ازدواج علی(ع) و فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

'''ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)'''، به ازدواج [[حضرت علی(ع)]] نخستین امام [[شیعیان]] با [[حضرت فاطمه(س)]] دختر [[پیامبر(ص)]] اشاره دارد. [[صیغه ازدواج|خطبه عقد]] آنان را پیامبر(ص) خواند. بر اساس منابع روایی، پیش از امام علی(ع)، کسان دیگری از فاطمه(س) [[خواستگاری]] کرده بودند.

ماجرای خواستگاری از حضرت فاطمه(س)، با تفاوت‌هایی در منابع [[شیعه]] و [[سنی]] نقل شده است. بنابر این منابع، چند تن از [[صحابه]] مانند [[ابوبکر]]، [[عمر بن خطاب]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] در مدینه به خواستگاری فاطمه(س) رفتند. پیامبر(ص) در پاسخ آنها، ازدواج فاطمه را موکول به خواست الهی می‌کرد و ازدواج او را به دست خدا می‌دانست.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۰.</ref>

بنابر منابع، علی بن ابی‌طالب(ع) بری خواستگاری فاطمه نزد رسول خدا(ص) رفت ولی از روی شرم نتوانست درخواست خود را مطرح کند. در مرتبه سوم، از پیامبر(ص) درخواست ازدواج با فاطمه کرد و پیامبر فرمود: «آیا چیزی داری؟» امام علی(ع) در پاسخ گفت که جز زره چیزی ندارد. پیامبر(ص)، مهریه فاطمه را دوازده و نیم اوقیه طلا قرار داد و زره علی(ع) را به او برگرداند.<ref> طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱؛ یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۱.</ref> بنابر گزارش یعقوبی، پیامبر در برابر گلایه برخی مهاجران، بر الهی بودن ازدواج امام علی و فاطمه تأکید کرده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۱.</ref>

بنابر نقل [[ابن‌شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی‌طالب]]، پیامبر در هنگام ازدواج فاطمه و علی(ع) بر منبر رفت و خطبه‌ای خواند و گفت: خداوند به من دستور داده است که فاطمه را به عقد علی درآورم و من نیز اگر علی راضی باشد، فاطمه را با مهریه ۴۰۰ مثقال نقره به عقد ازدواج او درمی‌آورم. سپس امام علی(ع) رضایت خود را اعلام کرد.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۰.</ref>

بنابر برخی روایات، تا زمانی که حضرت فاطمه زنده بوده، خداوند دیگر زنان را بر امام علی(ع) [[حرام]] کرده بود.<ref> شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۳.</ref> امام اول شیعیان نیز در دوران زندگی فاطمه(س) با ازدواج دیگری نکرد.

بنابر روایتی که در [[الکافی]] از [[امام سجاد(ع)]] نقل شده، پیامبر یک سال پس از [[هجرت به مدینه]]، حضرت فاطمه(س) را به همسری حضرت علی(ع) درآورد.<ref> کلینی، الروضة من الکافی، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۱.</ref> در [[تاریخ طبری]] هم از [[امام باقر(ع)]] نقل شده که [[امام علی(ع)]] چند شب پیش از پایان ماه [[صفر]] در سال دوم هجری، با حضرت فاطمه (س) ازدواج کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۴۱۰.</ref> البته طبری در نقل دیگری ازدواج آن دو را در [[ماه رجب]] و پس از [[غزوه بدر]] دانسته است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۵۹۸.</ref> در این نقل، سن فاطمه زهرا(س) هجده سال ذکر شده است<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۵۹۸.</ref> اما برخی منابع شیعه با استناد به روایت کلینی که تولد فاطمه را پنج سال پس از [[بعثت]] پیامبر ذکر کرده،<ref> کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۴۵۷.</ref> سن او را در هنگام ازدواج، نُه سال دانسته‌اند.<ref>حسنی، سیرة الائمة الاثنی عشر، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۸۱.</ref>  

