Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
طلاق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (+ رده:ابواب فقه (هاتکت)) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''طلاق'''، برداشتن پیوند [[ازدواج]]. طلاق در [[اسلام]] عملی مشروع و جایز است؛ اما بر پایه [[روایات]] منفورترین [[حلال]] نزد خداوند به شمار می‌رود. [[قرآن]] توصیه کرده است که در صورت شکل‌گیری اختلاف میان زن و مرد، خویشاوندان آنها تلاش کنند میانشان آشتی برقرار کنند تا در صورت امکان از طلاق جلوگیری شود. در قرآن برخی از احکام طلاق و پند و اندرزهایی درباره آن بیان شده است. در قرآن سوره‌ای به نام [[سوره طلاق|طلاق]] وجود دارد.<br /> | '''طلاق'''، برداشتن پیوند [[ازدواج]]. طلاق در [[اسلام]] عملی مشروع و جایز است؛ اما بر پایه [[روایات]] منفورترین [[حلال]] نزد خداوند به شمار می‌رود. [[قرآن]] توصیه کرده است که در صورت شکل‌گیری اختلاف میان زن و مرد، خویشاوندان آنها تلاش کنند میانشان آشتی برقرار کنند تا در صورت امکان از طلاق جلوگیری شود. در قرآن برخی از احکام طلاق و پند و اندرزهایی درباره آن بیان شده است. در قرآن سوره‌ای به نام [[سوره طلاق|طلاق]] وجود دارد.<br /> | ||
طلاق جزء [[ایقاعات]] است؛ یعنی برخلاف | طلاق جزء [[ایقاعات]] است؛ یعنی برخلاف ازدواج، یک طرفه است و تنها از سوی مرد انجام می‌شود. طلاق احکام فراوانی دارد؛ از جمله زنی را که بعد از [[صیغه عقد|عقد]] با او آمیزش شده است، نمی‌توان در حال [[حیض]] و [[نفاس]] طلاق داد؛ مگر آنکه زن باردار باشد؛ همچنین دو مرد [[عادل]]، باید شاهد خواندن صیغه طلاق باشند. طلاق به دو قسم [[طلاق رجعی|رِجعی]] و [[طلاق بائن|بائن]] تقسیم می‌شود. در طلاق رجعی مرد می‌تواند در زمان [[عده]] زن، [[رجوع]] کند؛ یعنی بدون خواندن عقد، از طلاق برگردد و او را دوباره همسر خود کند؛ اما در طلاق بائن مرد نمی‌تواند رجوع کند.<br />در قانون مدنی ایران به پیروی از دین اسلام، حق طلاق در اختیار مرد است؛ اما شرایطی در نظر گرفته شده است که با وجود آنها زن می‌تواند برای طلاق اقدام کند؛ مانند پرداخت‌نکردن [[نفقه]] (خرجی زن) به مدت شش ماه و بدرفتاری غیرقابل تحمل مرد با زن و فرزندان. | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
در دین اسلام، طلاق امری مشروع و [[جایز]] است؛<ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۱۹۴.</ref> اما بر پایه روایات، منفورترین [[حلال]] نزد خداوند<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۴.</ref> و چیزی است که [[عرش الهی]] را می‌لزراند.<ref>طبرسی، مکارم الأخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۱۹۷.</ref> | در دین اسلام، طلاق امری مشروع و [[جایز]] است؛<ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۱۹۴.</ref> اما بر پایه روایات، منفورترین [[حلال]] نزد خداوند<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۵۴.</ref> و چیزی است که [[عرش الهی]] را می‌لزراند.<ref>طبرسی، مکارم الأخلاق، ۱۳۷۰ش، ص۱۹۷.</ref> | ||
در [[مرآة العقول]]، به نقل از [[امام صادق(ع)]] آمده است که خداوند خانه‌ای را که در آن ازدواج باشد، دوست دارد و از خانه‌ای که در آن طلاق باشد، بیزار است و نزد خداوند | در [[مرآة العقول]]، به نقل از [[امام صادق(ع)]] آمده است که خداوند خانه‌ای را که در آن ازدواج باشد، دوست دارد و از خانه‌ای که در آن طلاق باشد، بیزار است و نزد خداوند چیزی منفورتر از طلاق نیست.<ref>مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۲۱، ص۹۴.</ref> | ||
