معراج السعادة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

احمد بن محمد مهدی بن ابی‌ذر نراقی، معروف به فاضل نراقی (درگذشت ۱۲۴۵ق) فرزند [[ملا مهدی نراقی]] از عالمان شیعه در قرن سیزدهم قمری است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۲۲۹.</ref> او نزد [[سید محمد مهدی بحرالعلوم]]، [[میرزا مهدی شهرستانی]]، [[شیخ جعفر کاشف الغطا]]، [[سید علی بن محمد علی طباطبایی|صاحب ریاض]] و... شاگردی کرد<ref>معراج السعادة، ص۱۶.</ref> او پس از وفات پدرش، مرجعیت عامه مردم را در زادگاه خویش عهده‌دار شد.<ref>نراقی، معراج السعادة، ص۲۱.</ref> ملا احمد تألیفات بسیاری در علوم مختلف اسلامی دارد. مستند الشیعة، [[عوائد الایام]] و معراج السعادة از آثار او به شمار می‌آیند.<ref> نراقی، معراج السعادة، ص۱۸.</ref>  

[[شیخ عباس قمی]] معراج السعاده را بهترین کتاب اخلاقی به زبان فارسی می‌داند که همراه داشتن آن بر همگان لازم است.<ref> قمی، المقامات العلیه، ۱۳۸۹ش، ص۲۵.</ref> همچنین مکتب اخلاقی نراقیین که برخی از نویسندگان از آن یاد می‌کنند برگرفته از نظریات احمد نراقی در معراج السعاده و ملامهدی نراقی در جامع السعادات است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به فصیحی، «عقل‌گرایی در منابع اخلاقی متاخر شیعه» ص۱۶۲.</ref> در مکتب نراقی‎‌ها، هر فضیلتی حد معینی دارد که اعتدال نامیده می‌شود و افراط و تفریط از آن رذیلت است.<ref> احسانی، «بایدها و نبایدهای اخلاقی در اندیشه دو فاضل نراقی»، ص۳۸-۳۹.</ref>  

معراج السعاده، تلخیص فارسی کتاب [[جامع السعادات]] دانسته شده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۲۲۹.</ref> اما این دو کتاب در روش ارائه و چینش مطالب با هم تفاوت‌هایی دارد. از جمله

*رویکرد: در جامع السعادات رویکرد عقلی پررنگ‌تر است. اما معراج السعاده بر وجهه نقلی و خطابی مباحث افزده است. در معراج السعاده مطالب با ارائه شواهد روایی یا آمیزه‌ای از نقل و دلیل، با ذکر اشعار و با زبانی روان و جذاب بیان شده است.<ref>حکمت، «جامع السعادات».</ref>

* تفاوت در باب‌بندی: ترتیب و عنوان باب‌ها و فصل‌های این دو کتاب تا حدودی تفاوت دارند، مثلاً باب اول جامع السعادات دارای شانزده فصل است اما باب اول معراج السعاده ده فصل دارد. همچنین برخی از فصل‌های جامع السعادات در معراج السعاده نیست و برخی از فصل‌هایی که در این کتاب آمده در جامع السعادات وجود ندارد.<ref>حکمت، «جامع السعادات».</ref>

== تلخیص و چاپ ==

[[المقامات العلیة فی موجبات السعادة الابدیة]] اثر شیخ عباس قمی خلاصه معراج السعاده است.<ref> آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۱۳.</ref>

کتاب معراج السعاده دارای چاپ‌های و نسخه‌های مختلفی است. به گفته آقابزرگ نسخه‌ای به تاریخ ۱۲۳۸ق در عراق و نسخه‌ای به تاریخ ۱۲۶۵ق در ایران از قدیمی‌ترین نسخه‌های آن به شمار می‌روند.<ref> آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲۲، ص۲۲۹-۲۳۰.</ref> برخی دیگر از چاپ‌ها و نسخه‌های آن عبارتند از: