص۳۸۱؛ نک: امینی، معجم رجال الفکر والأدب فی النجف...، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۹۶۶؛ یادنامۀ عارف کبیر، ص۶، ۹.</ref> | ||
==جانشینان وی در اخلاق و عرفان== | ==جانشینان وی در اخلاق و عرفان== | ||
دربارۀ وصی او در امر [[اخلاق]] و [[عرفان]] اقوال مختلفی است: | دربارۀ وصی او در امر [[اخلاق]] و [[عرفان]] اقوال مختلفی است: | ||
پسرش، سید محمدحسن قاضی، وصی او را دامادشان، [[میرزا ابراهیم شریفی]]، دانسته است.<ref>یادنامۀ عارف کبیر، ص۱۵.</ref> از [[حسنعلی نجابت شیرازی]]، شاگرد قاضی نیز نقل شده که وی در آخرین روزهای حیاتش [[محمدجواد انصاری همدانی]] را جانشین معنوی خود معرفی کرد.<ref> | پسرش، سید محمدحسن قاضی، وصی او را دامادشان، [[میرزا ابراهیم شریفی]]، دانسته است.<ref>یادنامۀ عارف کبیر، ص۱۵.</ref> از [[حسنعلی نجابت شیرازی]]، شاگرد قاضی نیز نقل شده که وی در آخرین روزهای حیاتش [[محمدجواد انصاری همدانی]] را جانشین معنوی خود معرفی کرد.<ref>کرمینژاد، در کوی بینشانها، ۱۳۷۷ش، ص۳۸.</ref> | ||
برخی [[سید محمدحسین طباطبائی]] را وصی قاضی معرفی کردهاند<ref>نک: یادنامۀ عارف کبیر، ص۱۵.</ref> اما مشهور این است که وصی رسمی قاضی، [[عباس هاتف قوچانی]] بوده است.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۲۳؛ صلح کل، مصاحبه با محمود قوچانی، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> | برخی [[سید محمدحسین طباطبائی]] را وصی قاضی معرفی کردهاند<ref>نک: یادنامۀ عارف کبیر، ص۱۵.</ref> اما مشهور این است که وصی رسمی قاضی، [[عباس هاتف قوچانی]] بوده است.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۷ق، ص۲۳؛ صلح کل، مصاحبه با محمود قوچانی، ص۱۹۶-۱۹۷.</ref> | ||
مطرح بودن چند وصی برای قاضی، با توجه به شرایط آن زمان و دشواری ارتباطات و وضع راهها، امکان داشته است و شاید وی، به همین دلایل، چند تن را برای چند منطقه و چند موضوع وصی خود معرفی کرده است.<ref>یادنامۀ عارف کبیر، ص۶، ۹؛ حسن زاده، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> | مطرح بودن چند وصی برای قاضی، با توجه به شرایط آن زمان و دشواری ارتباطات و وضع راهها، امکان داشته است و شاید وی، به همین دلایل، چند تن را برای چند منطقه و چند موضوع وصی خود معرفی کرده است.<ref>یادنامۀ عارف کبیر، ص۶، ۹؛ حسن زاده، ص۱۶۱-۱۶۲.</ref> | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
برخی از [[:رده:علما|علما]] و [[:رده:فقها|فقها]] و [[مراجع تقلید]] از شاگردان مکتب اخلاقی قاضی بودهاند، برخی از مهمترین شاگردان او عبارتند از: | برخی از [[:رده:علما|علما]] و [[:رده:فقها|فقها]] و [[مراجع تقلید]] از شاگردان مکتب اخلاقی قاضی بودهاند، برخی از مهمترین شاگردان او عبارتند از: | ||
[[سید محمدحسین طباطبائی]] که خود از بستگان استادش بود و ابتدا به قاضی شهرت داشت ولی به احترام استادش، ترجیح داد که به طباطبائی مشهور شود.<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۳ق، ص۱۳، پانویس ۱، ص۳۵.</ref> وی و برادرش [[سید محمدحسن الهی]] و [[عباس هاتف قوچانی]]<ref>قاضی طباطبائی،۱۳۸۵ش، مقدمۀ سید محمد حسن قاضی، ص۷؛ روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> ۱۳سال نزد قاضی شاگردی کردند.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۱۰۱.</ref> | [[سید محمدحسین طباطبائی]] که خود از بستگان استادش بود و ابتدا به قاضی شهرت داشت ولی به احترام استادش، ترجیح داد که به طباطبائی مشهور شود.<ref>حسینی طهرانی، مهر تابان، ۱۴۲۳ق، ص۱۳، پانویس ۱، ص۳۵.</ref> وی و برادرش [[سید محمدحسن الهی]] و [[عباس هاتف قوچانی]]<ref>قاضی طباطبائی،۱۳۸۵ش، مقدمۀ سید محمد حسن قاضی، ص۷؛ روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> ۱۳سال نزد قاضی شاگردی کردند.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۱.</ref> | ||
