پرش به محتوا

ازدواج علی(ع) و فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:


==خواستگاری امام علی(ع)==
==خواستگاری امام علی(ع)==
ماجرای خواستگاری از حضرت فاطمه (س)، با تفاوت‌هایی در منابع [[شیعه]] و [[سنی]] نقل شده است. بنابر این منابع، چند تن از [[صحابه]] در [[مدینه]] مانند [[ابوبکر]]، [[عمر بن خطاب]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] به خواستگاری فاطمه (س) رفتند. پیامبر (ص) در پاسخ به این درخواست‌ها، ازدواج فاطمه را موکول به خواست و قضای الهی می‌کرده و تاکید کرده است که ازدواج او به دست خداست.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶؛ قزوینی، فاطمة الزهراء از ولادت تا شهادت، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۲.</ref>
ماجرای خواستگاری از حضرت فاطمه(س)، با تفاوت‌هایی در منابع [[شیعه]] و [[سنی]] نقل شده است. بنابر این منابع، چند تن از [[صحابه]] در [[مدینه]] مانند [[ابوبکر]]، [[عمر بن خطاب]] و [[عبدالرحمن بن عوف]] به خواستگاری فاطمه (س) رفتند. پیامبر (ص) در پاسخ به این درخواست‌ها، ازدواج فاطمه را موکول به خواست و قضای الهی می‌کرده و تاکید کرده است که ازدواج او به دست خداست.<ref>ابن سعد، طبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶؛ قزوینی، فاطمة الزهراء از ولادت تا شهادت، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۲.</ref>


بنابر منابع، علی بن ابی‌طالب(ع) در پاسخ به برخی مهاجران که از او پرسیده‌اند چرا از فاطمه خواستگاری نمی‌کند، تاکید کرده است: «به خدا قسم چیزی ندارم.» سرانجام علی (ع) نزد رسول خدا (ص) رفت ولی از روی شرم نتوانست درخواست خود را بگوید. در مرتبه سوم، از پیامبر درخواست ازدواج با فاطمه کرد و پیامبر فرمود: «آیا چیزی داری؟» امام علی (ع) در پاسخ به پیامبر (ص) گفت که جز زره چیزی ندارد. پیامبر (ص)، مهریه فاطمه را دوازده و نیم اوقیۀ طلا قرار داد و زره علی (ع) را به او برگرداند.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱؛ یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۱.</ref> بنابر برخی نقل‌ها، پیامبر در برابر گلایه برخی مهاجران، بر الهی بودن ازدواج امام علی و فاطمه تأکید کرده است.<ref>یعقوبی، تاريخ يعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۱.</ref>
بنابر منابع، علی بن ابی‌طالب(ع) در پاسخ به برخی مهاجران که از او پرسیده‌اند چرا از فاطمه خواستگاری نمی‌کند، تاکید کرده است: «به خدا قسم چیزی ندارم.» سرانجام علی(ع) نزد رسول خدا(ص) رفت ولی از روی شرم نتوانست درخواست خود را بگوید. در مرتبه سوم، از پیامبر درخواست ازدواج با فاطمه کرد و پیامبر فرمود: «آیا چیزی داری؟» امام علی(ع) در پاسخ به پیامبر(ص) گفت که جز زره چیزی ندارد. پیامبر(ص)، مهریه فاطمه را دوازده و نیم اوقیۀ طلا قرار داد و زره علی(ع) را به او برگرداند.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱؛ یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۱.</ref> بنابر برخی نقل‌ها، پیامبر در برابر گلایه برخی مهاجران، بر الهی بودن ازدواج امام علی و فاطمه تأکید کرده است.<ref>یعقوبی، تاريخ يعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۴۱.</ref>


==خطبه عقد==
==خطبه عقد==
بنابر نقل [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب]]، پیامبر در هنگام ازدواج فاطمه و علی (ع) بر منبر رفت و خطبه‌ای خواند و سپس گفت: خداوند به من دستور داده است که فاطمه را به عقد علی درآورم و من نیز اگر علی راضی باشد، فاطمه را با مهریه ۴۰۰ مثقال نقره به عقد ازدواج علی درمی‌آورم. سپس امام علی (ع) رضایت خود را اعلام کرد.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، نشر علامه، ج۳، ص۳۵۰.</ref>
بنابر نقل [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی‌طالب]]، پیامبر در هنگام ازدواج فاطمه و علی(ع) بر منبر رفت و خطبه‌ای خواند و سپس گفت: خداوند به من دستور داده است که فاطمه را به عقد علی درآورم و من نیز اگر علی راضی باشد، فاطمه را با مهریه ۴۰۰ مثقال نقره به عقد ازدواج علی درمی‌آورم. سپس امام علی(ع) رضایت خود را اعلام کرد.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، نشر علامه، ج۳، ص۳۵۰.</ref>