به گفته [[محمدهادی یوسفی غروی]] (متولد ۱۳۲۷ش) پژوهشگر تاریخ اسلام، فاصله زمان عقد تا ازدواج فاطمه و علی(ع) تقریبا ده ماه بوده است او احتمال داده که تسریع پیامبر در اجرای [[صیغه عقد ازدواج|صیغه عقد]] برای این بوده که خواستگاران قبلی فاطمه پاسخ روشنی دریافت کنند. همچنین تأخیر او در برپایی مراسم عروسی برای این بوده که فاطمه از نظر جسمی رشد کند و به حد زنان دیگر برسد.<ref> یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۰.</ref>

منابع تاریخی میزان مهریه حضرت زهرا(س) را بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ درهم ذکر کرده‌اند.<ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۰-۳۵۱؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۵ق، ج۱۳، ص۶۸۰.</ref> در دوران پیامبر، هر ده درهم نقره، معادل یک دینار طلا بوده است و بر این اساس، مهریه حضرت زهرا (س)، معادل ۱۷۰ تا ۲۲۳ گرم طلا تخمین زده می‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱۵، ص۱۷۴-۱۷۹؛ توضیح المسائل مراجع، ج۲، ص۱۲۹.</ref>

بنابر گزارش شیخ طوسی در کتاب [[امالی (شیخ طوسی)|امالی]]، امام علی (ع) برای تأمین مهریه، زره خود را فروخت<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref> پس از آنکه مهریه به دست پیامبر(ص) رسید، اندکی از پول را به [[بلال]] داد تا برای فاطمه عطر تهیه کند.<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref> پیامبر(ص) سپس باقیمانده پول را برای تهیه وسائل موردنیاز زندگی، به [[عمار یاسر]] و چند تن از یاران داد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref>{{یادداشت|شیخ طوسی فهرست جهاز حضرت فاطمه را در کتاب امالی ذکر کرده است؛ این موارد عبارتند از:

(شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.)}} ازجمله موارد جهیزیه حضرت فاطمه، پیراهنی بود که حضرت زهرا شب عروسی خود در پی تقاضای زنی مستمند، به او بخشید و خود به لباسی مستعمل اکتفا کرد.<ref>شوشتری، شرح احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۰۱.</ref>بیشتر ظروف جهیزیه از سفال بود و پیامبر با دیدن آنها برای علی(ع) و فاطمه(س) دعا کرد.{{مدرک}}

==ولیمه==

بر اساس منابع روایی، [[پیامبر(ص)]]، [[بلال حبشی]] را فراخوانده و از او خواست که یک گوسفند و پنج مُد جو تهیه کند تا مهاجران را دعوت کند و برای ازدواج علی(ع) و فاطمه(س) [[ولیمه]] بدهد. نقل شده پیامبر که در این دیدار به [[بلال حبشی|بلال]] فرمود: «دوست دارم از سنت‌های امت من این باشد که در ازدواج، ولیمه داده شود.» مردان به دعوت پیامبر(ص) در مسجد حضور یافتند و از آن غذا خوردند و برای زنان و کودکان به خانه غذا بردند.<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامی، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۴.</ref>

پیامبر(ص) پس از ولیمه عروسی، دست فاطمه(س) را در دست علی(ع) گذاشت و پس از آنکه به خانه خود رفتند، به آنها پیوست،<ref> شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۲.</ref> و ظرف آبی به دست گرفت و مقداری از آب روی سر و میان شانه‌های فاطمه(س) ریخت<ref> شیخ طوسی، الأمالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۳.</ref> و از خداوند خواست که آن دو را تطهیر کند.<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامی، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> پیامبر همچنین از آن دو خواست از آن آب بنوشند، روی‌شان را با آن بشویند و با آن مضمضه و استنشاق کنند. وی در پایان برای آن دو دعا کرد و فرمود: «خداوند دل‌هایتان را به هم نزدیک و مهربان کند و نسل شما را مبارک گرداند و کارهای شما را اصلاح کند.»<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامی، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref>