پرش به محتوا

ایام محسنیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۶۹۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ نوامبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (اصلاح نشانی وب)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
'''ایام مُحسنیه''' روز‎های اول ماه [[ربیع‌الاول]] که برخی شیعیان به مناسبت [[شهادت]] [[محسن بن علی|محسن]] فرزند [[امام علی(ع)]] و [[حضرت زهرا(س)]]، در آن مراسم [[عزاداری]] برپا می‌کنند. عزاداری در این ایام، سابقه چندانی ندارد از این رو مورد تأیید برخی از مراجع تقلید قرار نگرفته است. محمدهادی یوسفی غروی با استناد به گزارش‌های تاریخی و ارائه شواهدی شهادت محسن بن علی(ع) را بیش از یک ماه پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] ([[۲۸ صفر]]) دانسته است.
'''ایام مُحسنیه''' روز‎های اول ماه [[ربیع‌الاول]] که برخی شیعیان به مناسبت [[شهادت]] [[محسن بن علی|محسن]] فرزند [[امام علی(ع)]] و [[حضرت زهرا(س)]]، در آن مراسم [[عزاداری]] برپا می‌کنند. عزاداری در این ایام، سابقه چندانی ندارد از این رو مورد تأیید برخی از مراجع تقلید قرار نگرفته است. محمدهادی یوسفی غروی با استناد به گزارش‌های تاریخی و ارائه شواهدی شهادت محسن بن علی(ع) را بیش از یک ماه پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] ([[۲۸ صفر]]) دانسته است.


==سابقه==
==سابقه عزاداری==
برخی [[شیعه|شیعیان]]، روزهای اول [[ربیع‌الاول]] را ایام سقط یا [[شهادت]] محسن فرزند [[حضرت فاطمه(س)]] می‌دانند. عزاداری در این ایام در سال‌های اخیر مطرح شده است.{{مدرک}}
برخی [[شیعه|شیعیان]]، روزهای اول [[ربیع‌الاول]] را ایام سقط یا [[شهادت]] محسن فرزند [[حضرت فاطمه(س)]] می‌دانند. عزاداری در این ایام در سال‌های اخیر مطرح شده است.{{مدرک}}


==زمان شهادت==
==زمان شهادت==
تاریخ دقیق شهادت محسن مشخص نیست، محمدهادی یوسفی غروی با ارائه شواهدی و استناد به گزارش‌های تاریخی واقعه هجوم به خانه حضرت فاطمه را پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] با فاصله یک ماه یا بیشتر دانسته است.
محسن در ماجرای هجوم به خانه فاطمه(س) سقط شده است.<ref>مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۱۸۵؛ خصیبی، الهدایة الکبری، ۱۴۱۹ق، ص۴۰۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۱۹۲–۱۹۳؛ شهرستانی، الملل والنحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۷۱.</ref> محمدهادی یوسفی غروی با استناد به گزارش‌های تاریخی و ارائه شواهدی هجوم به خانه حضرت فاطمه(س) را پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] با فاصله یک ماه یا بیشتر دانسته است. او برای اثبات این مطلب به حضور شب‌هنگام فاطمه به همراه علی(ع) و حسنین به درِ خانه مهاجران و انصار برای مددخواهی حق خویش پس از مصادره فدک و غصب خلافت<ref>هلالی، کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۵۳</ref> چگونگی رفتن حضرت فاطمه(س) به مسجد برای ایراد خطبه فدکیه <ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۶۳.</ref> و حضور بریده بن حصیب اسلمی از حاضران در سپاه اسامه در واقعه هجوم<ref>سید مرتضی، الشافی فی الإمامة، ج۳، ص۲۴۳؛ شیخ طوسی، تلخیص الشافی، ج۳، ص۷۸؛ یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۹۶-۱۱۵ </ref>  (سپاه اسامه بیش از یک ماه بعداز رحلت [[پیامبر(ص)]] به [[مدینه]] باز گشت)<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۱،ص۱۲۷؛ یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۹۹.</ref> استناد کرده است.
===تحرکات اجتماعی سیاسی حضرت زهرا(س)===
یاری طلبیدن شبانه امام علی(ع) و [[ماجرای فدک]] نمی‌تواند پس از بیماری حضرت زهرا(س) اتفاق افتاده باشد. روایتی از [[امام صادق(ع)]] نقل شده که حضرت زهرا(س) پس از مضروب شدن دچار مریضی شدید شدند،<ref>طبری، دلائل الامامة، ص۱۳۴</ref> این روایت حاکی از آن است که بعضی از تحرکات اجتماعی فاطمه زهرا(س) علیه هیئت حاکمه، قبل از بیماری ایشان بوده است. این تحرکات اجتماعی عبارتند از:
 