[[سید هاشم موسوی حداد]]. وی ۲۸ سال شاگرد قاضی بود و استادش دربارۀ وی گفته او [[توحید]] را چنان چشیده و مس و لمس نموده که محال است چیزی بتواند در آن خللی وارد سازد.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۱۲-۱۳، ۱۰۱؛ نیز نک: حداد،سید هاشم موسوی.</ref> | [[سید هاشم موسوی حداد]]. وی ۲۸ سال شاگرد قاضی بود و استادش دربارۀ وی گفته او [[توحید]] را چنان چشیده و مس و لمس نموده که محال است چیزی بتواند در آن خللی وارد سازد.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۷ق، ص۱۲-۱۳، ۱۰۱؛ نیز نک: حداد،سید هاشم موسوی.</ref> | ||
[[سید حسن اصفهانی مسقطی]]. او در [[نجف]] [[شفا (کتاب)|شفا]] و [[اسفار اربعه|اسفار]] درس میداد و به حکم [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[مرجع]] وقت [[شیعیان]]، و توصیۀ استادش قاضی، به ناچار از نجف به [[مسقط]] هجرت کرد.<ref>حسینی طهرانی، الله شناسی، ج۳، ص۲۸۵؛ حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۱۰۲- ۱۰۳.</ref> | [[سید حسن اصفهانی مسقطی]]. او در [[نجف]] [[شفا (کتاب)|شفا]] و [[اسفار اربعه|اسفار]] درس میداد و به حکم [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[مرجع]] وقت [[شیعیان]]، و توصیۀ استادش قاضی، به ناچار از نجف به [[مسقط]] هجرت کرد.<ref>حسینی طهرانی، الله شناسی، ج۳، ص۲۸۵؛ حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۲- ۱۰۳.</ref> | ||
[[سید ابوالقاسم خویی]]. وی از استاد خود دستورالعملی گرفت و پس از ۴۰روز، مکاشفهای برایش حاصل شد و آیندۀ خود را شامل تدریس و به [[مرجع|مرجعیت]] رسیدن مشاهده کرد.<ref>فاطمی نیا، ج۲، ص۱۹۶ - ۱۹۷.</ref> | [[سید ابوالقاسم خویی]]. وی از استاد خود دستورالعملی گرفت و پس از ۴۰روز، مکاشفهای برایش حاصل شد و آیندۀ خود را شامل تدریس و به [[مرجع|مرجعیت]] رسیدن مشاهده کرد.<ref>فاطمی نیا، ج۲، ص۱۹۶ - ۱۹۷.</ref> | ||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
* [[میرزا ابراهیم سیستانی]]<ref>روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> | * [[میرزا ابراهیم سیستانی]]<ref>روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
* [[سید احمد فهری|سید احمد فهری زنجانی]] یکی از آخرین کسانی است که محضر قاضی را درک کرد.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۱۴۲، پانویس ۱؛ نک: به روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> | * [[سید احمد فهری|سید احمد فهری زنجانی]] یکی از آخرین کسانی است که محضر قاضی را درک کرد.<ref>حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۷ق، ص۱۴۲، پانویس ۱؛ نک: به روحانینژاد، بحر خروشان، ۱۳۸۷ش، ص۵۶.</ref> | ||
*[[سید محمد حسینی همدانی]] بخشهایی از [[جامع السعادات]] [[ملا محمد مهدی نراقی]] را نزد قاضی خواند.<ref>حسینی همدانی، ص۴۴.</ref> | *[[سید محمد حسینی همدانی]] بخشهایی از [[جامع السعادات]] [[ملا محمد مهدی نراقی]] را نزد قاضی خواند.<ref>حسینی همدانی، ص۴۴.</ref> | ||
* [[سید مرتضی فیروزآبادی]]، مؤلف [[فضائل الخمسة من الصحاح الستة]]، در همسایگی قاضی منزل داشت و در درسهای [[اخلاق]] و [[عرفان]] وی شرکت میکرد و محرم اسرار استاد بود.<ref>فیروزآبادی، مقدمۀ سید محمد فیروزآبادی، ص۷- ۸.</ref> | * [[سید مرتضی فیروزآبادی]]، مؤلف [[فضائل الخمسة من الصحاح الستة]]، در همسایگی قاضی منزل داشت و در درسهای [[اخلاق]] و [[عرفان]] وی شرکت میکرد و محرم اسرار استاد بود.<ref>فیروزآبادی، مقدمۀ سید محمد فیروزآبادی، ص۷- ۸.</ref> | ||
