ملاقات با امام زمان: تفاوت میان نسخه‌ها

محدث نوری در نجم الثاقب چهار اشکال به این توقیع وارد کرده است: ۱. این توقیع خبر واحد و غیر قابل اعتما است. ۲. خبر مرسل و ضعیف است. ۳. شیخ طوسی که توقیع را نقل کرده، به آن عمل نکرده است. ۴. علما حکایات زیادی از ملاقات با امام زمان نقل کرده‌اند و از این توقیع روی گردانده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۵۱؛ نوری، نجم الثاقب، مشهد، ص۴۸۴.</ref> البته پاسخ‌هایی به این اشکال‌ها داده شده است و گفته‌اند این توقیع نه مرسل و نه ضعیف، بلکه خبر واحدی است که حجیت آن در اصول فقه ثابت شده است.<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۵۱.</ref>

علاوه بر این، گفته شده این توقیع امکان مشاهده را نفی نمی‌کند؛ بنابراین کسی که امام را ببیند و ادعای نداشته باشد، مشمول توقیع نمی‌شود. این مطلب را می‌توان از کلام سید مرتضی و شیخ طوسی برداشت کرد و اربلی در کشف الغمه به آن تصریح کرده است.<ref>ر.ک: جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۷۸-۷۹.</ref>

در برخی از روایات آمده است حضرت در میان مردم است و آنان را می‌بیند و می‌شناسد؛ ولی مردم آن حضرت را نمی‌شناسند و به طور مطلق نفی رؤیت می‌کنند:

امام صادق(ع) از امام علی(ع) نقل می‌کند: «و اگر زمین یک ساعت از حجت خالی باشد، ساکنان خود را فرو خواهد برد. [حضرت] حجت مردم را می‌شناسد، لکن مردم او را نمی‌شناسند؛ همان‌گونه که یوسف مردم را می‌شناخت و آنان او را نمی‌شناختند».<ref group="یادداشت">«ولو خلت الارض ساعة واحدة من حجة الله لساخت بأهلها و لکن الحجة یعرف الناس و لایعرفونه کما کان یوسف یعرف الناس و هم له منکرون» (نعمانی، کتاب الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۴.)</ref>  

امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: «حجت حق بر زمین استوار است. در جاده‌ها حرکت می‌کند، در خانه‌ها و قصرها وارد می‌شود و در شرق و غرب زمین به گردش می‌پردازد، سخن مردم را می‌شنود و بر جماعت مردم سلام می‌کند. می‌بیند و دیده نمی‌شود، تا زمان ظهور و وعده الهی و ندای آسمانی. هان! آن روز، روز شادی فرزندان علی و شیعیان اوست».<ref group="یادداشت">«ٍّإِنَّ حُجَّتَهَا عَلَيْهَا قَائِمَةٌ مَاشِيَةٌ فِي طُرُقِهَا دَاخِلَةٌ فِي دُورِهَا وَ قُصُورِهَا جَوَّالَةٌ فِي شَرْقِ هَذِهِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا تَسْمَعُ الْكَلَامَ وَ تُسَلِّمَ عَلَى الْجَمَاعَةِ تَرَى وَ لَا تُرَى إِلَى الْوَقْتِ وَ الْوَعْدِ وَ نِدَاءِ الْمُنَادِي مِنَ السَّمَاءِ أَلَا ذَلِكَ يَوْمٌ فِيهِ سُرُورُ وُلْدِ عَلِيٍّ وَ شِيعَتِه‏ (نعمانی، کتاب الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۴۴).</ref><ref>جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۶۱-۶۲. برای دیگر احادیث به همین آدرس مراجعه کنید.</ref>

آنان که مشاهده امام زمان را ممکن دانسته‌اند، در پاسخ به این دلیل گفته‌اند: روایاتی که می‌گویند امام زمان مردم را می‌بیند و مردم او را نمی‌بینند، یک حکم عام را مطرح می‌کنند و تخصیص‌خوردن آنها ممکن است و هیچ اشکالی ندارد، به‌ویژه آنکه مصداق تخصیص، اندک باشد. یعنی در عصر غیبت، عموم مردم نمی‌توانند امام را زیارت کنند؛ اما رؤیت اتفاقی یا دیدارهای که در آنها امام زمان خود به دیدن کسی بروند، ممکن است و مخالف این حکم عام نیست. افزون بر اینکه برخی از این روایات صریحاً می‌گویند مردم امام را می‌بینند، اما حضرت را نمی‌شناسند. پس مراد آن روایات نیز همین نشناختن است نه اینکه مشاهده مطلقا ممکن نباشد. حکم نشناختن نیز یک حکم عام است که با گزارش‌های مقبول و اطمینان‌آور تخصیص خورده است.<ref>محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام مهدی (ع)، ج۵، ص۱۸۹-۱۹۰.</ref>

روایات بسیاری داریم که می‌گویند غیبت امام زمان چنان طولانی می‌شود که گروهی از مردم وجود امام زمان را انکار می‌کنند. این روایات متواترند و دلیلی‌اند بر اینکه امکان ارتباط در عصر غیبت وجود ندارد؛ چون اگر ارتباط ممکن بود، نباید مردم به چنین ناامیدی دچار می‌شدند.<ref>جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۶۹.</ref> مثلاً از امیرالمؤمنین علی(ع) نقل شده است: «قیام او بعد از غیبت و دوران حیرتی است که کسی بر دی خود باقی نمی‌ماند، مگر افراد مخلص مباشر با روح یقین».<ref group="یادداشت"> «... وَ لَكِنْ بَعْدَ غَيْبَةٍ وَ حَيْرَةٍ فَلَا يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى دِينِهِ إِلَّا الْمُخْلِصُونَ الْمُبَاشِرُونَ لِرَوْحِ الْيَقِين‏...» (صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۳۰۴.</ref> یا امام صادق(ع) می‌فرماید:«به خدا سوگند مهدی شما چنان غایب می‌شود که افراد جاهل می‌گویند خداوند نیازی به آل محمد ندارد».<ref> مجلسی، بحار الانوار، ج۵۱، ص۱۴۵، به نقل از: جمعی از نویسندگان مجله حوزه، چشم به راه مهدی(ع)، ص۷۱.</ref>