حضانت: تفاوت میان نسخه‌ها

حضانت، اصطلاحی [[فقه|فقهی]] است به معنای سرپرستی کودک و نگهداری، تربیت و تهیه خوراک و پوشاک مناسب او.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۸۳.</ref> در فقه در بخش‌های [[نکاح]] و [[لقطه|لُقَطه]] از حضانت بحث می‌شود.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۰۹.</ref>

در فقه اسلامی حضانت کودک تا زمانی  پدر و مادر که با همدیگر زندگی می‌کنند، بر عهده هردوی آنها است.<ref>مؤسسه دایرةالمعارف اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۳۰۹.</ref> در صورت جدایی پدر و مادر، حضانت فرزند چه پسر باشد و چه دختر تا دوسالگی برعهده مادر است؛<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۰۲.</ref> اما درخصوص حضانت از دو سالگی به بعد میان فقیهان اختلاف‌نظر هست. فقیهانی چون [[محقق حلی]] و [[علامه حلی]] بر این باورند که حضانت دختر تا هفت سالگی برعهده مادر باقی می‌ماند و پس از آن به پدر واگذار می‌شود؛ اما حضانت پسر پس از دوسالگی به پدر منتقل می‌شود.<ref>محقق حلی، شرایع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۸۹؛علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۰۲.</ref> به گفته علامه حلی، شیخ مفید حضانت دختر را تا سن نُه‌سالگی برعهده مادر دانسته است.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۰۲.</ref>

اگر فرزند به سن [[بلوغ]] و رشد عقلی رسیده باشد، اختیار با خود او است که تحت حضانت کدامیک از پدر  و مادر باشد.<ref>علامه حلی، قواعد الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۰۱و۱۰۲.</ref>

طبق فتوای [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] ازجمله بهجت و مکارم شیرازی، هریک از پدر یا مادر که سرپرست کودک شود، نمی‌تواند مانع از دیدار دیگری با فرزندش<ref>مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۳۶۲.</ref>  و کمک کردن به او شود.<ref>بهجت، رساله توضیح المسائل، ۱۴۳۰ق، ۳۹۳و۳۹۴.</ref>  

بسیاری از فقها ازجمله [[شهید ثانی]]، [[صاحب‌ریاض]] و [[صاحب‌‌جواهر]] حضانت را از جنس حقوق می‌دانند و می‌گویند قابل واگذاری به دیگری است.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیه، ۱۴۱۰ق، ج۵، ۴۶۴؛ طباطبایی، ریاض المسائل، ۱۴۱۸ق، ج۱۲، نجفی، جواهرالکلام، ج۱۴۰۴ق، ص۱۶۲؛ ج۳۱، ص۲۸۳و۲۸۴.</ref>[[شهید اول]] در کتاب [[القواعد و الفوائد]] نوشته است: اگر مادر از حضانت امتناع کرد، حق حضانت به پدر واگذار می‌شود؛ اما اگر هر دو امتناع کردند، پدر ملزَم می‌شود که حضانت را برعهده بگیرد.<ref>شهید اول، القواعد و الفوائد، ۱۴۰۰ق، ج۱، ص۳۹۶. </ref>