پرش به محتوا

هدایت تشریعی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ آوریل ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ویکی سازی)
imported>H.S
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''هدایت تشریعی''' هدایتی که [[خداوند]] به وسیله [[پیامبران]] ، [[کتب آسمانی]] و [[امامان]] ، انسان را به مسیر کمال راهنمایی می کند، زیرا [[هدایت تکوینی]] به تنهایی نمی‌‏تواند انسان را به تكامل برساند. این هدایت، اختیاری و دارای اقسامی است و با هدایت تکوینی تفاوت دارد.
'''هدایت تشریعی''' هدایتی است که [[خداوند]] به‌وسیله [[پیامبران]]، [[کتب آسمانی]] و [[امامان]]، انسان را به مسیر کمال راهنمایی می‌کند؛ زیرا [[هدایت تکوینی]] به‌تنهایی نمی‌‏تواند انسان را به تكامل برساند. این هدایت، اختیاری و دارای اقسامی است و با هدایت تکوینی تفاوت دارد.


== چیستی هدایت تشریعی==
== چیستی هدایت تشریعی==
[[خداوند]] علاوه بر [[هدایت تکوینی]] که در [[فطرت]] انسان قرار داده، عهده‌دار هدایت به وسیله  پیامبران و [[وحی]] است. در این هدایت، راهنمایى از طریق تعلیم و تربیت، وضع قوانین، پند و اندرز و موعظه است.<ref>جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش، ص۴۲،۴۷،۴۹۰.</ref>
[[خداوند]] افزو‌ن‌بر [[هدایت تکوینی]] که در [[فطرت]] انسان قرار داده، عهده‌دار هدایت به‌وسیله پیامبران و [[وحی]] است. در این هدایت، راهنمایى از طریق تعلیم و تربیت، وضع قوانین، پند و اندرز و موعظه صورت می‌گیرد.<ref>جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش، ص۴۲،۴۷،۴۹۰.</ref> آیاتی در [[قرآن]] به این حقیقت اشاره دارد؛ همچون آیه: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا»؛<ref>سوره إنسان، آیه ۳.</ref> «ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس.» و آیه «وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ»؛<ref>سوره بلد، آیه ۱۰.</ref> «و او را به راه خیر و شرّ هدایت کردیم.»


آیاتی در [[قرآن]] به این حقیقت اشاره دارد. نظیر آیه: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا: ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد  یا ناسپاس»<ref>سوره إنسان، آیه ۳.</ref>
==ویژگی‌ها==
 
وآیه «وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ: و او را به راه خیر و شرّ هدایت کردیم»<ref>سوره بلد، آیه ۱۰.</ref>
 
== ویژگی‌ها==
هدایت تشریعی دارای ویژگی‌های خاصی است که مهم‌ترین آن عبارت است از:
هدایت تشریعی دارای ویژگی‌های خاصی است که مهم‌ترین آن عبارت است از:
#توسّط [[پیامبران]] به همگان ابلاغ می‌شود.
# توسّط [[پیامبران]] به همگان ابلاغ می‌شود.
#مخصوص انسانها و طایفه [[جن]] می‌باشد.
#مخصوص انسان‌ها و طایفه [[جن]] است.
#این هدایت [[اختیار|اختیاری]] و تخلّف‌‌پذیر می‌باشد. برخی در برابر آن، راه تسلیم پیش می‌گیرند و برخی به سرپیچی و طغیان می‌پردازند و دقیقاً از همین‌جاست که مرحله بعد و اقسام دیگری از هدایت مطرح می‌شود.<ref>جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش، ص۴۲.</ref>
#این هدایت، [[اختیار|اختیاری]] و تخلّف‌‌پذیر است؛ برخی در برابر آن، راه تسلیم پیش می‌گیرند و برخی به سرپیچی و طغیان می‌پردازند؛ دقیقاً از همین‌جاست که مرحله بعد و اقسام دیگری از هدایت مطرح می‌شود.<ref>جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش، ص۴۲.</ref>


==اقسام هدایت تشریعی==
==اقسام هدایت تشریعی==
مرحوم [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] هدایت تشریعی را از حیث اطاعت پذیری و دریافت پاداش الهی به اقسام زیر تقسیم نموده است:<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۱۶۸.</ref>
مرحوم [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] هدایت تشریعی را از حیث اطاعت‌پذیری و دریافت پاداش الهی به اقسام زیر تقسیم کرده است:<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۱۶۸.</ref>
 
۱.هدایت اولیه و نخستین؛
 
این نوع هدایت در واقع همان هدایت تشریعی است و شامل همۀ انسان‌ها اعم از مؤمن و [[کافر]] می‌شود.
 
۲. هدایت ثانویه یا «پاداشی»؛


وقتی انسان‌ها راه هدایت را برگزینند، خداوند به عنوان پاداش آن‌ها را مشمول هدایت خاصه خود قرار می‌دهد. «وَ الَّذینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ»<ref>سوره محمد، آیه ۱۷.</ref> «کسانی که هدایت یافته‌‏اند، خداوند بر هدایت‌شان می‏‌افزاید و روح تقوا به آنان می‏بخشد.»
۱.هدایت اولیه و نخستین: این نوع هدایت در واقع همان هدایت تشریعی است و شامل همۀ انسان‌ها اعم از مؤمن و [[کافر]] می‌شود.


