کلاله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کَلالَه''' (عربی: کلالة) کسی است که پدر، مادر و فرزندی ندارد که از او ارث ببرند. احکام ارث کلاله در [[قرآن]] و [[فقه]] آمده است.

== مفهوم شناسی ==

کلاله در لغت به کسی می‌گویند که نه پدر و مادری دارد و نه فرزندی<ref>مقدس اردبیلی، زبدة البیان فی احکام القرآن، فرائض الارث ص۶۵۳ </ref>. در نظام قبیله‌ای چنین کسی کَلّ به شمار می‌آید<ref>لسان العرب و المنجد، واژه کلاله</ref> که وابستگی او به بستگانش از میان رفته و طفیلی دیگران است.

در آغاز اسلام، این پرسش وجود داشته که اگر کلاله بمیرد، چه کسی وارث او است؟ <ref group="یادداشت"> این مطلب از ابتدای آیه کلاله برداشت می‌شود که می‌فرماید: یسْتَفْتُونَک قُلِ اللَّهُ یفْتِیکمْ فِی الْکلَالَة سوره نساء آیه ۱۷۶</ref>

چون پدر و مادر و فرزندی ندارد که میراث او را تقسیم کنند و سهم ارث دیگران هم مشخص نیست. از این رو قرآن کریم به این پرسش پاسخ داده و تقسیمات آن را بیان کرده است:

* در آیه ۱۲ [[سوره نساء]] سهم ارث خواهر و برادر کلاله، یک ششم ذکر شده اما در آیه ۱۷۶ سوره نساء،‌ سهم خواهر نصف و سهم برادر تمام ارث است. طبق آموزه‌های اهل بیت علیهم السلام در فقه شیعه، این دو آیه تضادی با هم ندارند و یکی درباره خواهر و برادر مادری و دیگری درباره خواهر و برادر ابوینی یا پدری است چرا که ارث افراد بسته به سهم واسطه است. بنابراین سهم خواهر و برادر مادری به قدر سهم مادر، یک سوم است.<ref>مقدس اردبیلی، زبدة البیان فی احکام القرآن، فرائض الارث ص۶۵۳ </ref>

* با آن که در آیات قرآن تاکید شده تقسیم ارث پس از کسر مورد وصیت و دیون میت انجام شود اما درباره کلاله این عبارت وجود دارد که «مِن بَعْدِ وَصِیهٍ یوصی بهَِا أَوْ دَینٍ غَیرَْ مُضَارٍّ»(نساء ۱۲). گفته شده فعل مجهول در این عبارت به این معنا است که دیگران روی وصیت کلاله، تأثیر نگذارند<ref>[http://bazandish.com/1394/04 سایت بازاندیش]</ref> و نیز وصیت و دین او به وارثان ضرر نزند.<ref>قربانی لاهیجی، تفسیر جامع آیات الاحکام، ۱۳۸۴، ج۱۱،ص ۲۰۰ </ref> این احتمال وجود دارد که کلاله به دلیل تنها بودن تمایل نداشته باشد که ارث وی به وراث برسد.<ref>[http://bazandish.com/1394/04 سایت بازاندیش]</ref>