سال هجری قمری: تفاوت میان نسخهها
ویکیسازی
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش جزیی) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (ویکیسازی) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سال هجری قمری''' سالشماری که بر اساس چرخش ماه محاسبه میشود و مسلمانان اَعمال عبادی و مناسبتهای مذهبیشان را بر اساس آن انجام میدهند. | '''سال هجری قمری''' سالشماری که بر اساس چرخش ماه محاسبه میشود و مسلمانان اَعمال عبادی و مناسبتهای مذهبیشان را بر اساس آن انجام میدهند. | ||
مبدأ سالشمار هجری قمری، | مبدأ سالشمار هجری قمری، [[هجرت به مدینه|هجرت پیامبر اسلام(ص)]] از [[مکه]] به [[مدینه]] است که در سال ۶۲۲ میلادی رخ داد. بنا بر قول مشهور، سال هجری قمری به پیشنهاد [[امام علی(ع)]] در دوره خلافت [[عمر بن خطاب]] به عنوان سالشمار مسلمانان تعیین شده است. | ||
سال قمری ۳۵۴ یا ۳۵۵ روز دارد و | سال قمری ۳۵۴ یا ۳۵۵ روز دارد و ده یا یازده روز از سال شمسی و میلادی کمتر است. این سالشمار با [[محرم الحرام|ماه محرم]] آغاز میشود و با [[ذیالحجة|ماه ذیالحجه]] پایان مییابد. بر اساس برخی روایات، [[رمضان|ماه رمضان]] نخستین ماه سال قمری است و از اینرو در برخی از کتابهای ادعیه، اعمال سال قمری با [[اعمال ماه رمضان]] آغاز شده و با اعمال [[رجب|ماه رجب]] پایان یافته است. [[سید بن طاووس]]، محدث شیعه در قرن هفتم قمری، احتمال داده است که ماه رمضان ابتدای سال عبادی و ماه محرم ابتدای سال مناسبتی باشد. | ||
ماههای سال قمری به ترتیب عبارتند از: [[محرم الحرام|محرم]]، [[صفر]]، [[ربیع الاول]]، [[ربیعالثانی|ربیع الثانی]]، [[جمادی الاولی]]، [[جمادیالثانی|جمادی الثانی]]، [[شعبان]]، [[رجب]]، [[رمضان]]، [[شوال]]، [[ذیالقعده]] و [[ذیالحجه]]. | ماههای سال قمری به ترتیب عبارتند از: [[محرم الحرام|محرم]]، [[صفر]]، [[ربیع الاول]]، [[ربیعالثانی|ربیع الثانی]]، [[جمادی الاولی]]، [[جمادیالثانی|جمادی الثانی]]، [[شعبان]]، [[رجب]]، [[رمضان]]، [[شوال]]، [[ذیالقعده]] و [[ذیالحجه]]. | ||
== جایگاه و اهمیت== | == جایگاه و اهمیت== | ||
سال قمری، سالشماری که بر اساس چرخش قمر (ماه) محاسبه | سال قمری، سالشماری که بر اساس چرخش قمر (ماه) محاسبه میشود و چون مبدا آن هجرت پیامبر(ص) در سال ۶۲۲م بوده، سال هجری قمری نامیده شده است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Question/View/63835 «پیدایش سال هجری قمری».]</ref> مسلمانان اعمال دینی خود را بر اساس سال هجری قمری انجام میدهند، از این رو تقویم هجری قمری، تقویم اسلامی هم نامیده میشود.<ref>نگاه کنید به: فریمن گرنویل، «تقویمهای اسلامی و مسیحی و جدولهای تبدیل آنها به یکدیگر»، ص۷۳.</ref> | ||
پیش از جنگ جهانی اول ( | سالشمار هجری قمری تا پیش از جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸م) مبنای تاریخ رسمی در کشورهای اسلامی بود و وقایع و رویدادها بر اساس آن ثبت میشد.<ref>[https://www.porseman.com/article/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%B1%D8%B3%D9%85%D9%8A-%D9%83%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A/13076 «تاریخ رسمی کشورهای اسلامی»]</ref> در کشور ایران، قانون تبدیل بروج به ماههای فارسی در ۱۱ فروردین ۱۳۰۴ش، در دوره پهلوی، تصویب شد و تاریخ شمسی به صورت رسمی جایگزین تاریخ قمری گردید.<ref> حائری، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش، ص۷، پانویس۱.</ref> همچنین در [[افغانستان]] در سال ۱۳۰۱ش، تاریخ شمسی جای تاریخ قمری را گرفت.<ref>قاسملو، «مقایسه روشها و معادلات مختلف برای اعمال کبیسههای گاهشماری هجری خورشیدی در منابع مختلف»، ص۹۸.</ref> در عربستان سعودی از سال ۱۴۳۹ق، تاریخ میلادی جایگزین تاریخ قمری گردید.<ref>[http://hajj.ir/fa/63730 «تغییر تقویم قمری به میلادی در عربستان»]</ref> | ||
