بهلول: تفاوت میان نسخه‌ها

شوشتری و ابن شاکر، وی را متولد کوفه در [[سال ۲ هجری قمری|سال ۲ هجری قمری]] می‌دانند. <ref>شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۵۴ش، ج۲، ص۴؛ ابن شاکر، فوات الوفیات، ۱۹۷۴م، ج۱، ص۲۲۸.</ref> حمدالله‌ مستوفی‌، بهلول را عموزاده [[هارون عباسی|هارون الرشید]] می‌دانست.<ref>مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۶۳۷.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] در کتاب [[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعه]]، بهلول را از اصحاب امام صادق(ع) ذکر کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۶۲.</ref>

در سدۀ ۱۱ق/۱۷م در ادبیات دینی ایرانی، شخصیت بهلول از نظر [[تقوا|پارسایی]]، مجاهدت در راه آیین [[تشیع]] و فضایل عرفانی شکل نهایی می‌یابد. [[قاضی نورالله شوشتری]] زیر عنوان «شیخ فاضلِ واصل» [[حدیث|روایات]] تازه‌ای دربارۀ او نقل می‌کند.<ref> شوشتری، ج۲، ۱۴-۲۰ </ref> در این روایات، بهلول مردی دانشمند و فرزانه است که آثار دیوانگی در رفتار و کردارش کمتر پیداست. مؤلف روایات خود را به استناد [[حمدالله مستوفی]]<ref> نک : مستوفی، ص۶۳۷ </ref> با این اطلاعات آغاز می‌کند که بهلول خویشاوند هارون، و شاگرد خاص [[امام صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]] و مردی پرهیزکار بود. سبب تظاهر او به دیوانگی نیز آن بود که به توصیه امام(ع) خواست از اجرای فرمان نابخرادانه هارون بگریزد.

در نخستین روایت که مفصل است، با [[ابوحنیفه]] در دفاع از امام مناظره می‌کند و پیروز می‌شود.<ref> شوشتری، ۲/۱۴-۱۵ </ref> ماجرای روایت دوم که از ایضاح طبری نقل شده، در دربار محمد بن سلیمان، والی [[بصره]] رخ داده که با مناظره‌ها و نکته پردازی‌ها و حوادث پیچاپیچ همراه است و در پایان به برخورد او با کودکان در کوچه‌های بصره و تکرار یکی از روایات کهن می‌انجامد.<ref> شوشتری، ج۲، ۱۵-۱۹ </ref> پس از آن ۸ روایت دیگر دربارۀ او نقل شده که برخی ـ با تحریفات فراوان ـ تکرار روایات کهن است. در این مجموعه، دو قطعه شعر (۴بیت و ۳بیت) نیز به اشعار گذشتۀ او افزوده شده است.

* شوشتری، نورالله بن شریف، مجالس المؤمنین، تهران، ۱۳۷۶ق.