در [[قرآن]] هم طلاق امر پسندیده‌ای نیست؛ قرآن توصیه کرده است که در صورت شکل‌گیری مشاجره میان زن و شوهر، خویشاوندان آنها در این زمینه پادرمیانی کنند و در صورت امکان روابط آنها را اصلاح کنند:<ref>کیانی، «طلاق در ادیان ابراهیمی»، ص۳۲.</ref> «و اگر از | در [[قرآن]] هم طلاق امر پسندیده‌ای نیست؛ قرآن توصیه کرده است که در صورت شکل‌گیری مشاجره میان زن و شوهر، خویشاوندان آنها در این زمینه پادرمیانی کنند و در صورت امکان روابط آنها را اصلاح کنند:<ref>کیانی، «طلاق در ادیان ابراهیمی»، ص۳۲.</ref> «و اگر از جدایی میان آن دو [: زن و شوهر] بیم دارید پس داوری از خانواده آن [شوهر] و داوری از خانواده آن [زن] تعیین کنید. اگر سرِ سازگاری دارند، خدا میان آن دو سازگاری خواهد داد. آری! خدا دانای آگاه است.»<ref>قرآن، سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> | ||
===علت مشروعیت طلاق=== | ===علت مشروعیت طلاق=== | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
*'''رعایت حقوق زن''' | *'''رعایت حقوق زن''' | ||
«پس چون عدّه آنان به سر | «پس چون عدّه آنان به سر رسید، [یا] به شایستگی نگاهشان دارید، یا به شایستگی از آنان جدا شوید...»<ref>قرآن، سوره طلاق، آیه ۲.</ref> | ||
آیه فوق، درباره [[طلاق رجعی]] است | آیه فوق، درباره [[طلاق رجعی]] است که در آن، مرد می‌تواند در زمان [[عده|عدّه]]، به زنی که طلاق داده‌است، [[رجوع]] کند؛ یعنی دوباره او را همسر خود کند. آیه به مردان دستور می‌دهد که در زمان [[عده|عدّه]]، اگر خواستند رجوع کنند یا از او جدا شوند، در هر صورت، باید با زن به نیکی رفتار کنند و حقوق او را رعایت کنند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۳۱۳.</ref> | ||
*'''عدم جلوگیری از ازدواج مجدد''' | *'''عدم جلوگیری از ازدواج مجدد''' | ||
«و چون زنان را طلاق گفتید، و عدّه خود را به پایان رساندند، آنان را از ازدواج با همسران [ | «و چون زنان را طلاق گفتید، و عدّه خود را به پایان رساندند، آنان را از ازدواج با همسران [سابق] خود، چنانچه بخوبی با یکدیگر تراضی نمایند، جلوگیری مکنید...»<ref>قرآن، سوره بقره، آیه ۲۳۲.</ref> | ||
این آیه دستور می‌دهد که اگر زن و شوهری که طلاق گرفته‌اند، دوباره خواستند با هم ازدواج کنند، خویشاوندان زن نباید از این کار جلوگیری کنند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۳۸.</ref> | این آیه دستور می‌دهد که اگر زن و شوهری که طلاق گرفته‌اند، دوباره خواستند با هم ازدواج کنند، خویشاوندان زن نباید از این کار جلوگیری کنند.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۳۸.</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
«و فرض است بر مردان پرهیزگار که زنان طلاق داده شده را به شایستگی چیزی دهند.»<ref>قرآن، سوره بقره، آیه ۲۴۲.</ref> | «و فرض است بر مردان پرهیزگار که زنان طلاق داده شده را به شایستگی چیزی دهند.»<ref>قرآن، سوره بقره، آیه ۲۴۲.</ref> | ||
عالمان [[امامیه|شیعه]] معتقدند که این آیه در خصوص زنانی است که برای آنها [[مهریه]] معین نشده و بعد از ازدواج با آنها آمیزش نشده است. برطبق این حکم، [[واجب]] است که هنگام طلاق، به این زنان هدیه‌ای تعلق گیرد.<ref> | عالمان [[امامیه|شیعه]] معتقدند که این آیه در خصوص زنانی است که برای آنها [[مهریه]] معین نشده و بعد از ازدواج با آنها آمیزش نشده است. برطبق این حکم، [[واجب]] است که هنگام طلاق، به این زنان هدیه‌ای تعلق گیرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۲۱۵.</ref> | ||