== مبدأ تاریخ هجری قمری== | == مبدأ تاریخ هجری قمری== | ||
بنا بر گزارشهای تاریخی مبدأ تاریخ هجری | بنا بر گزارشهای تاریخی مبدأ تاریخ هجری قمری، سال هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه است، اما درباره اینکه در چه دورهای این تصمیم گرفته شده، گزارشها متفاوت است؛ طبق برخی از گزارشها، تعیین هجرت پیامبر به مدینه به عنوان مبدأ تاریخ اسلام، در دوره خلافت [[عمر بن خطاب]] در سال ۱۷ یا ۱۸ قمری انجام شده است.<ref>مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۴۱۳.</ref> بر پایه گزارشهای تاریخی، [[ابوموسی اشعری]] در نامهای به عمر بن خطاب از نبود تاریخی منسجم گلایه کرده است؛ چرا که نامههایی از خلیفه دوم به دستش میرسید و به دلیل ذکر نشدن تاریخ، در تشخیص تقدم و تأخر آنها دچار مشکل میشد.<ref>مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۴۱۳؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> از این رو عمر بن خطاب شورایی برای تعیین تاریخ اسلامی تشکیل داد<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۰۷.</ref> که در این شورا [[مبعث]]، رحلت و هجرت پیامبر(ص) به عنوان مبدأ تاریخ اسلامی مطرح شد<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۹.</ref> و پیشنهاد علی(ع)، [[هجرت پیامبر(ص)]] از [[مکه]] به [[مدینه]]، مورد پذیرش واقع شد و مبدأ سالشمار تاریخ اسلام قرار گرفت.<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۴۵؛ مسعودی، مروجالذهب، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref> | ||
بر اساس گزارشهای دیگر، پس از [[هجرت به مدینه]] به دستور پیامبر(ص)، هجرت مبدأ تاریخ اسلامی قرار گرفت.<ref> نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> به گفته [[جعفر سبحانی]] از [[ | بر اساس گزارشهای دیگر، پس از [[هجرت به مدینه]]، به دستور پیامبر(ص)، هجرت مبدأ تاریخ اسلامی قرار گرفت.<ref> نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> به گفته [[جعفر سبحانی]]، فقیه، متکلم و تاریخنگار شیعه، مکاتبههایی از زمان [[پیامبر(ص)]] با تاریخ سال قمری وجود دارد؛ از جمله صلحنامه بین پیامبر(ص) و نصارای [[نجران]] که با تاریخ [[سال پنجم هجری قمری]]<ref>سبحانی، سید المرسلین، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱، ص۶۱۰.</ref> و وصیت پیامبر(ص) به [[سلمان فارسی]] با املای حضرت علی(ع) با تاریخ [[سال نهم هجری قمری|سال نهم هجری]].<ref> سبحانی، سید المرسلین، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱، ص۶۰۹.</ref> | ||
== ماه آغازین سال قمری== | == ماه آغازین سال قمری== | ||
سال قمری با [[ماه محرم]] آغاز میشود و با [[ذیالحجه|ماه ذیالحجه]] پایان مییابد.<ref>نگاه کنید به: مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> قبل از تعیین هجرت پیامبر به عنوان مبدأ تاریخ اسلام، سال قمری نزد | سال قمری با [[ماه محرم]] آغاز میشود و با [[ذیالحجه|ماه ذیالحجه]] پایان مییابد.<ref>نگاه کنید به: مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> قبل از تعیین هجرت پیامبر به عنوان مبدأ تاریخ اسلام، سال قمری نزد عربها و یهودیان رایج بود و با ماه محرم آغاز میشد.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> از اینرو پس از تعیین هجرت به عنوان مبدأ تاریخ اسلام، [[ماه رمضان]] و ماه محرم به عنوان آغاز سال قمری پیشنهاد شد و خلیفه دوم با محرم موافقت کرد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۹.</ref> | ||