البته [[هدایت]] یک امر استمراری و یک امر وجودی مانند رشد درختان بیان شده که همواره باید وجود داشته باشد و از [[گناه]] پرهیز شود. انسان اگر بعد از هدایت گناه نماید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد، این گونه نیست که اگر کسی هدایت شد دیگر به ضلالت دچار نشود.  
۲. هدایت ثانویه یا «پاداشی»: وقتی انسان‌ها راه هدایت را برگزینند، خداوند به‌عنوان پاداش آن‌ها را مشمول هدایت خاصه خود قرار می‌دهد: «وَ الَّذینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ»؛<ref name=":0">سوره محمد، آیه۱۷.</ref> «کسانی که هدایت یافته‌‏اند، خداوند بر هدایت‌شان می‏‌افزاید و روح تقوا به آنان می‌‏بخشد.»


۳. هدایت به مفهوم رسیدن به واقع؛
البته [[هدایت]] یک امر استمراری و یک امر وجودی مانند رشد درختان بیان شده که همواره باید وجود داشته باشد و از [[گناه]] پرهیز شود. انسان اگر بعد از هدایت گناه نماید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد؛ این گونه نیست که اگر کسی هدایت شد دیگر به ضلالت دچار نشود.


این هدایت، رسیدن به هدف و واقع می‌باشد که مخصوص مؤمنین است. چنانچه [[قرآن]] می‌فرماید: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ یَهْدیهِمْ رَبُّهُمْ بِإیمانِهِمْ تَجْری مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فی‏ جَنَّاتِ النَّعیمِ» «کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پروردگارشان آن‌ها را در پرتو ایمانشان هدایت می‌‏کند، از زیر (قصرهای) آن‌ها در باغهای بهشت ، نهرهایی جاری است.
۳. هدایت به مفهوم رسیدن به واقع: این هدایت، رسیدن به هدف و واقع است که مخصوص مؤمنین است؛ چنانچه [[قرآن]] می‌فرماید: «إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ یَهْدیهِمْ رَبُّهُمْ بِإیمانِهِمْ تَجْری مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهارُ فی‏ جَنَّاتِ النَّعیمِ»؛ «کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پروردگارشان آن‌ها را در پرتو ایمانشان هدایت می‌‏کند، از زیر (قصرهای) آن‌ها در باغهای بهشت ، نهرهایی جاری است.


۴.هدایت به مفهوم حکم و [[اراده خدا]]؛
۴.هدایت به مفهوم حکم و [[اراده خدا]]؛
خط ۴۴: خط ۳۴:
اگر شناخت پیامبر و اطاعت از او بر مردم واجب نبود، آمدن پیامبر برای آنان حاصلی نداشت و مشكلی را حلّ نمی‏‌كرد و فرستادن او كاری بیهوده و بی فایده بود و این‏ كار از موجود حكیمی كه همه چیز را با حساب و كتاب و متقن آفریده، به دور است.<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۵۳.</ref>
اگر شناخت پیامبر و اطاعت از او بر مردم واجب نبود، آمدن پیامبر برای آنان حاصلی نداشت و مشكلی را حلّ نمی‏‌كرد و فرستادن او كاری بیهوده و بی فایده بود و این‏ كار از موجود حكیمی كه همه چیز را با حساب و كتاب و متقن آفریده، به دور است.<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۵۳.</ref>


==هدایتگران راه تشریع==
==هدایتگران راه تشریع ==
هدایت تشریعی به وسیله [[کتب آسمانی]] ، [[پیامبران]]، [[ائمه]] انجام مى‌شود و در [[قرآن]] آیاتی به آن اختصاص یافته است.  
هدایت تشریعی به وسیله [[کتب آسمانی]] ، [[پیامبران]]، [[ائمه]] انجام مى‌شود و در [[قرآن]] آیاتی به آن اختصاص یافته است.  


خط ۶۸: خط ۵۸:
۳. هدایت  تکوینی را خدا با آفرینش و خلق موجودات و خصوصیّاتی که در خلقت آن‏ها قرار داده انجام می‏‌دهد، امّا هدایت تشریعی از طریق [[وحی]] و فرستادن کتاب‏‌های آسمانی و بعثت [[انبیا]] اعمال گشته و تحقّق می‌‏یابد و مهم ترین فلسفه بعثت انبیا و شرایع وحیانی ابلاغ [[هدایت تشریعی]] خدا به انسان می‏‌باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۲۶، ص۴۰۰.</ref>
۳. هدایت  تکوینی را خدا با آفرینش و خلق موجودات و خصوصیّاتی که در خلقت آن‏ها قرار داده انجام می‏‌دهد، امّا هدایت تشریعی از طریق [[وحی]] و فرستادن کتاب‏‌های آسمانی و بعثت [[انبیا]] اعمال گشته و تحقّق می‌‏یابد و مهم ترین فلسفه بعثت انبیا و شرایع وحیانی ابلاغ [[هدایت تشریعی]] خدا به انسان می‏‌باشد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۲۶، ص۴۰۰.</ref>


== جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
* [[هدایت تکوینی]]
*[[هدایت تکوینی]]
* [[هدایت عامه]]
*[[هدایت عامه]]
* [[هدایت]]
* [[هدایت]]


==پانویس==
==پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}


کاربر ناشناس