==سوره طلاق== | ==سوره طلاق== | ||
{{نوشتار اصلی|سوره طلاق}} | {{نوشتار اصلی|سوره طلاق}} | ||
در قرآن [[سوره|سوره‌ای]] درباره طلاق وجود دارد که بیشتر [[آیه|آیات]] آن از طلاق سخن گفته است.<ref>نگاه کنید به قرآن، سوره طلاق.</ref> این سوره که دوازده آیه دارد، برخی از احکام طلاق و پند و اندرزهایی را درباره آن بیان کرده است.<ref>علامه طباطبایی، | در قرآن [[سوره|سوره‌ای]] درباره طلاق وجود دارد که بیشتر [[آیه|آیات]] آن از طلاق سخن گفته است.<ref>نگاه کنید به قرآن، سوره طلاق.</ref> این سوره که دوازده آیه دارد، برخی از احکام طلاق و پند و اندرزهایی را درباره آن بیان کرده است.<ref>علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۳۱۱، ۳۱۲.</ref> | ||
==احکام== | ==احکام== | ||
برخی از احکام طلاق عبارت است از: | برخی از احکام طلاق عبارت است از: | ||
*زن باید در هنگام طلاق، از [[حیض]] و [[نفاس]] پاک باشد؛ این شرط درباره زنی که بعد از ازدواج با او [[نزدیکی]] نشده است و همچنین زن باردار وجود ندارد؛ | *زن باید در هنگام طلاق، از [[حیض]] و [[نفاس]] پاک باشد؛ این شرط درباره زنی که بعد از ازدواج با او [[نزدیکی]] نشده است و همچنین زن باردار وجود ندارد؛ | ||
*مرد نباید در دوره | *مرد نباید در دوره پاکی (طُهر) هنگام طلاق و در حیض یا نفاس پیش از آن، با همسرش نزدیکی کرده باشد؛ بنابراین اگر در دوره پاکی، با زن نزدیکی کرده باشد، برای طلاق باید صبر کند تا زن دوباره حیض ببیند و پاک شود؛ سپس او را طلاق دهد. این شرط در خصوص زنی که کمتر از نُه سال دارد، زن باردار و زن یائسه وجود ندارد. | ||
*صیغه طلاق باید به زبان عربی صحیح خوانده شود؛ | *صیغه طلاق باید به زبان عربی صحیح خوانده شود؛ | ||
*دو مرد عادل باید شاهد طلاق باشند.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۱۸-۵۲۲.</ref> | *دو مرد عادل باید شاهد طلاق باشند.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل(مُحَشّی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۵۱۸-۵۲۲.</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
===طلاق رجعی=== | ===طلاق رجعی=== | ||
{{اصلی|طلاق رجعی}} | {{اصلی|طلاق رجعی}} | ||
طلاقی است که در آن، در زمان [[عده|عِدّه]]، مرد می‌تواند به همسرش رجوع کند؛ یعنی می‌تواند بدون [[صیغه عقد|عقد]] ازدواج، او را دوباره همسر خود کند. در طلاق رِجعی، تا زمانی که زن در عده طلاق است، همه احکام زوجیت، به جز چند استثناء، میان زوجین جاری است. <ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۲۰۵، ۲۰۶.</ref> | طلاقی است که در آن، در زمان [[عده|عِدّه]]، مرد می‌تواند به همسرش رجوع کند؛ یعنی می‌تواند بدون [[صیغه عقد|عقد]] ازدواج، او را دوباره همسر خود کند. در طلاق رِجعی، تا زمانی که زن در عده طلاق است، همه احکام زوجیت، به جز چند استثناء، میان زوجین جاری است.<ref>مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۲۰۵، ۲۰۶.</ref> | ||
===طلاق بائن=== | ===طلاق بائن=== | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
قانون مدنی ایران، به پیروی از دین [[اسلام]]، حق طلاق را به مرد می‌دهد؛<ref>منصور، قانون مدنی ایران، ۱۳۹۱ش، ص۲۰۰.</ref> اما شروطی را معین کرده است که با وجود آنها زن می‌تواند برای طلاق اقدام کند. این شروط بر اساس آنچه در دفترچه‌های [[ازدواج]] ایران، آمده است، عبارتند از: | قانون مدنی ایران، به پیروی از دین [[اسلام]]، حق طلاق را به مرد می‌دهد؛<ref>منصور، قانون مدنی ایران، ۱۳۹۱ش، ص۲۰۰.</ref> اما شروطی را معین کرده است که با وجود آنها زن می‌تواند برای طلاق اقدام کند. این شروط بر اساس آنچه در دفترچه‌های [[ازدواج]] ایران، آمده است، عبارتند از: | ||