[[شیخ طوسی]] محدث شیعه قرن پنجم قمری، گفته است که بر اساس مشهور روایات شیعه، ماه رمضان اول سال قمری است بر همین اساس در کتاب [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]، اعمال سال قمری را با [[اعمال ماه رمضان]] شروع کرده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۳۹.</ref> او همچنین [[ماه رجب]] را آخرین ماه سال قمری و اعمال سال قمری را با اعمال همین ماه پایان برده است.<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۷.</ref> | [[شیخ طوسی]]، فقیه و محدث شیعه قرن پنجم قمری، گفته است که بر اساس مشهور روایات شیعه، ماه رمضان اول سال قمری است و بر همین اساس در کتاب [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]، اعمال سال قمری را با [[اعمال ماه رمضان]] شروع کرده است.<ref>طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۵۳۹.</ref> او همچنین [[ماه رجب]] را آخرین ماه سال قمری و اعمال سال قمری را با اعمال همین ماه به پایان برده است.<ref>شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۷۹۷.</ref> | ||
[[سید بن طاووس]] | [[سید بن طاووس]]، محدث شیعه در قرن هفتم قمری با اشاره به اختلاف روایات درباره ماه آغازین سال قمری، عملِ تعداد زیادی از علمای گذشته و کتابهایشان را نشانگر این میداند که ماه رمضان ابتدای سال قمری است؛ با این حال احتمال داده که ماه رمضان ابتدای سال عبادی باشد و ماه محرم ابتدای سال مناسبتی.<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴-۵.</ref> | ||
== ماههای سال قمری== | == ماههای سال قمری== | ||
{{اصلی|ماه قمری}} | {{اصلی|ماه قمری}} | ||
سال هجری قمری | سال هجری قمری شامل دوازده ماه است<ref>نگاه کنید به: مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> و هر ماه ۲۹ یا ۳۰ روز دارد، اما اینکه کدام ماه ۲۹ روز و کدامیک ۳۰ روزه است، ترتیب و قاعده خاصی ندارد.<ref>عبداللهی، «معرفی دو تقویم دائمی جدید گاهشماریهای هجری شمسی و هجری قمری»، ص۷۳۴، پانویس۲.</ref> با این حال در تقویم قمری قراردادی، ماههای فرد ۳۰ روزه و ماههای زوج ۲۹ روزه تعیین شده و ماه آخر در سالهای کبیسه ۳۰روزه است.{{مدرک}} | ||
تعداد روزهای سال قمری ده یا یازده روز از سال شمسی و میلادی (که ۳۶۵ روز دارند) کمتر است؛ از اینرو تعداد روزهای سال قمری در سالهای عادی ۳۵۴ روز و در سالهای کبیسه ۳۵۵ روز است.<ref>عبداللهی، «معرفی دو تقویم دائمی جدید گاهشماریهای هجری شمسی و هجری قمری»، ص۷۳۵-۷۳۴، پانویس۳و۴.</ref> | |||
به گفته [[علی بن حسین مسعودی]] تاریخنگار قرن چهارم، اعراب در [[جاهلیت|دوره جاهلیت]] هر سه سال، یک ماه به سال قمری اضافه | به گفته [[علی بن حسین مسعودی]]، تاریخنگار قرن چهارم، اعراب در [[جاهلیت|دوره جاهلیت]] هر سه سال، یک ماه به سال قمری اضافه میکردهاند و قرآن از این کار آنها به نسیء (به تأخیر انداختن) یاد کرده و آن را نکوهش کرده است.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> | ||
ماههای سال قمری به ترتیب عبارتند از: | ماههای سال قمری به ترتیب عبارتند از: | ||
خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
# [[ ذیالحجة]]<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> | # [[ ذیالحجة]]<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
خط ۷۷: | خط ۸۰: | ||
[[fr:Le Calendrier Lunaire Hégirien]] | [[fr:Le Calendrier Lunaire Hégirien]] | ||
[[id:Tahun Hijriah]] | [[id:Tahun Hijriah]] | ||
<onlyinclude>{{درجهبندی | <onlyinclude>{{درجهبندی | ||
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل | ||
خط ۹۵: | خط ۹۹: | ||
| توضیحات = | | توضیحات = | ||
}}</onlyinclude> | }}</onlyinclude> | ||
[[Category:مقالههای با درجه اهمیت ب]] | |||
[[Category:تاریخ اسلام]] | |||
[[Category:گاهشماری قمری]] | |||
[[رده:مقالههای با درجه اهمیت ب]] | [[رده:مقالههای با درجه اهمیت ب]] | ||
[[رده:تاریخ اسلام]] | [[رده:تاریخ اسلام]] | ||
[[رده:گاهشماری قمری]] | [[رده:گاهشماری قمری]] |