بهلول: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح کتاب تاریخ گزیده
(اصلاح کتاب مجالس المومنین شوشتری) |
(اصلاح کتاب تاریخ گزیده) |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
==بهلول در آثار قرن یازدهم== | ==بهلول در آثار قرن یازدهم== | ||
در سدۀ ۱۱ق/۱۷م در ادبیات دینی ایرانی، شخصیت بهلول از نظر [[تقوا|پارسایی]]، مجاهدت در راه آیین [[تشیع]] و فضایل عرفانی شکل نهایی می‌یابد. [[قاضی نورالله شوشتری]] زیر عنوان «شیخ فاضلِ واصل» [[حدیث|روایات]] تازه‌ای دربارۀ او نقل می‌کند.<ref> شوشتری، مجالس المومنین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص ۱۴-۲۰.</ref> در این روایات، بهلول مردی دانشمند و فرزانه است که آثار دیوانگی در رفتار و کردارش کمتر پیداست. مؤلف روایات خود را به استناد [[حمدالله مستوفی]]<ref> | در سدۀ ۱۱ق/۱۷م در ادبیات دینی ایرانی، شخصیت بهلول از نظر [[تقوا|پارسایی]]، مجاهدت در راه آیین [[تشیع]] و فضایل عرفانی شکل نهایی می‌یابد. [[قاضی نورالله شوشتری]] زیر عنوان «شیخ فاضلِ واصل» [[حدیث|روایات]] تازه‌ای دربارۀ او نقل می‌کند.<ref> شوشتری، مجالس المومنین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص ۱۴-۲۰.</ref> در این روایات، بهلول مردی دانشمند و فرزانه است که آثار دیوانگی در رفتار و کردارش کمتر پیداست. مؤلف روایات خود را به استناد [[حمدالله مستوفی]]<ref>مستوفی، تاریخ کزیده، ۱۳۶۲ش، ص۶۳۷.</ref> با این اطلاعات آغاز می‌کند که بهلول خویشاوند هارون، و شاگرد خاص [[امام صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]] و مردی پرهیزکار بود. سبب تظاهر او به دیوانگی نیز آن بود که به توصیه امام(ع) خواست از اجرای فرمان نابخرادانه هارون بگریزد. | ||
در نخستین روایت که مفصل است، با [[ابوحنیفه]] در دفاع از امام مناظره می‌کند و پیروز می‌شود.<ref> شوشتری، مجالس المومنین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص ۱۵ </ref> ماجرای روایت دوم که از ایضاح طبری نقل شده، در دربار محمد بن سلیمان، والی [[بصره]] رخ داده که با مناظره‌ها و نکته پردازی‌ها و حوادث پیچاپیچ همراه است و در پایان به برخورد او با کودکان در کوچه‌های بصره و تکرار یکی از روایات کهن می‌انجامد.<ref> شوشتری، مجالس المومنین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۱۵-۱۹.</ref> پس از آن ۸ روایت دیگر دربارۀ او نقل شده که برخی ـ با تحریفات فراوان ـ تکرار روایات کهن است. در این مجموعه، دو قطعه شعر (۴بیت و ۳بیت) نیز به اشعار گذشتۀ او افزوده شده است. | در نخستین روایت که مفصل است، با [[ابوحنیفه]] در دفاع از امام مناظره می‌کند و پیروز می‌شود.<ref> شوشتری، مجالس المومنین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص ۱۵ </ref> ماجرای روایت دوم که از ایضاح طبری نقل شده، در دربار محمد بن سلیمان، والی [[بصره]] رخ داده که با مناظره‌ها و نکته پردازی‌ها و حوادث پیچاپیچ همراه است و در پایان به برخورد او با کودکان در کوچه‌های بصره و تکرار یکی از روایات کهن می‌انجامد.<ref> شوشتری، مجالس المومنین، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۱۵-۱۹.</ref> پس از آن ۸ روایت دیگر دربارۀ او نقل شده که برخی ـ با تحریفات فراوان ـ تکرار روایات کهن است. در این مجموعه، دو قطعه شعر (۴بیت و ۳بیت) نیز به اشعار گذشتۀ او افزوده شده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
* حبله رودی، محمد، جامع التمثیل، بمبئی، ۱۳۲۹ق. | * حبله رودی، محمد، جامع التمثیل، بمبئی، ۱۳۲۹ق. | ||
* حسینی موسوی مکی، عباس، نزهةالجلیس، نجف، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | * حسینی موسوی مکی، عباس، نزهةالجلیس، نجف، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م. | ||
* خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران، ۱۳۹۰ق. | * خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، تهران، ۱۳۹۰ق. | ||
* راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، بیروت، شرکه دار الأرقم بن أبيالأرقم، ۱۴۲۰ق. | * راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد، محاضرات الأدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، بیروت، شرکه دار الأرقم بن أبيالأرقم، ۱۴۲۰ق. | ||