کاربر ناشناس
بهلول: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←بهلول در آثار قرن یازدهم
imported>Elyas-salehi |
imported>Elyas-salehi |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==بهلول در آثار قرن یازدهم== | ==بهلول در آثار قرن یازدهم== | ||
در سدۀ ۱۱ق/۱۷م در ادبیات دینی ایرانی، شخصیت بهلول از نظر [[تقوا|پارسایی]]، مجاهدت در راه آیین [[تشیع]] و فضایل عرفانی شکل نهایی می‌یابد. [[قاضی نورالله شوشتری]] زیر عنوان «شیخ فاضلِ واصل» روایات تازه‌ای دربارۀ او نقل می‌کند.<ref> شوشتری، ج۲، ۱۴-۲۰ </ref> در این روایات، بهلول مردی دانشمند و فرزانه است که آثار دیوانگی در رفتار و کردارش کمتر پیداست. مؤلف روایات خود را به استناد [[حمدالله مستوفی]]<ref> نک : مستوفی، ص۶۳۷ </ref> با این اطلاعات آغاز می‌کند که بهلول خویشاوند هارون، و شاگرد خاص امام جعفر صادق(ع) و مردی پرهیزکار بود. سبب تظاهر او به دیوانگی نیز آن بود که به توصیه امام(ع) خواست از اجرای فرمان نابخرادانه هارون بگریزد. | در سدۀ ۱۱ق/۱۷م در ادبیات دینی ایرانی، شخصیت بهلول از نظر [[تقوا|پارسایی]]، مجاهدت در راه آیین [[تشیع]] و فضایل عرفانی شکل نهایی می‌یابد. [[قاضی نورالله شوشتری]] زیر عنوان «شیخ فاضلِ واصل» [[حدیث|روایات]] تازه‌ای دربارۀ او نقل می‌کند.<ref> شوشتری، ج۲، ۱۴-۲۰ </ref> در این روایات، بهلول مردی دانشمند و فرزانه است که آثار دیوانگی در رفتار و کردارش کمتر پیداست. مؤلف روایات خود را به استناد [[حمدالله مستوفی]]<ref> نک : مستوفی، ص۶۳۷ </ref> با این اطلاعات آغاز می‌کند که بهلول خویشاوند هارون، و شاگرد خاص [[امام صادق علیه‌السلام|امام جعفر صادق(ع)]] و مردی پرهیزکار بود. سبب تظاهر او به دیوانگی نیز آن بود که به توصیه امام(ع) خواست از اجرای فرمان نابخرادانه هارون بگریزد. | ||
در نخستین روایت که مفصل است، با [[ابوحنیفه]] در دفاع از امام مناظره می‌کند و پیروز می‌شود.<ref> شوشتری، ۲/۱۴-۱۵ </ref> ماجرای روایت دوم که از ایضاح طبری نقل شده، در دربار محمد بن سلیمان، والی [[بصره]] رخ داده که با مناظره‌ها و نکته پردازی‌ها و حوادث پیچاپیچ همراه است و در پایان به برخورد او با کودکان در کوچه‌های بصره و تکرار یکی از روایات کهن می‌انجامد.<ref> شوشتری، ج۲، ۱۵-۱۹ </ref> پس از آن ۸ روایت دیگر دربارۀ او نقل شده که برخی ـ با تحریفات فراوان ـ تکرار روایات کهن است. در این مجموعه، دو قطعه شعر (۴بیت و ۳بیت) نیز به اشعار گذشتۀ او افزوده شده است. | در نخستین روایت که مفصل است، با [[ابوحنیفه]] در دفاع از امام مناظره می‌کند و پیروز می‌شود.<ref> شوشتری، ۲/۱۴-۱۵ </ref> ماجرای روایت دوم که از ایضاح طبری نقل شده، در دربار محمد بن سلیمان، والی [[بصره]] رخ داده که با مناظره‌ها و نکته پردازی‌ها و حوادث پیچاپیچ همراه است و در پایان به برخورد او با کودکان در کوچه‌های بصره و تکرار یکی از روایات کهن می‌انجامد.<ref> شوشتری، ج۲، ۱۵-۱۹ </ref> پس از آن ۸ روایت دیگر دربارۀ او نقل شده که برخی ـ با تحریفات فراوان ـ تکرار روایات کهن است. در این مجموعه، دو قطعه شعر (۴بیت و ۳بیت) نیز به اشعار گذشتۀ او افزوده شده است. | ||
دامنه این روایات، در آثار نویسندگان بعدی همچون [[محمد حبله رودی|حبله رودی]] (د۱۰۵۴ق/۱۶۴۴م)، باز هم گسترش می‌یابد.<ref> نک : ص۱۵۵-۱۵۹، که عمدتاً تکرار روایات نورالله شوشتری است؛ نیز نک : جزایری، ج۲، ۲۶۵ </ref> | دامنه این روایات، در آثار نویسندگان بعدی همچون [[محمد حبله رودی|حبله رودی]] (د۱۰۵۴ق/۱۶۴۴م)، باز هم گسترش می‌یابد.<ref> نک : ص۱۵۵-۱۵۹، که عمدتاً تکرار روایات [[سید نورالله حسینی شوشتری|نورالله شوشتری]] است؛ نیز نک : جزایری، ج۲، ۲۶۵ </ref> | ||
==بهلول در آثار قرن چهاردهم== | ==بهلول در آثار قرن چهاردهم== | ||