احصان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اِحصان'''، اصطلاحی فقهی به دو معنای «همسر داشتن» و «پاکدامنی» است که در باب [[زنا]]، [[قذف]] و [[لعان]] [[فقه|فقه اسلامی]] از آن بحث می شود. طبق منابع فقهی، مجازات [[زنای محصنه|زنای مُحصَنه]]، [[سنگسار]] و مجازات کسی که شخص محصنی را قذف کند، هشتاد ضربه شلاق است. تحقق احصان در هر دو باب، نیازمند شرایط ویژه‌ای است.  

واژه «احصان» در لغت، به معنای نگه داشتن و مصونیت بخشیدن<ref>فرهنگ دهخدا، ذیل واژه احصان.</ref> و در اصطلاح فقهی به دو معنای «همسر داشتنن» و «پاکدامنی» است. <ref>هاشمی شاهرودی، موسوعةالفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت، ۱۴۲۳ق، ج۷، ص۱۱۱؛ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۵ش، ج۲۱، ذیل مدخل زنا، ص۵۹۶.</ref> در منابع فقهی، از معنای اول به «احصان الرجم» و از معنای دوم به «احصان القذف» نیز یاد می‌شود.<ref>هاشمی شاهرودی، محمود، موسوعةالفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت، ۱۴۲۳ق، ج۷، ص۱۱۱.</ref> به مرد و زنی که شرایط «احصان» را داشته باشند «مُحصَن» و «محصَنه» یا «ثیِّب» و «ثیِّبه» می‌گویند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۹۵ش، ج۲۱، ذیل مدخل زنا، ص۵۹۶؛ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۰۷.</ref>  

در [[قرآن کریم]]، واژه «احصان» و مشتقات آن، در موارد متعدد با تکیه بر معنای لغوی (مصونیت بخشی)، در معانی مختلفی، از جمله؛ همسرداشتن،<ref>سوره نساء، آیه ۲۴؛ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ إِلاَّ ما مَلَکَتْ أَيْمانُکُمْ...ترجمه: و زنان شوهردار ( بر شما حرام است ) مگر آنها را که ( از راه اسارت ) مالک شده اید ( زیرا اسارت آنها در حکم طلاق است ).</ref> پاکدامنی،<ref>سوره تحریم، آیه۱۲؛ «وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا...» ترجمه: و همچنین به مریم دختر عمران که دامان خود را پاک نگه داشت ، و ما از روح خود در آن دمیدیم.</ref> آزادبودن (در مقابل برده و کنیز)،<ref>سوره مائده، آیه۵؛ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ... ترجمه: و ( نیز حلال است بر شما ) زنان آزاد و پاکدامن از مؤمنان و زنان آزاد و پاکدامن از کسانی که پیش از شما به آنها کتاب ( آسمانی ) داده شده... .</ref> مسلمان بودن و بالغ شدن.‌{{یادداشت|فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ»: در این آیه عده‌ای واژه «اُحصنَ» را به معنای مسلمانی و بعضی دیگر به معنای بالغ شدن زنان کنیز معنا کرده‌اند.}} به کار رفته است.<ref>دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۳ش، ج۶، ذیل واژه احصان.</ref>

بر پایه فقه اسلامی در باب زنا، هر شخص بالغ، آزاد (در مقابل برده) و عاقلی که همسری دارد که با او آمیزش کرده و اکنون نیز همسرش در دسترس اوست، دارای «احصان» است.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۲ش، ص۸۹۶.</ref> چنین فردی ( چه زن و چه مرد) اگر با دیگری زنا کند، عمل او را [[زنای محصنه]] می‌گویند.<ref>رساله توضیح المسائل مراجع، ۱۳۷۲ش، ص۸۹۶.</ref>