==مخالفان== | ==مخالفان== | ||
مخالفت برخی علما با وی سبب بیحرمتی برخی از مردم به وی شده بود، چنانکه سجاده از زیر پایش کشیدند و همچنین او را تهدید به قتل کردند. ظاهراً علاقۀ وی به [[ابن عربی]] و [[مولوی]] و دلبستگی و مراودۀ یکی از صوفیان نجف [[بهار علیشاه]] با قاضی، موجب بروز این مخالفتها و وارد کردن اتهام تصوف به قاضی شده بود.<ref>نک: حسینی طهرانی، روح مجرد، ص۴۲-۴۳، ۱۲۶؛ عطش، ص۲۱؛ یادنامۀ عارف کبیر، ص۱۱؛ نک: صلح کل، مصاحبه با محمود قوچانی، ص۱۹۴-۱۹۵.</ref> | مخالفت برخی علما با وی سبب بیحرمتی برخی از مردم به وی شده بود، چنانکه سجاده از زیر پایش کشیدند و همچنین او را تهدید به قتل کردند. ظاهراً علاقۀ وی به [[ابن عربی]] و [[مولوی]] و دلبستگی و مراودۀ یکی از صوفیان نجف [[بهار علیشاه]] با قاضی، موجب بروز این مخالفتها و وارد کردن اتهام تصوف به قاضی شده بود.<ref>نک: حسینی طهرانی، روح مجرد، ۱۴۲۷ق، ص۴۲-۴۳، ۱۲۶؛ عطش، ص۲۱؛ یادنامۀ عارف کبیر، ص۱۱؛ نک: صلح کل، مصاحبه با محمود قوچانی، ص۱۹۴-۱۹۵.</ref> | ||
[[میرزا مهدی اصفهانی]] (د ۱۳۲۵ش) از علمای [[مشهد]]، که با بسیاری از آموزههای فلسفی و [[عرفان نظری]] مخالف بود از مهمترین مخالفان قاضی بود. وی بهرغم شدت تشرع قاضی و عدم انتسابش به سلسلههای [[صوفیه]]، بهشدت با وی مخالفت میکرد. | [[میرزا مهدی اصفهانی]] (د ۱۳۲۵ش) از علمای [[مشهد]]، که با بسیاری از آموزههای فلسفی و [[عرفان نظری]] مخالف بود از مهمترین مخالفان قاضی بود. وی بهرغم شدت تشرع قاضی و عدم انتسابش به سلسلههای [[صوفیه]]، بهشدت با وی مخالفت میکرد. | ||
خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
===زیارت قبور=== | ===زیارت قبور=== | ||
[[محمد تقی آملی]]، از شاگردان قاضی، نقل نموده که قاضی به [[زیارت]] اهل قبور بسیار توجه داشت و خود بسیار به [[وادی السلام]] میرفت و ساعتها در آنجا به زیارت مشغول میشد.<ref>حسنزاده آملی، ص۱۰-۱۱؛ فاطمینیا، ج۳، ص۶۸-۶۹.</ref> او به [[تهجد]] در [[مسجد کوفه]] و [[مسجد سهله]] علاقهمند بود و [[حجره]]ای مخصوص برای [[عبادت]] در این دو [[مسجد]] داشت<ref>حسینی طهرانی، معاد شناسی، ج۱، ص۲۳۲.</ref> و رفتن به مسجد سهله خصوصاً با پای پیاده را توصیه میکرد.<ref>فیروزآبادی، مقدمه سید محمد فیروزآبادی، ص۸.</ref> | [[محمد تقی آملی]]، از شاگردان قاضی، نقل نموده که قاضی به [[زیارت]] اهل قبور بسیار توجه داشت و خود بسیار به [[وادی السلام]] میرفت و ساعتها در آنجا به زیارت مشغول میشد.<ref>حسنزاده آملی، «علامه طباطبائی در منظرهٔ عرفان نظری و عملی»، ص۱۰-۱۱؛ فاطمینیا، ج۳، ص۶۸-۶۹.</ref> او به [[تهجد]] در [[مسجد کوفه]] و [[مسجد سهله]] علاقهمند بود و [[حجره]]ای مخصوص برای [[عبادت]] در این دو [[مسجد]] داشت<ref>حسینی طهرانی، معاد شناسی، ج۱، ص۲۳۲.</ref> و رفتن به مسجد سهله خصوصاً با پای پیاده را توصیه میکرد.<ref>فیروزآبادی، مقدمه سید محمد فیروزآبادی، ص۸.</ref> | ||
===نقش استاد=== | ===نقش استاد=== | ||
خط ۲۳۲: | خط ۲۳۲: | ||
[[id:Sayid Ali Qadhi Thabathabai]] | [[id:Sayid Ali Qadhi Thabathabai]] | ||
[[Category:عارفان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] | [[Category:عارفان شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] | ||
[[Category:مدفونان در وادی السلام نجف]] | [[Category:مدفونان در وادی السلام نجف]] |