====مددخواهی از انصار و مهاجر====
یکی از تحرکات اجتماعی حضرت زهرا(س) رفتن به خانه [[مهاجرین]] و [[انصار]] برای طلب یاری بود.
بنا بر نقل [[سلمان فارسی]]، پس از غصب [[خلافت]] و [[فدک]]، [[علی(ع)]] همراه حضرت فاطمه(س) و [[حسنین(ع)]] شب هنگام به درِ خانه مهاجران و انصار رفته و آنان را به همراهی برای بازپس‌گیری حق خویش فرا خواندند. از آنجا که بنا بر روایت سلمان، پس از حمله مهاجمان به خانه حضرت فاطمه(س) و واقعه سقط جنین،آن حضرت به طور مداوم و پیوسته بستری بود تا به [[شهادت]] رسید، می‌توان چنین نتیجه گرفت که تا زمان ملاقات‌های شبانه آن حضرت با مهاجر و انصار، هنوز حمله‌ای به خانه او صورت نگرفته بود؛<ref>هلالی، کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۵۳</ref> زیرا در صورتِ وقوع حمله، آن حضرت دیگر توان رفتن به در خانه تعداد زیادِ مهاجران و انصار(حتی فقط اهل [[جنگ بدر|بدر]])<ref>هلالی، کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۴۶و ۱۴۸</ref> را نداشت.
 
====خطبه فدکیه====
[[خطبه فدکیه]] و نحوه حرکت [[حضرت فاطمه(س)]] به [[مسجد]]، نشان از عدم بیماری ایشان دارد.
[[ابن ابی الحدید]] در توصیف چگونگی رفتن حضرت فاطمه(س) به مسجد برای ایراد خطبه فدکیه آورده است که:
آن حضرت با پوشش کامل در میان جمعی از زنان در حالی که چادرش بر اثر بلندی به زیر پاهایش می‌رفت و همچون [[حضرت محمد(ص)]] راه می‌رفت، به مسجد آمد. با توجه به این تعبیر که: «ما تخرم من مشیه رسول‌الله؛ راه رفتنش هیچ تفاوتی با راه رفتن رسول خدا(ص) نداشت.» می‌توان چنین نتیجه گرفت که تا هنگام ایراد خطبه، هنوز هجمه‌ای به خانه حضرت فاطمه(س) صورت نگرفته بود؛ زیرا در صورت مضروب شدنِ آن حضرت، نوعِ حرکت او نمی‌تواند معمولی باشد تا راوی آن را به راه رفتنِ رسول خدا(ص) تشبیه کند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۲۶۳</ref>
 
===برگشتن سپاه اسامه بن زید به مدینه===
طبق برخی شواهد هجوم به خانه [[حضرت فاطمه(س)]] بعد از برگشت [[سپاه اسامه بن زید]] صورت گرفته است و سپاه اسامه بیش از یک ماه بعداز رحلت [[پیامبر(ص)]] به [[مدینه]] باز گشت.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۱،ص۱۲۷؛ یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۹۹</ref> شخصی به نام [[بریده بن حصیب اسلمی]] که در جریان حمله به خانه [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] و بیعت گرفتن از [[امام علی(ع)]] حضور داشته و از ایشان طرفداری می‌کرده، در سپاه اسامه نیز به عناون پرچمدار حضور داشته است. او پس از بازگشت از جنگ، با اعتراض به [[خلافت|خلیفه]] و طرفدارانش پرچمی در قبیله بنی اسلم نصب کرده و مردم را به بیعت با حضرت علی(ع) فرا خواند. پس از آن بود که طرفداران [[ابوبکر]] چاره‌ای جز بیعت گرفتن از حضرت علی(ع) ندیدند.<ref>سید مرتضی، الشافی فی الإمامة، ج۳، ص۲۴۳؛ شیخ طوسی، تلخیص الشافی، ج۳، ص۷۸؛ یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۹۶-۱۱۵ </ref> این گزارش‌ها گویای آن است که ماجرای حمله به خانه فاطمه زهرا(س) نمی‌تواند در روزهای اول [[ربیع الاول]] اتفاق افتاده باشد.