# پرداخت‌نکردن [[نفقه]] (خرجی زن) و رعایت‌نکردن دیگر حقوق واجب زن به مدت شش ماه؛ | # پرداخت‌نکردن [[نفقه]] (خرجی زن) و رعایت‌نکردن دیگر حقوق واجب زن به مدت شش ماه؛ | ||
# | # بدرفتاری غیرقابل تحمل مرد با زن و فرزندان؛ | ||
# بیماری خطرناک و غیرقابل درمان مرد در حدی که سلامت زن را به خطر اندازد؛ | # بیماری خطرناک و غیرقابل درمان مرد در حدی که سلامت زن را به خطر اندازد؛ | ||
# دیوانه‌بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد؛ | # دیوانه‌بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد؛ | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
# بچه‌دار نشدن مرد پس از پنج سال؛ | # بچه‌دار نشدن مرد پس از پنج سال؛ | ||
# غیبت طولانی یا مفقودالاثر بودن شوهر؛ | # غیبت طولانی یا مفقودالاثر بودن شوهر؛ | ||
# ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر.<ref> این موارد، بر اساس مواد ۱۱۲۱ تا ۱۱۴۲ قانون مدنی ایران، تدوین شده است. | # ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر.<ref> این موارد، بر اساس مواد ۱۱۲۱ تا ۱۱۴۲ قانون مدنی ایران، تدوین شده است. رجوع کنید به: منصور، قانون مدنی ایران، ۱۳۹۱ش، ص۱۹۷-۲۰۱.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند. | *قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند. | ||
*طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق. | *طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق. | ||
* | *طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، قم، الشریف الرضی، چاپ چهارم، ۱۴۱۲ق/۱۳۷۰ش. | ||
*کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تحقیق | *کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق. | ||
*کیانی، رضا، «طلاق در ادیان ابراهیمی درنگی بر | *کیانی، رضا، «طلاق در ادیان ابراهیمی درنگی بر آموزه‌های کتاب‌های آسمانی قرآن کریم، عهد عتیق و عهد جدید»، حافظ مهر، ش۴۵، ۱۳۸۶ش. | ||
* | *مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تحقیق و تصحیح سیدهاشم رسولی محلاتی، تهران،دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق. | ||
*مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، بیروت منشورات الرضا، چاپ اول، ۱۴۳۱ق. | *مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، بیروت منشورات الرضا، چاپ اول، ۱۴۳۱ق. | ||
* | *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش. | ||
*منصور، جهانگیر، قانون مدنی با آخرین اصلاحیه‌ها و الحاقات همراه با قانون مسؤلیت مدنی، تهران، نشر دیدار، ۱۳۹۱ش. | *منصور، جهانگیر، قانون مدنی با آخرین اصلاحیه‌ها و الحاقات همراه با قانون مسؤلیت مدنی، تهران، نشر دیدار، ۱۳۹۱ش. | ||
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا، چاپ سوم، ۱۳۸۱ش. | *مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا، چاپ سوم، ۱۳۸۱ش. | ||
* | *موسوی خمینی، سیدروح الله، توضیح المسائل(مُحَشّی)، تحقیق سیدمحمدحسین بنی هاشمی خمینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق. | ||
*مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | *مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، چاپ اول، ۱۳۹۲ش. | ||
{{احکام خانواده}} | {{احکام خانواده}} | ||