کاربر ناشناس
مصحف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح ساختار و حذف مطالب اضافی
imported>Salvand جز (←پیشینه: اصلاح ساختار مطالب و تیترها) |
imported>Salvand جز (اصلاح ساختار و حذف مطالب اضافی) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
== مصحف اصطلاحی برای اشاره به قرآن == | == مصحف اصطلاحی برای اشاره به قرآن == | ||
{{نوشتار اصلی|کتابت قرآن}} | {{نوشتار اصلی|کتابت قرآن}} | ||
نام یا اصطلاح مصحف، | نام یا اصطلاح مصحف، بیشتر در زمانی رواج یافت که قرآن به شکل امروزی آن تدوین شد؛ به عبارت دیگر، هنگامی که پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] قرآن را یکجا جمع کردند و نوشتند، آن را «مُصحَف» خواندند. البته پیش از آن، یعنی زمانی که قرآن به صورت تدریجی نازل می‌شود، [[کاتبان وحی]] آیات را با نظارت مستقیم و مستمر پیامبر(ص) بر چرم پاره‌ها، ورق پاره‌ها، استخوان شانه شتر یا گوسفند و چوب یا سنگ‌های پهن و نازک می‌نوشتند. بنابراین قرآن در زمان پیامبر(ص) مکتوب بود؛ ولی به ترتیب کنونی تدوین نشده بود.<ref>خرمشاهی، قوام الدین، مصحف، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۲۰۶۵.</ref> | ||
[[محمدباقر حجتی]] راجع به نامگذاری قرآن به محصف می‌نویسد: «بر طبق منابع تاریخی اهل سنت، چنین استفاده می‌شود که نامگذاری قرآن به مصحف به زمان خلافت [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] بازمی | [[محمدباقر حجتی]] راجع به نامگذاری قرآن به محصف می‌نویسد: «بر طبق منابع تاریخی اهل سنت، چنین استفاده می‌شود که نامگذاری قرآن به مصحف به زمان خلافت [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر]] بازمی گردد». وی پس از نقل روایات گوناگون در این زمینه به نقد و بررسی این نظریه پرداخته است.<ref>حجتی، محمدباقر، تاریخ قرآن کریم، ص۴۶۲ به بعد؛ به نقل خرمشاهی، قوام الدین، مصحف، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۲۰۶۶.</ref> | ||
[[محمود | == تدوین مصحف واحد == | ||
در زمان پیامبر(ص) و پس از آن مصحفهای فراوانی متعلق به [[صحابه|یاران پیامبر]] و [[تابعین]] وجود داشت.<ref>ایازی، مصحف امام علی(ع)، صص۱۸۰-۱۸۱.</ref> [[محمود رامیار]] پژوهشگر قرآنی به برخی از این مصحف‌ها و صاحبان آنها اشاره می‌کند که از آن جمله، [[امام علی(ع)]]، [[حمزه]] عموی پیامبر، [[ابی بن کعب]]، [[معاذ بن جبل]]، [[زید بن ثابت]] و [[ابوایوب انصاری]] هستند.<ref>رامیار، تاریخ قرآن، صص۳۳۴-۳۳۵.</ref> | |||
گوناگونی این مصحف‌ها موجب اختلاف مردم می‌شد. چنانکه مردم نواحی مختلف ([[کوفه]]، [[بصره]]، [[دمشق]]، [[شام]]) هر کدام یک مصحف را قبول داشتند و آن را درست می‌پنداشتند. [[خلیفه سوم]] برای جلوگیری از اختلاف میان مردم و تفاوت در بین مصاحف، دستور داد که در دست هر کسی مصحفی یا [[آیه|آیه‌ای]] یا [[سوره|سوره‌ای]] یا قسمتی از قرآن است بیاورد. آنگاه گفت: از روی این همه مصحفی درست کنند که اساس و امام باشد و اگر در قرائت کلمه‌ای اختلاف پیدا کردند، زبان و لهجه [[قریش]] را (که قرآن به این زبان نازل شده است) مقدّم دارند. پس از اینکه مصحف رسمی آماده شد، عثمان دستور داد تا از روی آن چندین نسخه کتابت کردند و هر یک را به طرفی از اطراف جهان اسلامی فرستادند، و نیز به منظور رفع اختلاف دستور داد تا باقی‌مانده صحف و مصاحف را که متفاوت بودند در آتش انداختند. بدین ترتیب، قرآن طی چند سال، منتهی به حدود سال ۲۸ق، بین دو جلد، از [[سوره فاتحه]] تا [[سوره ناس|ناس]] و در ۱۱۴ سوره تدوین شد.<ref>خرمشاهی، قوام الدین، مصحف، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۲۰۶۵-۲۰۶۶.</ref> | |||
متن کنونی قرآن، [[متواتر]] و قطعی الصدور است و تلاوت آن [[مستحب مؤکد]] است و ایمان به قرآن مجید و نیز [[معجزه]] الهی و سند [[نبوت]] دانستن آن و محفوظ بودنش از خطا و هرگونه افزود و کاست (تحریف) از ضروریات [[اسلام]] است.<ref>خرمشاهی، قوام الدین، مصحف، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۲۰۶۶.</ref> | |||
== آثار نگاشته شده درباره مصحف‌ها == | == آثار نگاشته شده درباره مصحف‌ها == | ||
در زمان پیامبر و پس از آن مصحفهای فراوانی متعلق به یاران پیامبر و تابعین وجود داشت که شامل برخی از آیات یا همه قرآن بود. این مصحف‌ها چنان ارزشمند بودند که گروهی کتابهایی به نگارش درآوردند و مصحف‌ها را به صورت منطقه‌ای به معرفی گذاردند؛ مانند مصاحف [[شام]]، مصاحف [[حجاز]] و [[عراق]]، از [[ابن عامر]] (درگذشته ۱۱۸ق)، یا در پی مقایسه آنها برآمدند؛ مانند کتاب اختلاف مصاحف اهل [[مدینه]] و اهل [[کوفه]] و اهل [[بصره]]، از [[کسایی]] (درگذشته ۱۸۹ق)، یا مستقلاً به معرفی مصحف‌ها پرداختند؛ مانند کتاب المصاحف والهجاء، نوشته [[محمد بن عیسی اصفهانی]] (درگذشته ۲۵۳ق)، کتاب المصاحف، نوشته [[ابوبکر بن ابی داوود سجستانی]] (درگذشته ۳۱۶ق)، المصاحف، نوشته [[ابن انباری]] (درگذشته ۳۲۷ق)، المصاحف، نوشته [[ابن اشته اصفهانی]] (درگذشته ۳۶۰ق) و المصاحف، نوشته [[ابن قصم]] (درگذشته ۳۶۲ق).<ref> ایازی، مصحف امام علی(ع)، صص۱۸۰-۱۸۱. </ref> | در زمان پیامبر و پس از آن مصحفهای فراوانی متعلق به یاران پیامبر و تابعین وجود داشت که شامل برخی از آیات یا همه قرآن بود. این مصحف‌ها چنان ارزشمند بودند که گروهی کتابهایی به نگارش درآوردند و مصحف‌ها را به صورت منطقه‌ای به معرفی گذاردند؛ مانند مصاحف [[شام]]، مصاحف [[حجاز]] و [[عراق]]، از [[ابن عامر]] (درگذشته ۱۱۸ق)، یا در پی مقایسه آنها برآمدند؛ مانند کتاب اختلاف مصاحف اهل [[مدینه]] و اهل [[کوفه]] و اهل [[بصره]]، از [[کسایی]] (درگذشته ۱۸۹ق)، یا مستقلاً به معرفی مصحف‌ها پرداختند؛ مانند کتاب المصاحف والهجاء، نوشته [[محمد بن عیسی اصفهانی]] (درگذشته ۲۵۳ق)، کتاب المصاحف، نوشته [[ابوبکر بن ابی داوود سجستانی]] (درگذشته ۳۱۶ق)، المصاحف، نوشته [[ابن انباری]] (درگذشته ۳۲۷ق)، المصاحف، نوشته [[ابن اشته اصفهانی]] (درگذشته ۳۶۰ق) و المصاحف، نوشته [[ابن قصم]] (درگذشته ۳۶۲ق).<ref> ایازی، مصحف امام علی(ع)، صص۱۸۰-۱۸۱. </ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||