==دیدگاه مراجع==
==دیدگاه مراجع==
برخی از [[مراجع تقلید]] درباره این ایام اظهارنظر کرده‌اند که از این قرار است:
برخی از [[مراجع تقلید]] درباره این ایام اظهارنظر کرده‌اند که از این قرار است:
*[[آیت الله مکارم شیرازی]] در پاسخ به سؤال درباره برگزاری ایام محسنیه به صورت عمومی، نوشتند: «[[توسل]] به ذیل عنایت [[معصومین(ع)]] و فرزندان آنها کار بسیار خوبى است؛ ولى بهتر این است که برنامه‌هاى جدیدى که در میان [[شیعه]] سابقه نداشته، ترتیب داده نشود؛ زیرا باعث کمرنگ شدن برنامه‌های اصلی می‌شود.» <ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46972&mid=262723 «ایام محسنیه»]،‌ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی.</ref>
*به گفته [[ناصر مکارم شیرازی]] از مراجع تقلید بهتر است که مراسم ایام محسنیه برگزار نشود، چراکه این مراسم در میان شیعه سابقه نداشته و باعث کمرنگ شدن برنامه‌های اصلی می‌شود.<ref>[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46972&mid=262723 «نظر حضرت‌عالی در مورد برگزاری مراسم ایّام محسنیه به‌صورت عمومی در سطح شهر چیست؟»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی.</ref>
*دفتر [[آیت الله محمد صادق روحانی]] با انتشار اطلاعیه‌ای، محبان اهل بیت(ع) را به برگزاری عزاداری در ایام بعد از [[صفر]] تا [[نهم ربیع الاول]] تشویق کرده و دلیل آن را [[روایت|روایتی]] از [[امام صادق(ع)]]، سیره مستمره علما و توصیه اکید این مرجع تقلید اعلام کرده است. در این اطلاعیه آمده است اتفاقات هفته اول بعد از ماه صفر، ریشه همه مصائب [[جهان اسلام]] است و کسانی که برای تضعیف و بی‌اهمیت جلوه دادن این ایام تلاش می‌کنند، مرتکب [[گناه|گناهی]] بس عظیم هستند.<ref>[http://www.rohani.ir/fa/ndt/435/لزوم-برگزاری-مراسم-عزاداری-در-ایام-محسنیه «اتفاقات هفته اول بعد از ماه صفر، ریشه و اصل همه مصائب جهان اسلام است»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله العظمی محمد صادق روحانی.</ref>
*دفتر [[آیت الله محمد صادق روحانی]] با انتشار اطلاعیه‌ای، محبان اهل بیت(ع) را به برگزاری عزاداری در ایام بعد از [[صفر]] تا [[نهم ربیع الاول]] تشویق کرده و دلیل آن را [[روایت|روایتی]] از [[امام صادق(ع)]]، سیره مستمره علما و توصیه اکید این مرجع تقلید اعلام کرده است. در این اطلاعیه آمده است اتفاقات هفته اول بعد از ماه صفر، ریشه همه مصائب [[جهان اسلام]] است و کسانی که برای تضعیف و بی‌اهمیت جلوه دادن این ایام تلاش می‌کنند، مرتکب [[گناه|گناهی]] بس عظیم هستند.<ref>[http://www.rohani.ir/fa/ndt/435/لزوم-برگزاری-مراسم-عزاداری-در-ایام-محسنیه «اتفاقات هفته اول بعد از ماه صفر، ریشه و اصل همه مصائب جهان اسلام است»]، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی محمد صادق روحانی.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==