بنابر برخی روایات، تا زمانی که حضرت فاطمه زنده بوده، خداوند دیگر زنان را بر امام علی (ع) [[حرام]] کرده و به همین دلیل، امام اول شیعیان در دوران زندگی فاطمه (س) با زن دیگری ازدواج نکرد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۰۱؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۵۳، ح۱۱.</ref>
بنابر برخی روایات، تا زمانی که حضرت فاطمه زنده بوده، خداوند دیگر زنان را بر امام علی(ع) [[حرام]] کرده و به همین دلیل، امام اول شیعیان در دوران زندگی فاطمه(س) با زن دیگری ازدواج نکرد.<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۰۱؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۵۳، ح۱۱.</ref>


==تاریخ ازدواج==
==تاریخ ازدواج==
بنابر نقل [[کلینی]] در [[کافی]] به نقل از [[امام سجاد(ع)]]، پیامبر یک سال پس از [[هجرت به مدینه]]، حضرت فاطمه(س) را به همسری حضرت علی (ع) درآورد.<ref>کلینی، الرّوضة من الکافی، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۱.</ref> در [[تاریخ طبری]] هم از [[امام باقر(ع)]] نقل شده که [[امام علی(ع)]] چند شب پیش از اتمام ماه [[صفر]] در سال دوّم هجری، با حضرت فاطمه (س) ازدواج کرد.<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۲، ص۴۱۰.</ref>
بنابر نقل [[کلینی]] در [[الکافی]] به نقل از [[امام سجاد(ع)]]، پیامبر یک سال پس از [[هجرت به مدینه]]، حضرت فاطمه(س) را به همسری حضرت علی(ع) درآورد.<ref>کلینی، الرّوضة من الکافی، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۱.</ref> در [[تاریخ طبری]] هم از [[امام باقر(ع)]] نقل شده که [[امام علی(ع)]] چند شب پیش از اتمام ماه [[صفر]] در سال دوّم هجری، با حضرت فاطمه (س) ازدواج کرد.<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۲، ص۴۱۰.</ref>
طبری در نقل دیگری ازدواج را در [[ماه رجب]] دانسته و گفته است علی(ع) «بعد از بازگشت از [[غزوه بدر]] بر فاطمه (س) وارد شد.»<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۱۱، ص۵۹۸.</ref> در این نقل، سن فاطمه زهرا (س) هجده سال ذکر شده است<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۱۱، ص۵۹۸.</ref> ولی برخی منابع شیعه با توجه به روایت کلینی که تولد فاطمه را پنج سال پس از [[بعثت]] پیامبر ذکر کرده،<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۴۵۷.</ref> سن او را در هنگام ازدواج، نُه سال دانسته‌اند.<ref>الحسنی، سيرة الأئمة الاثني عشر، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۸۱.</ref>
طبری در نقل دیگری ازدواج را در [[ماه رجب]] دانسته و گفته است علی(ع) «بعد از بازگشت از [[غزوه بدر]] بر فاطمه (س) وارد شد.»<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۱۱، ص۵۹۸.</ref> در این نقل، سن فاطمه زهرا (س) هجده سال ذکر شده است<ref>طبری، تاریخ طبری، بیروت، ج۱۱، ص۵۹۸.</ref> ولی برخی منابع شیعه با توجه به روایت کلینی که تولد فاطمه را پنج سال پس از [[بعثت]] پیامبر ذکر کرده،<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۴۵۷.</ref> سن او را در هنگام ازدواج، نُه سال دانسته‌اند.<ref>الحسنی، سيرة الأئمة الاثني عشر، ۱۳۸۲ق، ج۲، ص۸۱.</ref>


از آنجا که پیامبر (ص) حضرت فاطمه (س) را [[۱ ذی‌الحجه]] [[سال دوم هجری]]، به خانۀ امام علی (ع) فرستاد،<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۹۲.</ref> به گفته محمدهادی یوسفی غروی فاصله زمان عقد تا ازدواج آن دو تقریبا ده ماه بوده است او احتمال داده که عجله پیامبر در اجرای [[صیغه عقد ازدواج|صیغه عقد]] برای این بوده که خواستگاران قبلی پاسخ روشنی دریافت کنند. همچنین تأخیر او در برپایی مراسم عروسی برای این بوده که فاطمه از نظر جسمی به حد زنان دیگر برسد.<ref> یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۰.</ref>
از آنجا که پیامبر (ص) حضرت فاطمه(س) را [[۱ ذی‌الحجه]] [[سال دوم هجری]]، به خانۀ امام علی (ع) فرستاد،<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۹۲.</ref> به گفته محمدهادی یوسفی غروی (متولد ۱۳۲۷ش) پژوهشگر تاریخ اسلام فاصله زمان عقد تا ازدواج آن دو تقریبا ده ماه بوده است او احتمال داده که عجله پیامبر در اجرای [[صیغه عقد ازدواج|صیغه عقد]] برای این بوده که خواستگاران قبلی پاسخ روشنی دریافت کنند. همچنین تأخیر او در برپایی مراسم عروسی برای این بوده که فاطمه از نظر جسمی به حد زنان دیگر برسد.<ref> یوسفی غروی، تاریخ تحقیقی اسلام، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۵۰.</ref>


در تقویم جمهوری اسلامی ایران روز اول ذی‌الحجه به روز ازدواج نامگذاری شده است.
در تقویم جمهوری اسلامی ایران روز اول ذی‌الحجه به روز ازدواج نامگذاری شده است.
خط ۵۰: خط ۵۰:


==دعای پیامبر(ص)==
==دعای پیامبر(ص)==
پیامبر (ص) پس از ولیمه عروسی، دست فاطمه (س) را در دست علی (ع) گذاشت و پس از آنکه به خانه خود رفتند، به آنها پیوست،<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۹.</ref> ظرف آب طلب کرد و در ضمن پاشیدن مقداری آب روی سر و میان شانه‌های حضرت فاطمه(س)،<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۷.</ref> از خداوند خواست که آن دو را تطهیر کند، همانطور که پیامبر را تطهیر کرده است.<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامي، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> پیامبر همچنین از آن دو خواست از آن آب بنوشند، روی‌شان را با آن بشویند و با آن مضمضه و استنشاق کنند. وی در پایان برای آن دو دعا کرد و فرمود: «خداوند دل‌هایتان را به هم نزدیک و مهربان کند و نسل شما را مبارک گرداند و کارهای شما را اصلاح کند.»<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامي، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref>
پیامبر (ص) پس از ولیمه عروسی، دست فاطمه (س) را در دست علی (ع) گذاشت و پس از آنکه به خانه خود رفتند، به آنها پیوست،<ref>شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۹.</ref> ظرف آب طلب کرد و در ضمن پاشیدن مقداری آب روی سر و میان شانه‌های حضرت فاطمه(س)،<ref> شیخ طوسی، الأمالی، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۹۷.</ref> از خداوند خواست که آن دو را تطهیر کند، همانطور که پیامبر را تطهیر کرده است.<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامي، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref> پیامبر همچنین از آن دو خواست از آن آب بنوشند، روی‌شان را با آن بشویند و با آن مضمضه و استنشاق کنند. وی در پایان برای آن دو دعا کرد و فرمود: «خداوند دل‌هایتان را به هم نزدیک و مهربان کند و نسل شما را مبارک گرداند و کارهای شما را اصلاح کند.»<ref>یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الإسلامي، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۲۱۵.</ref>


== نقل مکان به همسایگی پیامبر ==
== نقل‌مکان به همسایگی پیامبر ==
بر اساس منابع تاریخی، خانه امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، چند روز پس از ازدواج به همسایگی پیامبر منتقل شد؛ چراکه دوری فاطمه برای پیامبر دشوار بوده است. پیامبر ابتدا به دنبال آن بوده که آن دو را در خانه خود جای دهد، اما [[حارثة بن نعمان]]، یکی از صحابه، خانه خود را که در همسایگی پیامبر بود، در اختیار او گذاشت تا خانه علی و فاطمه باشد.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ص۷۳-۷۲؛ نیز ر.ک: ابن سعد، طبقات، ج۸، ص۲۲-۲۳.</ref>
بر اساس منابع تاریخی، خانه امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، چند روز پس از ازدواج به همسایگی پیامبر منتقل شد؛ چراکه دوری فاطمه برای پیامبر دشوار بوده است. پیامبر ابتدا به دنبال آن بوده که آن دو را در خانه خود جای دهد، اما [[حارثة بن نعمان]]، یکی از صحابه، خانه خود را که در همسایگی پیامبر بود، در اختیار او گذاشت تا خانه علی و فاطمه باشد.<ref>شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، ص۷۳-۷۲؛ نیز ر.ک: ابن سعد، طبقات، ج۸، ص۲۲-۲۳.</ref>


خط ۶۰: خط ۶۰:
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
* ابن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
* ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی و محمدحسین آشتیانی، قم، مؤسسه انتشارات علامه، [بی‌تا].
* ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی و محمدحسین آشتیانی، قم، مؤسسه انتشارات علامه، [بی‌تا].
* ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق احمد صقر، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۹ق.
* ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق احمد صقر، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۹ق.
*بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر آیت‌الله العظمی بهجت، ۱۳۸۶ش.
*بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر آیت‌الله العظمی بهجت، ۱۳۸۶ش.
* توضیح المسائل مراجع، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۲۴ق.
* توضیح المسائل مراجع، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۲۴ق.
*الحسنی، هاشم معروف، سيرة الأئمة الاثني عشر، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۲ق.
*الحسنی، هاشم معروف، سيرة الأئمة الاثني عشر، نجف، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۲ق.
* شوشتری، نورالله بن شریف الدین، إحقاق الحق وإزهاق الباطل، قم، کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۹ق.
* شوشتری، نورالله بن شریف‌الدین، إحقاق الحق وإزهاق الباطل، قم، کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۹ق.
* شهیدی، جعفر، زندگانی فاطمه زهرا، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۹ش.
* شهیدی، جعفر، زندگانی فاطمه زهرا، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۹ش.
* طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، نشر اندیشه هادی، ۱۳۸۸ش.
* طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، نشر اندیشه هادی، ۱۳۸۸ش.